แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
การบังคับคดีตามคำพิพากษาในคดีส่วนอาญาจะกระทำได้ต่อเมื่อคดีถึงที่สุดแล้ว ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา245 วรรคแรก คำพิพากษาในส่วนที่ให้จำเลยคืนหรือใช้ราคาทรัพย์ที่ยังไม่ได้คืนเนื่องจากการกระทำผิด เป็นส่วนหนึ่งแห่งคำพิพากษาในคดีอาญา ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 44 วรรคสองโจทก์ร่วมซึ่งเป็นผู้เสียหายจะขอให้บังคับคดีตามคำพิพากษา ในส่วนนี้ได้ก็ต่อเมื่อคดีถึงที่สุดแล้วเช่นเดียวกัน แม้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 249 จะบัญญัติว่าคำพิพากษาให้คืนหรือใช้ราคาทรัพย์สินค่าทดแทนหรือค่าธรรมเนียมนั้นให้บังคับตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งบทบัญญัติดังกล่าวก็ไม่มีผลว่าให้บังคับคดีได้ก่อนคดีถึงที่สุด
ย่อยาว
คดีนี้สืบเนื่องจากศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 357 วรรคแรก รวม 48 กรรม คงให้จำคุก 20 ปี และให้จำเลยคืนทรัพย์ที่ยังไม่ได้คืน หรือใช้ราคา390,764 บาท แก่โจทก์ร่วม จำเลยอุทธรณ์แล้วยื่นคำร้องขอทุเลาการบังคับในระหว่างอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ยกคำร้อง โจทก์ร่วมจึงยื่นคำร้องขอให้ตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดีทำการยึดทรัพย์ของจำเลยศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ยกคำร้อง โจทก์ร่วมอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน โจทก์ร่วมฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 245 วรรคแรก บัญญัติว่า ภายใต้บังคับแห่งมาตรา 246, 247และ 248 เมื่อคดีถึงที่สุดแล้ว ให้บังคับคดีโดยไม่ชักช้า ซึ่งบทบัญญัติดังกล่าวมีผลว่า การบังคับคดีตามคำพิพากษาในคดีอาญาจะกระทำได้ต่อเมื่อคดีถึงที่สุดแล้ว คำพิพากษาศาลชั้นต้นที่พิพากษาบังคับให้จำเลยคืนหรือใช้ราคาทรัพย์ที่ยังไม่ได้คืนเนื่องจากการกระทำผิดนั้น ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา44 วรรคสอง บัญญัติว่า ให้รวมเป็นส่วนหนึ่งแห่งคำพิพากษาในคดีอาญาการบังคับคดีตามคำพิพากษาในส่วนนี้ย่อมจะกระทำได้ต่อเมื่อคดีถึงที่สุดแล้วเช่นเดียวกัน แม้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 249 จะบัญญัติว่า คำพิพากษาให้คืนหรือใช้ราคาทรัพย์สินค่าทดแทนหรือค่าธรรมเนียมนั้นให้บังคับตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง บทบัญญัติดังกล่าวก็ไม่มีผลว่าให้บังคับคดีได้ก่อนคดีถึงที่สุด คดีนี้จำเลยอุทธรณ์ คดีอยู่ในระหว่างการพิจารณาของศาลอุทธรณ์ คดียังไม่ถึงที่สุด โจทก์ร่วมซึ่งเป็นผู้เสียหายจึงไม่อาจขอให้บังคับคดีได้ ศาลล่างทั้งสองวินิจฉัยปัญหานี้ชอบแล้ว ฎีกาของโจทก์ร่วมฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
