แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ที่ดินของผู้คัดค้านอยู่ในเขตเวนคืนกรรมการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์กับผู้คัดค้านไม่ตกลงกันในเรื่องจำนวนเงินค่าทดแทน ผู้บัญชาการทหารบกผู้ร้อง ในฐานะเจ้าหน้าที่เวนคืนอสังหาริมทรัพย์จึงได้มีหนังสือถึงผู้คัดค้านกำหนดราคาเด็ดขาดสำหรับค่าทดแทนที่ดิน หากผู้คัดค้านไม่สนองรับภายใน 15 วัน ผู้ร้องจะขอให้ตั้งอนุญาโตตุลาการต่อไป ผู้คัดค้านมีหนังสือตอบมาภายใน 15 วัน ว่าไม่ยินยอมตกลงตามราคาที่ผู้ร้องกำหนดมา และขอใช้สิทธิตั้งอนุญาโตตุลาการตามกฎหมายเช่นเดียวกัน แสดงว่าผู้คัดค้านเสนอตั้งอนุญาโตตุลาการตามกฎหมายแล้ว ผู้ร้องจะอ้างว่าผู้คัดค้านไม่ประสงค์ใช้สิทธิตั้งอนุญาโตตุลาการ และนำเงินค่าทดแทนมาวางศาลเพื่อจะเข้าครอบครองที่ดินหาได้ไม่ เพราะพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2497 มิได้บังคับว่าการเสนอตั้งอนุญาโตตุลาการจะต้องระบุข้อบังคับตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 211 ไว้ด้วย และการดำเนินการตั้งอนุญาโตตุลาการต่อไปนั้น มิได้มีกฎหมายกำหนดให้เป็นหน้าที่ของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งโดยเฉพาะ จึงเป็นหน้าที่ของทั้งสองฝ่ายในอันที่จะดำเนินการให้สำเร็จลุล่วงไป
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ได้มีพระราชบัญญัติเวนคืนอสังหาริมทรัพย์พ.ศ. 2502 ให้เวนคืนที่ดินในท้องที่อำเภอเมืองชลบุรี จังหวัดชลบุรี นางระเบียบเจ้าของที่ดินในเขตเวนคืนไม่ยอมตกลงราคาที่ดินตามที่เจ้าหน้าที่และกรรมการเวนคืนกำหนด ผู้ร้องในฐานะเจ้าหน้าที่เวนคืนอสังหาริมทรัพย์จึงได้เสนอราคาเด็ดขาดไปให้นางระเบียบทราบ นางระเบียบไม่เสนอขอตั้งอนุญาโตตุลาการภายใน 6 เดือน จึงเป็นเรื่องที่นางระเบียบไม่ประสงค์ใช้สิทธิตั้งอนุญาโตตุลาการผู้ร้องไม่สามารถชำระเงินค่าทดแทนให้แก่นางระเบียบได้ จึงขอนำเงินมาวางศาล เพื่อจะได้เข้าครอบครองที่ดิน ขอให้ศาลส่งคำบอกกล่าวให้นางระเบียบทราบและมารับเงินไป
นางระเบียบผู้คัดค้าน คัดค้านว่าผู้คัดค้านได้มีหนังสือถึงคณะกรรมการเวนคืนภายในกำหนดเวลา 6 เดือน แจ้งว่าไม่ยินยอมตามราคาที่ผู้ร้องเสนอ และเสนอขอตั้งอนุญาโตตุลาการเช่นเดียวกันแต่ผู้ร้องและกรรมการเวนคืนหาได้ดำเนินการแต่งตั้งอนุญาโตตุลาการไม่ผู้ร้องจึงไม่มีสิทธิวางเงินและเข้าครอบครองที่ดินของผู้คัดค้าน
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า ผู้คัดค้านได้เสนอตั้งอนุญาโตตุลาการแล้ว ยกคำร้อง
ผู้ร้องอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ผู้ร้องฎีกา
ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า ที่ดินของผู้คัดค้านอยู่ในเขตเวนคืนกรรมการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์กับผู้คัดค้านไม่ตกลงกันในเรื่องจำนวนเงินค่าทดแทน ผู้ร้องในฐานะเจ้าหน้าที่เวนคืนอสังหาริมทรัพย์ จึงได้มีหนังสือไปถึงผู้คัดค้านกำหนดราคาเด็ดขาด หากผู้คัดค้านไม่สนองรับภายใน 15 วัน ผู้ร้องจะขอให้ตั้งอนุญาโตตุลาการต่อไป ผู้คัดค้านมีหนังสือตอบมาภายในกำหนด 15 วัน ผู้ร้องจะขอให้ตั้งอนุญาโตตุลาการต่อไป ผู้คัดค้านมีหนังสือตอบมาภายในกำหนด 15 วัน ความว่า “ไม่ยินยอมตกลงตามราคาที่ผู้ร้องกำหนด ขอใช้สิทธิตั้งอนุญาโตตุลาการตามกฎหมายเช่นเดียวกัน”
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า หนังสือของผู้คัดค้านเป็นการเสนอตั้งอนุญาโตตุลาการตามกฎหมายแล้ว เพราะพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2497 มิได้บังคับว่าการเสนอตั้งอนุญาโตตุลาการจะต้องระบุข้อบังคับตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 211 ไว้ด้วย และเรื่องการตั้งอนุญาโตตุลาการนี้ผู้ร้องเป็นฝ่ายเสนอขึ้นก่อน และผู้คัดค้านขอใช้สิทธิตั้งอนุญาโตตุลาการเช่นเดียวกัน การดำเนินการตั้งอนุญาโตตุลาการต่อไปนั้น มิได้มีกฎหมายกำหนดให้เป็นหน้าที่ของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งโดยเฉพาะจึงเป็นหน้าที่ของทั้งสองฝ่ายในอันที่จะดำเนินการให้สำเร็จลุล่วงไป การที่เรื่องมาสะดุดหยุดลงแต่เพียงนี้ จะถือเป็นความผิดของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหาได้ไม่ จึงยังไม่อาจถือว่าผู้คัดค้านไม่ประสงค์จะใช้สิทธิตั้งอนุญาโตตุลาการ
พิพากษายืน
