แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้เช็คพิพาทจะมีส.หุ้นส่วนผู้จัดการของโจทก์ลงชื่อสลักหลังเช็คและประทับตราสำคัญของโจทก์แต่หุ้นส่วนอีกคนหนึ่งไม่ได้ลงชื่อด้วยตามข้อบังคับจึงถือไม่ได้ว่า ส. เป็นผู้แทนกระทำการแทนโจทก์การสลักหลังเช็คดังกล่าว ย่อมไม่ผูกพันโจทก์โจทก์จึงยังเป็นผู้ทรงเช็คโดยชอบด้วยกฎหมายและมีอำนาจฟ้อง
เช็คพิพาทเป็นเช็คขีดคร่อมมีคำว่า ‘เปลี่ยนมือไม่ได้’ แม้จะมิได้ขีดฆ่าคำว่า ‘จ่ายตามคำสั่งของ ห้างหุ้นส่วนจำกัดจตุรมิตรก่อสร้าง (โจทก์)’ ออก ก็แสดงว่า ผู้สั่งจ่ายต้องการให้นำเช็คเข้าบัญชีของโจทก์เท่านั้นไม่ให้จ่ายตามคำสั่งของโจทก์ต่อไป
คำว่า ‘เอซีเปยีออลลี่’ มีความหมายทำนองเดียวกับ ‘เปลี่ยนมือไม่ได้’ หรือ ‘ห้ามเปลี่ยนมือ’ ตามที่ บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 995 การที่จำเลยซึ่งเป็นผู้มีวิชาชีพประกอบการธนาคาร เรียกเก็บ เงินตามเช็คพิพาทไปเข้าบัญชีของส.ผู้รับสลักหลังทั้งๆที่เช็คพิพาทเป็นเช็คห้ามเปลี่ยนมือ ต้องนำเงินตาม เช็คเข้าบัญชีของโจทก์เท่านั้นจะถือว่าจำเลยกระทำโดย ปราศจากความประมาทเลินเล่อหาได้ไม่จึงไม่ได้รับความ คุ้มครอง จากบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา1000 ส.ไม่ได้เป็นผู้แทนกระทำแทนโจทก์ การที่ส. ทราบ การกระทำละเมิดของจำเลยในวันใดจึงถือไม่ได้ว่าโจทก์ ได้รู้ถึงการละเมิดและรู้ตัวผู้พึงจะใช้ค่าสินไหมทดแทนจาก การกระทำดังกล่าวในวันนั้นเมื่อผู้ชำระบัญชีของโจทก์ เพิ่งทราบการกระทำละเมิดของจำเลยนับถึงวันฟ้องยังไม่ถึง1ปีคดีของโจทก์จึงไม่ขาดอายุความ
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นห้างหุ้นส่วนจำกัด นางสาวสุขุมาลย์เคยเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการและมีข้อจำกัดอำนาจหุ้นส่วนผู้จัดการไว้ว่าการกระทำใด ๆ จะต้องลงลายมือชื่อร่วมกับนายเกริกหุ้นส่วนอีกคนหนึ่งและต้องประทับตามสำคัญของห้าง ปัจจุบันโจทก์ได้จดทะเบียนเลิกห้างแล้วอยู่ในระหว่างการชำระบัญชี โจทก์ตรวจพบว่าบริษัทบางกอกโนมูระอินเตอร์เนชั่นแนลซีเคียวริตี้ จำกัด ได้สั่งจ่ายเงินเป็นเช็คระบุชื่อโจทก์และได้ขีดคร่อมให้นำเข้าบัญชีของโจทก์โดยเฉพาะเท่านั้น แต่ปรากฏว่านางสาวสุขุมาลย์ได้ลงลายมือชื่อสลักหลังเช็คดังกล่าวแต่ผู้เดียวและประทับตราของห้างโจทก์นำเงินเข้าบัญชีของตนเองในธนาคารจำเลย การที่จำเลยได้เรียกเก็บเงินตามเช็คดังกล่าวเข้าบัญชีเงินฝากของนางสาวสุขุมาลย์ทั้ง ๆ ที่เป็นเช็คระบุชัดแจ้งให้เข้าบัญชีของโจทก์ เป็นการปฏิบัติฝ่าฝืนต่อกฎหมาย เป็นการละเมิดต่อโจทก์ทำให้โจทก์ไม่ได้รับเงินตามเช็ค ขอให้บังคับจำเลยใช้เงินจำนวนตามเช็คดังกล่าวแก่โจทก์
จำเลยให้การว่า โจทก์ไม่ใช่ผู้ทรงเช็คพิพาท เช็คพิพาทมีข้อความระบุว่าจ่ายตามคำสั่งของห้างโจทก์ และมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษในขีดคร่อมว่า “เอซี เปยีออลลี่”ซึ่งคำดังกล่าวไม่มีบัญญัติไว้ในกฎหมายลักษณะตั๋วเงินจึงหามีผลประการใดไม่ เป็นเช็คขีดคร่อมทั่วไปจะโอนเข้าบัญชีบุคคลใดก็ได้ด้วยการสลักหลังและส่งมอบมิใช่เป็นเช็คห้ามเปลี่ยนมือ นางสาวสุขุมาลย์เป็นผู้รับสลักหลังเช็ค จึงมีสิทธินำเข้าบัญชีของตนเพื่อให้จำเลยรับเงินตามเช็คแทนได้ การกระทำของจำเลยเป็นการกระทำโดยสุจริตและปราศจากความประมาทเลินเล่อ มิได้กระทำละเมิดต่อโจทก์ คดีโจทก์ขาดอายุความ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า จำเลยได้กระทำการโดยสุจริตและปราศจากความประมาทเลินเล่อ เพราะนางสาวสุขุมาลย์ผู้แทนโจทก์ได้ลงชื่อประทับตราโจทก์สลักหลังเช็คพิพาทให้จำเลยเรียกเก็บเงินตามเช็คเข้าบัญชีของตนซึ่งเป็นลูกค้าของจำเลย จำเลยจึงไม่ต้องรับผิด พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้จำเลยใช้เงินแก่โจทก์ตามฟ้อง
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า คดีมีปัญหาแรกเป็นข้อกฎหมายว่า โจทก์มีอำนาจฟ้องหรือไม่โดยจำเลยฎีกาว่า เช็คพิพาทได้สลักหลังให้แก่นางสาวสุขุมาลย์ พรสุรไกร แล้ว โจทก์ไม่ใช่ผู้ทรง ไม่มีอำนาจฟ้องนั้น พิเคราะห์แล้วเห็นว่า แม้เช็คพิพาทจะมีนางสาวสุขุมาลย์ พรสุรไกร หุ้นส่วนผู้จัดการของโจทก์ลงชื่อสลักหลังเช็คและประทับตราสำคัญของโจทก์ก็ตาม ก็ถือไม่ได้ว่าเป็นผู้แทนกระทำการแทนโจทก์เพราะนายเกริก ผลนิวาส หุ้นส่วนอีกคนหนึ่งไม่ได้ลงชื่อด้วย การสลักหลังเช็คดังกล่าวจึงไม่ผูกพันโจทก์ โจทก์ยังเป็นผู้ทรงเช็คโดยชอบด้วยกฎหมาย จึงมีอำนาจฟ้อง
จำเลยฎีกาต่อไปว่า เช็คพิพาทเป็นเช็คที่เปลี่ยนมือได้ เพราะคำว่า “เอซี เปยีออลลี่มีความหมายว่าบัญชีของผู้รับเท่านั้น มิได้มีบัญญัติไว้ในกฎหมายลักษณะตั๋วเงินเป็นเช็คขีดคร่อมทั่วไป เมื่อมีคำว่า เปย์ทูดิออร์เดอร์ ออฟ จตุรมิตร ลิมิเต็ด พาร์ทเนอร์ชิพมีความหมายว่า จ่ายตามคำสั่งของห้างหุ้นส่วนจำกัดจตุรมิตรก่อสร้าง โจทก์ย่อมโอนเช็คพิพาทให้นางสาวสุขุมาลย์ พรสุรไกร ได้นั้น พิเคราะห์แล้วเห็นว่า แม้เช็คพิพาทจะมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษทั้งคำว่า เปย์ทูดิออร์เดอร์ออฟ จตุรมิตร ลิมิเต็ด พาร์ทเนอร์ชิพและคำว่า เอซี เปยีออลลี่ ขีดคร่อมเช็ค แต่การขีดคร่อมเช็คคำว่า เอซี เปยีออลลี่ ผู้สั่งจ่ายได้ทำขึ้นใหม่นอกข้อความที่พิมพ์ไว้ในเช็คเดิม แสดงว่าผู้สั่งจ่ายต้องการให้นำเช็คพิพาทเข้าบัญชีของโจทก์เท่านั้น ไม่ให้จ่ายตามคำสั่งของโจทก์ต่อไป แม้จะมิได้ขีดฆ่าคำว่าเปย์ทูดิออร์เดอร์ออฟ จตุรมิตร ลิมิเต็ด พาร์ทเนอร์ชิพ ซึ่งพิมพ์ไว้ในเช็คออกก็ตามเช็คพิพาทสั่งจ่ายให้นำเงินเข้าบัญชีของโจทก์ เพราะคำว่า เอซี เปยีออลลี่ มีความหมายทำนองเดียวกับ “เปลี่ยนมือไม่ได้” หรือ “ห้ามเปลี่ยนมือ” ตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 995 หาใช่ไม่มีบัญญัติไว้และไม่มีผลตามกฎหมายดังที่จำเลยฎีกาไม่
จำเลยฎีกาต่อไปว่า จำเลยเรียกเก็บเงินตามเช็คพิพาทเข้าบัญชีของนางสาวสุขุมาลย์ พรสุรไกร ลูกค้าของจำเลยโดยสุจริตปราศจากประมาทเลินเล่อจำเลยจึงได้รับความคุ้มครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1000 นั้นพิเคราะห์แล้วเห็นว่า การเรียกเก็บเงินตามเช็คพิพาทของจำเลยเข้าบัญชีของนางสาวสุขุมาลย์ พรสุรไกร โดยจำเลยเชื่อว่าเป็นผู้รับสลักหลังเช็คพิพาทโดยชอบจำเลยอาจกระทำโดยสุจริตดังที่ฎีกา แต่การที่จำเลยซึ่งเป็นผู้มีวิชาชีพประกอบการธนาคาร ต้องทราบเรื่องเช็คเป็นอย่างดีเรียกเก็บเงินตามเช็คพิพาทไปเข้าบัญชีของนางสาวสุขุมาลย์ พรสุรไกร ผู้รับสลักหลัง ทั้ง ๆ ที่เช็คพิพาทเป็นเช็คห้ามเปลี่ยนมือต้องนำเงินตามเช็คดังกล่าวเข้าบัญชีของโจทก์โดยเฉพาะเท่านั้น จะถือว่าจำเลยกระทำโดยปราศจากความประมาทเลินเล่อหาได้ไม่ จำเลยจึงไม่ได้รับความคุ้มครองจากบทบัญญัติของกฎหมายที่ยกขึ้นอ้างในฎีกา ต้องรับผิดชดใช้เงินดังกล่าวแก่โจทก์
จำเลยฎีกาข้อสุดท้ายว่า โจทก์โดยนางสาวสุขุมาลย์ พรสุรไกร ทราบถึงการที่จำเลยนำเงินตามเช็คพิพาทเข้าบัญชีนางสาวสุขุมาลย์ เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2521ถึงวันฟ้องเป็นเวลาเกิน 1 ปี คดีของโจทก์จึงขาดอายุความนั้น พิเคราะห์แล้วเห็นว่าแม้นางสาวสุขุมาลย์ พรสุรไกร จะทราบการกระทำของจำเลยในวันที่ 28 กรกฎาคม 2521แต่นางสาวสุขุมาลย์ พรสุรไกร ไม่ได้เป็นผู้แทนกระทำการแทนโจทก์ดังที่ได้วินิจฉัยมาแล้วจึงถือไม่ได้ว่าโจทก์ได้รู้ถึงการละเมิดและรู้ตัวผู้พึงจะใช้ค่าสินไหมทดแทนจากการกระทำดังกล่าวในวันนั้น เมื่อปรากฏว่านายบัญญัติ อุชชิน ผู้ชำระบัญชีของโจทก์เพิ่งทราบการกระทำละเมิดของจำเลยในวันที่ 22 กรกฎาคม 2523 เมื่อนับถึงวันฟ้องยังไม่ถึง 1 ปีคดีโจทก์จึงไม่ขาดอายุความ
พิพากษายืน
