แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ค่าธรรมเนียมในการยึดทรัพย์ แม้เจ้าพนักงานบังคับคดีจะเป็นผู้กำหนดและเรียกเก็บตามกฎหมายก็ตาม ถ้าไม่ตกลงกัน คู่ความหรือผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีก็มีสิทธิเสนอเรื่องต่อศาล ซึ่งจะสั่งอนุญาตหรือให้ยกคำขอเสียก็ได้
อำนาจอันเกี่ยวด้วยการบังคับคดีเป็นอำนาจของศาล เจ้าพนักงานบังคับคดีเป็นเพียงเจ้าพนักงานของศาลเท่านั้น ย่อมไม่มีอำนาจเข้ามาเป็นผู้มีส่วนได้เสียหรือเป็นคู่ความได้ ฉะนั้น เมื่อศาลสั่งไม่เรียกเก็บค่าธรรมเนียมการยึดแล้ว เจ้าพนักงานบังคับคดีก็ต้องปฏิบัติไปตามนั้น จะใช้สิทธิอุทธรณ์ฎีกาไม่ได้
ย่อยาว
คดีนี้เดิมศาลแพ่งได้พิพากษาให้นายสุวันน์จำเลยเป็นคนล้มละลาย แต่ก่อนศาลพิพากษา จำเลยได้จำนองที่ดินไว้กับธนาคารกวางตุ้ง จำกัด ผู้ร้อง เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จึงได้ประชุมเจ้าหนี้ ที่ประชุมเจ้าหนี้มีมติให้เอาที่ดินที่จำนองไว้มาจัดการเสียเอง เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จึงให้เจ้าพนักงานบังคับคดียึดที่ดินรายนี้ แล้วเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ขายไปเองในราคา ๕๔๘,๐๐๐ บาท ผู้ร้องได้ไปขอรับเงินค่าไถ่ถอนการจำนอง กองบังคับคดีล้มละลายได้คิดหักค่าธรรมเนียมการรวบรวมทรัพย์สินในอัตราร้อยละ ๕ และหักค่าธรรมเนียมการยึดอีกร้อยละ ๓ ครึ่ง ผู้ร้องจึงขอให้ศาลสั่งให้หัวหน้ากองทั้งสองร่วมกันคืนเงินค่าธรรมเนียมการยึด
ศาลแพ่งมีคำสั่งให้คืนค่าธรรมเนียมยึดแล้วไม่มีการขายที่หักไว้คืนให้ผู้ร้องไป
หัวหน้ากองหมายอุทธรณ์คำสั่ง
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
หัวหน้ากองหมายฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ค่าธรรมเนียมในการยึดทรัพย์สินซึ่งไม่ใช่ตัวเงินแล้วไม่มีการขายหรือจำหน่ายตามที่ระบุไว้ในตาราง ๕ (๓) ว่าเป็นค่าธรรมเนียมเจ้าพนักงานบังคับคดี โดยเจ้าพนักงานบังคับคดีเป็นผู้กำหนดและอัตราที่เรียกเก็บกำหนดให้เรียกร้อยละ ๓ ครึ่งของราคาทรัพย์ที่ยึด ซึ่งในกรณีที่ไม่ตกลงกัน คู่ความก็มีสิทธิเสนอเรื่องต่อศาลได้ตามมาตรา ๒๙๖ แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง และก็เป็นอำนาจของศาลที่จะวินิจฉัยชี้ขาดโดยจะสั่งอนุญาตหรือให้ยกคำขอเสียก็ได้ ทั้งนี้ย่อมเห็นได้ว่าอำนาจอันเกี่ยวด้วยการบังคับคดีเป็นอำนาจของศาล เจ้าพนักงานบังคับคดีเป็นเพียงเจ้าพนักงานของศาล และเป็นส่วนหนึ่งของศาล ในการที่จะทำการบังคับคดีเท่านั้น ไม่มีอำนาจเข้ามาเป็นผู้มีส่วนได้เสียหรือเป็นคู่ความได้ ดังนั้น การที่ศาลสั่งไม่เรียกเก็บค่าธรรมเนียม เมื่อยึดทรัพย์สินซึ่งไม่ใช่ตัวเงินแล้วไม่มีการขายหรือจำหน่ายเช่นในคดีนี้ เจ้าพนักงานบังคับคดีก็ต้องปฏิบัติการไปตามนั้น
พิพากษายืน ให้ยกฎีกาของหัวหน้ากองหมาย
