แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การริบทรัพย์สินตาม พ.ร.บ.โรคระบาดสัตว์ พ.ศ.2558 มาตรา 78 เป็นดุลพินิจของศาลว่าสมควรริบหรือไม่ตามพฤติการณ์แห่งคดี มิใช่บทบังคับเด็ดขาดให้ศาลต้องริบเสมอ ซึ่งเมื่อพิจารณาถึงพฤติการณ์ในการกระทำความผิดของจำเลยอยู่ที่การไม่ได้รับอนุญาตให้เคลื่อนย้ายกระบือจากสัตวแพทย์ผู้รับผิดชอบ ข้อเท็จจริงไม่ปรากฏว่ากระบือเพศเมียทั้งสี่ตัวของผู้ร้องติดโรคระบาด ทั้งไม่ปรากฏว่าขณะเกิดเหตุมีการแพร่ระบาดของโรคระบาดสัตว์ ประกอบกับกระบือตามปกติใช้ในการประกอบอาชีพกสิกรรมของประชาชน จึงยังไม่สมควรริบกระบือเพศเมีย 4 ตัว และรถบรรทุก ของกลาง
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยตามพระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ.2558 มาตรา 4, 21, 22, 65, 78 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 33 ริบกระบือเพศเมียและรถยนต์บรรทุกของกลางให้ตกเป็นของกรมปศุสัตว์
จำเลยให้การรับสารภาพ
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยมีความผิดตามพระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ.2558 มาตรา 21, 22, 65 จำคุก 2 เดือน และปรับ 8,000 บาท จำเลยให้การรับสารภาพเป็นประโยชน์แก่การพิจารณา มีเหตุบรรเทาโทษ ลดโทษให้กึ่งหนึ่งตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 78 คงจำคุก 1 เดือน และปรับ 4,000 บาท โทษจำคุกให้รอการลงโทษไว้มีกำหนด 1 ปี ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 56 ริบกระบือเพศเมียและรถยนต์บรรทุกของกลางทั้งหมด ให้ตกเป็นของกรมปศุสัตว์
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 3 แผนกคดีสิ่งแวดล้อมพิพากษาแก้เป็นว่า ไม่ริบกระบือเพศเมีย 4 ตัว และรถยนต์บรรทุก ของกลาง นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีสิ่งแวดล้อมวินิจฉัยว่า ปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาของโจทก์มีว่า สมควรริบกระบือเพศเมีย 4 ตัว และรถยนต์บรรทุกหมายเลขทะเบียน ผข 5726 อุบลราชธานี ของกลางหรือไม่ เห็นว่า แม้ศาลจะมีอำนาจสั่งริบกระบือเพศเมีย 4 ตัว และรถยนต์บรรทุกของกลาง ซึ่งเป็นกฎหมายที่บัญญัติไว้โดยเฉพาะตามพระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ.2558 มาตรา 78 วรรคหนึ่ง ที่บัญญัติว่า เมื่อศาลได้พิพากษาลงโทษผู้ใดเนื่องจากได้กระทำความผิดตามมาตรา 58 มาตรา 65 มาตรา 66 มาตรา 68 มาตรา 69 มาตรา 70 มาตรา 71 หรือมาตรา 72 ให้ศาลมีอำนาจสั่งริบสัตว์ ซากสัตว์ ยานพาหนะ เครื่องหมายประจำตัวสัตว์ เครื่องมือ เครื่องใช้ ภาชนะบรรจุ หรืออุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการกระทำความผิดเสียทั้งสิ้น เว้นแต่ทรัพย์สินดังกล่าวเป็นของผู้อื่นซึ่งมิได้รู้เห็นเป็นใจด้วยในการกระทำความผิด แต่การริบทรัพย์ตามมาตรา 78 ดังกล่าวอยู่ในดุลพินิจของศาลว่าสมควรริบหรือไม่ตามพฤติการณ์แห่งคดี มิใช่บทบัญญัติที่บังคับเด็ดขาดให้ศาลต้องริบเสมอ ซึ่งเมื่อพิจารณาถึงพฤติการณ์ในการกระทำความผิดของจำเลยแล้ว ความผิดของจำเลยอยู่ที่การไม่ได้รับอนุญาตให้เคลื่อนย้ายกระบือจากสัตวแพทย์ผู้รับผิดชอบ ข้อเท็จจริงไม่ปรากฏว่ากระบือเพศเมียทั้งสี่ตัวของผู้ร้องติดโรคระบาด ทั้งไม่ปรากฏว่าขณะเกิดเหตุมีการแพร่ระบาดของโรคระบาดสัตว์ ประกอบกับกระบือตามปกติเป็นสัตว์ที่ใช้ในการประกอบอาชีพกสิกรรมของประชาชน จึงยังไม่สมควรริบกระบือเพศเมีย 4 ตัว และรถยนต์บรรทุก หมายเลขทะเบียน ผข 5726 อุบลราชธานี ของกลาง ที่ศาลอุทธรณ์ภาค 3 พิพากษามานั้น ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วยในผล ฎีกาของโจทก์ฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน
