แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ม. และ อ. ร่วมกันลงชื่อท้ายคำร้องในฐานะผู้แทนของผู้ร้องและร่วมกันลงชื่อแต่งตั้งให้ ส. เป็นทนายความมีอำนาจอุทธรณ์ฎีกาและดำเนินกระบวนพิจารณาต่าง ๆ แทนผู้ร้องด้วย แม้ว่า ม.จะลงชื่อในฐานะผู้เรียงและพิมพ์คำร้องแต่ผู้เดียว เมื่อ ส.ยื่นฎีกาแทนผู้ร้องจึงถือว่าเป็นฎีกาของผู้ร้อง หาใช่เป็นฎีกาของม. เป็นการส่วนตัวไม่ เงินค่าหุ้นแม้จะเป็นทุนสำรองของผู้ร้อง แต่จำเลยที่ 2 ก็ยังมีสิทธิเรียกเอาคืนได้ เพราะจำเลยที่ 2 เป็นผู้ชำระเงินค่าหุ้นดังกล่าว ระเบียบข้อบังคับต่าง ๆ ของผู้ร้องมิใช่กฎหมาย เป็นระเบียบภายในที่ใช้บังคับระหว่างผู้ร้องกับสมาชิก ไม่มีผลผูกพันโจทก์ซึ่งเป็นบุคคลภายนอกและเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา การอายัดเงินค่าหุ้นของจำเลยที่ 2 จึงชอบแล้ว
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากโจทก์ฟ้องขอให้จำเลยทั้งสองชำระหนี้ตามสัญญากู้และสัญญาค้ำประกัน แต่โจทก์ถอนฟ้องจำเลยที่ 1 ระหว่างส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้อง ศาลชั้นต้นอนุญาต จำเลยที่ 2 ขาดนัดยื่นคำให้การและขาดนัดพิจารณา ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว พิพากษาให้จำเลยที่ 2 ชำระเงินตามฟ้องแก่โจทก์ จำเลยที่ 2 ไม่ชำระโจทก์ขอให้ศาลตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดียึดอายัดทรัพย์ของจำเลยที่ 2เจ้าพนักงานบังคับคดีได้อายัดเงินค่าหุ้นสะสมของจำเลยที่ 2ที่มีอยู่ในสหกรณ์ออมทรัพย์ครูตรัง จำกัด จำนวน 15,810 บาท และได้แจ้งการอายัดให้สหกรณ์ออมทรัพย์ครูตรัง จำกัด ทราบ สหกรณ์ออมทรัพย์ครูตรัง จำกัด ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ตามข้อบังคับของผู้ร้อง ถือว่าเงินค่าหุ้นที่จำเลยที่ 2 ชำระแก่ผู้ร้องเป็นเงินทุนของผู้ร้อง ซึ่งเป็นนิติบุคคลต่างหากจากจำเลยที่ 2 จำเลยที่ 2 จะถอนหุ้นขณะยังเป็นสมาชิกไม่ได้ และจำเลยที่ 2 ได้กู้เงินสามัญจากผู้ร้อง ยังมีหนี้สามัญค้างชำระอยู่อีก 18,400 บาท ซึ่งเงินค่าหุ้นของจำเลยที่ 2 จำนวน 15,810 บาท ยังอยู่ในภาระประกันหนี้ดังกล่าวจึงไม่มีเงินค่าหุ้นเหลืออยู่ให้อายัดได้ สภาพของใบหุ้นของผู้ร้องสมาชิกจะขายหรือโอนหุ้นซึ่งตนถือให้ผู้อื่นไม่ได้ กรณีสมาชิกลาออกเมื่อรับเงินค่าหุ้นคืน ต้องเวนคืนใบหุ้นให้ผู้ร้องทั้งสิ้นขอให้ศาลชั้นต้นแก้ไขหมายบังคับคดีให้เจ้าพนักงานบังคับคดียึดใบหุ้นของจำเลยที่ 2 แต่ประการเดียว โจทก์คัดค้านว่า เงินค่าหุ้นของจำเลยที่ 2 ที่มีอยู่ที่ผู้ร้องเป็นทรัพย์สินอย่างหนึ่งของจำเลยที่ 2 เจ้าพนักงานบังคับคดีทำการยึดอายัดเงินค่าหุ้นของจำเลยที่ 2 ถูกต้องตามกฎหมายแล้ว ข้อบังคับของผู้ร้องเป็นเพียงข้อบังคับภายในระหว่างสมาชิกผู้ถือหุ้นกับผู้ร้องเท่านั้นจะนำมาใช้บังคับกับบุคคลภายนอกไม่ได้ นายมนัส พิทักษ์ ไม่ได้เป็นผู้แทนผู้ร้อง จึงไม่มีอำนาจยื่นคำร้อง ขอให้ยกคำร้องศาลชั้นต้นให้งดไต่สวน แล้วมีคำสั่งยกคำร้อง ผู้ร้องอุทธรณ์ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ที่โจทก์กล่าวอ้างตลอดมาทั้งสามศาลว่านายมนัส พิทักษ์ ยื่นคำร้องแทนผู้ร้องแต่เพียงผู้เดียวไม่ชอบต้องมีนายอำพร ข่ายม่าน ร่วมยื่นคำร้องด้วยนั้นปรากฏว่าศาลล่างทั้งสองมิได้วินิจฉัยข้อโต้แย้งนี้เลย ศาลฎีกาเห็นว่าโจทก์เป็นฝ่ายเข้าใจผิดเพราะตามคำร้องของผู้ร้องระบุชัดว่าเป็นคำร้องของสหกรณ์ออมทรัพย์ครูตรัง จำกัด โดยนายมนัส พิทักษ์และนายอำพร ข่ายม่าน ทั้งท้ายคำร้องบุคคลทั้งสองนี้ก็ร่วมกันลงชื่อในฐานะผู้แทนของผู้ร้อง เพียงแต่นายมนัสลงชื่อในฐานะผู้เรียงและพิมพ์แต่ผู้เดียว นอกจากนี้บุคคลทั้งสองดังกล่าวยังลงชื่อร่วมกันแต่งตั้งให้นายสมศักดิ์ พงษ์พูลผลศักดิ์ เป็นทนายความมีอำนาจอุทธรณ์ฎีกาและดำเนินกระบวนพิจารณาต่าง ๆแทนผู้ร้องด้วย ดังนั้น เมื่อนายสมศักดิ์ ยื่นฎีกาแทนผู้ร้องจึงถือว่าเป็นฎีกาของผู้ร้อง หาใช่เป็นฎีกาของนายมนัสเป็นการส่วนตัวดังที่โจทก์แก้ฎีกาไม่ อนึ่ง ที่โจทก์แก้ฎีกาอีกข้อหนึ่งว่าฎีกาของผู้ร้องเป็นฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริงต้องห้ามตามกฎหมายนั้นศาลฎีกาเห็นว่า ฎีกาของผู้ร้องไม่ใช่ฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริงดังที่โจทก์กล่าวอ้าง แต่เป็นฎีกาในปัญหาข้อกฎหมายทั้งสิ้น
สำหรับฎีกาของผู้ร้องที่ว่า เงินค่าหุ้นของจำเลยที่ 2 เป็นทรัพย์สินของผู้ร้องที่จะต้องเป็นทุนในการดำเนินธุรกิจตามวัตถุประสงค์ของผู้ร้องนั้น ศาลฎีกาพิเคราะห์แล้วเห็นว่า แม้เงินค่าหุ้นของจำเลยที่ 2 จะเป็นเงินทุนของผู้ร้อง แต่จำเลยที่ 2ก็ยังมีสิทธิเรียกร้องเอาคืนได้ ทั้งเงินค่าหุ้นของจำเลยที่ 2ก็เป็นทรัพย์สินของจำเลยที่ 2 เพราะจำเลยที่ 2 เป็นผู้ชำระเงินค่าหุ้นดังกล่าว ข้อบังคับต่าง ๆ ของผู้ร้องที่ผู้ร้องกล่าวอ้างเพื่อสนับสนุนคดีของผู้ร้องนั้นมิใช่กฎหมาย แต่เป็นระเบียบภายในที่ใช้บังคับระหว่างผู้ร้องกับสมาชิก หามีผลผูกพันโจทก์ซึ่งเป็นบุคคลภายนอกและเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาไม่ ที่เจ้าพนักงานบังคับคดีอายัดเงินค่าหุ้นของจำเลยที่ 2 จึงชอบแล้ว คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ต้องด้วยความเห็นของศาลฎีกา ฎีกาของผู้ร้องฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
