แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ศาลชั้นต้นออกคำบังคับให้จำเลยปฏิบัติตามคำพิพากษาซึ่งถึงที่สุดแล้ว แต่โจทก์ยื่นคำร้องเมื่อวันที่ 26 กันยายน2522 ขอให้ศาลชั้นต้นแก้คำบังคับโดยให้จำเลยเสียค่าขึ้นศาลที่โจทก์ต้องเสียเพิ่มด้วย ซึ่งต่อมาได้มีอุทธรณ์ฎีกาคำร้องดังกล่าวโดยทนายจำเลยเป็นผู้ฎีกาและปรากฏข้อเท็จจริงในชั้นฎีกาว่าจำเลยถึงแก่กรรมไปแล้วเมื่อวันที่ 26 มกราคม 2522โดยทนายจำเลยก็ทราบแต่ยังไม่มีผู้เข้าเป็นคู่ความแทนที่ ซึ่งเมื่อศาลชั้นต้นสั่งรับอุทธรณ์คดีก็กลับมีกรณีที่จะต้องตั้งต้นพิจารณาในชั้นอุทธรณ์ขึ้นใหม่ โดยต้องจัดให้มีผู้เข้ามาเป็นคู่ความเสียก่อนเช่นนี้ การดำเนินกระบวนพิจารณาตั้งแต่ชั้นสั่งรับอุทธรณ์เป็นต้นมา จึงยังไม่ถูกต้องและทนายจำเลยย่อมหมดสภาพเป็นทนายจำเลยที่จะยื่นฎีกา ศาลฎีกามีอำนาจสั่งให้ดำเนินกระบวนพิจารณาให้ถูกต้องได้
ย่อยาว
คดีนี้สืบเนื่องจากโจทก์ฟ้องจำเลยเป็นคดีไม่มีทุนทรัพย์ขอให้สั่งมอบโฉนดที่ดินจำเลยต่อสู้กรรมสิทธิ์ในที่ดินตามโฉนดที่โจทก์ฟ้อง ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินตามฟ้องให้โจทก์เพื่อดำเนินการขอรับมรดกเฉพาะส่วนของนางลี้ภู่ไหมทอง ผู้ถือกรรมสิทธิ์ร่วมให้จำเลยใช้ค่าฤชาธรรมเนียมแทนโจทก์ จำเลยยื่นอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งให้เรียกค่าขึ้นศาลจากโจทก์จำเลย เพราะฟ้องโจทก์เป็นคดีมีทุนทรัพย์ตามราคาที่ดินพิพาทกึ่งหนึ่ง โจทก์จึงเสียค่าขึ้นศาลในชั้นยื่นฟ้องคดี จำเลยเสียค่าขึ้นศาลในชั้นยื่นอุทธรณ์ในทุนทรัพย์กึ่งหนึ่งของราคาที่ดินแล้วศาลอุทธรณ์พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ให้เป็นพับ จำเลยฎีกา ศาลฎีกาพิพากษายืน ศาลชั้นต้นออกคำบังคับให้จำเลยส่งมอบโฉนดพิพาทแก่โจทก์ กับให้จำเลยใช้ค่าทนายความชั้นฎีกาแก่โจทก์ตามคำพิพากษาศาลฎีกา
ครั้นวันที่ 26 กันยายน 2522 โจทก์ยื่นคำร้องต่อศาลชั้นต้น ขอให้แก้คำบังคับให้จำเลยใช้ค่าขึ้นศาลที่โจทก์เสียเพิ่มตามคำสั่งศาลอุทธรณ์ด้วย
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่าที่ศาลอุทธรณ์ได้ตีราคาทรัพย์สิน ถือเป็นทุนทรัพย์ชั้นอุทธรณ์เมื่อศาลอุทธรณ์สั่งให้ค่าฤชาธรรมเนียมเป็นพับก็หมายความว่าฝ่ายหนึ่งไม่ต้องชดใช้ให้อีกฝ่ายหนึ่ง ศาลชั้นต้นออกคำบังคับถูกต้องแล้ว ให้ยกคำร้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ศาลชั้นต้นดำเนินการให้โจทก์ได้รับค่าขึ้นศาลที่โจทก์เสียเพิ่ม
ทนายจำเลยฎีกาคัดค้านคำพิพากษาศาลอุทธรณ์
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงปรากฏว่านางเล็ก ภู่ไหมทองจำเลยตายเมื่อวันที่ 26 มกราคม 2522 ตามภาพถ่ายมรณบัตรท้ายคำร้องของโจทก์ลงวันที่ 21 มีนาคม 2522 นายจองชัย เที่ยงธรรม ทนายจำเลยทราบการตายของนางเล็กจำเลยแล้วด้วย แต่ไม่มีฝ่ายใดขอให้ศาลหมายเรียกผู้มีสิทธิหรือผู้มีสิทธิผู้ใดร้องขอเข้ามาเป็นคู่ความแทนที่นางเล็กจำเลยผู้ตายเพื่อดำเนินคดีต่อไป เห็นว่า เมื่อฝ่ายโจทก์อุทธรณ์คัดค้านคำสั่งศาลชั้นต้น ศาลชั้นต้นสั่งรับอุทธรณ์คำสั่งของโจทก์ ทำให้คดีกลับมีกรณีที่จะต้องตั้งต้นพิจารณาชั้นอุทธรณ์ขึ้นใหม่ระหว่างโจทก์จำเลย เมื่อจำเลยได้ตายไปแล้ว นายจองชัยทนายจำเลยย่อมหมดสภาพเป็นทนายจำเลยจึงทำให้ฝ่ายในคดีคงมีแต่โจทก์ฝ่ายเดียว ฝ่ายจำเลยยังไม่มีผู้เข้าเป็นคู่ความดำเนินคดีแทนที่จำเลยผู้ตาย ในการพิจารณาคดีต่อไปในชั้นอุทธรณ์ก็จะต้องจัดให้มีผู้เข้ามาเป็นคู่ความเสียก่อน การที่ศาลล่างทั้งสองดำเนินกระบวนพิจารณาโดยไม่มีคู่ความทั้งสองฝ่ายพร้อมกัน โดยเฉพาะที่ศาลอุทธรณ์ดำเนินการพิจารณาคดีเกี่ยวกับอุทธรณ์คำสั่งศาลชั้นต้นไปเลย จึงเป็นการไม่ถูกต้อง
พิพากษายกฎีกานายจองชัยทนายจำเลย และยกคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ให้ศาลชั้นต้นดำเนินกระบวนพิจารณาคดีเกี่ยวกับอุทธรณ์ของโจทก์เสียใหม่แล้วมีคำสั่งไปตามรูปคดี
