แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ศาลซึ่งได้รับมอบหมายจากศาลซึ่งพิจารณาพิพากษาคดี ให้ดำเนินการบังคับคดียึดทรัพย์และขายทอดตลาดแทนนั้น เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการขายทอดตลาดโดยไม่ชอบ และความไม่ถูกต้องของการบังคับคดีปรากฏขึ้นต่อศาลโดยชัดแจ้งศาลซึ่งดำเนินการบังคับคดีแทนนั้นย่อมมีอำนาจสั่งไต่สวนและมีคำสั่งเพิกถอนการขายทอดตลาดที่กระทำโดยไม่ชอบนั้นเสียได้ เพื่อให้การเป็นไปด้วยความยุติธรรมตามที่เห็นสมควรตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 27 หาเป็นการขัดต่อประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 302 ไม่
เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งเงื่อนไขให้ผู้เข้าสู้ราคาทุกคนทราบก่อนขายทอดตลาดทรัพย์ว่า. ในการสู้ราคาจะนับหนึ่งถึงสามก่อนเคาะไม้ตกลงขาย เมื่อมีผู้เสนอราคาเจ้าพนักงานบังคับคดีกลับเคาะไม้ตกลงขายไปทีเดียว โดยไม่นับหนึ่งถึงสามเสียก่อน เป็นการไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไข การขายทอดตลาดนั้นจึงไม่ชอบ แม้เจ้าพนักงานบังคับคดีจะเคาะไม้ตกลงขายให้แก่ผู้สู้ราคาสูงสุด ก็หาเป็นเหตุให้การขายทอดตลาดนั้นสมบูรณ์ตามกฎหมายไม่
(วรรคแรก วินิจฉัยโดยที่ประชุมใหญ่ครั้งที่ 27/2515)
ย่อยาว
มูลกรณีสืบเนื่องจากศาลจังหวัดภูเก็ต ขอให้ศาลจังหวัดตะกั่วป่ายึดที่ดิน 2 แปลง ซึ่งอยู่ที่อำเภอตะกั่วป่า จังหวัดพังงา ออกขายทอดตลาดเอาเงินแบ่งปันให้แก่ทายาทในคดีแพ่งแดงที่ 82/2510 ของศาลจังหวัดภูเก็ต ศาลจังหวัดตะกั่วป่าตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดีทำการยึดทรัพย์ และประกาศขายมีผู้เข้าสู้ราคา 8 คน นายดำรง โลหกุลเป็นผู้สู้ราคาสูงสุดเป็นเงิน 70,000 บาท เจ้าพนักงานบังคับคดีตกลงเคาะไม้ขายให้นายดำรงในราคานั้น นายบวร กุลวานิช ผู้สู้ราคาผู้หนึ่งคัดค้านว่า เจ้าพนักงานบังคับคดีทำผิดเงื่อนไขการขายทอดตลาด โดยไม่ได้นับหนึ่งถึงสามก่อนเคาะไม้การขายทอดตลาดไม่ชอบ เจ้าพนักงานบังคับคดีทำรายงานเสนอศาลจังหวัดตะกั่วป่าศาลจังหวัดตะกั่วป่าสั่งไต่สวนในวันนั้นแล้วมีคำสั่งว่า เจ้าพนักงานบังคับคดีเคาะไม้ตกลงขายที่ดินให้นายดำรงโดยมิได้นับหนึ่งถึงสามเสียก่อน เป็นการไม่ถูกต้องให้ยกเลิกการขายทอดตลาดในวันนั้นเสียให้ประกาศขายทอดตลาดใหม่
นายดำรงผู้สู้ราคาสูงสุดอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
นายดำรงผู้สู้ราคาสูงสุดฎีกา
ข้อเท็จจริงฟังเป็นยุติได้ว่า ในการขายทอดตลาดทรัพย์รายนี้เจ้าพนักงานบังคับคดีได้แจ้งเงื่อนไขให้ผู้เข้าสู้ราคาทุกคนทราบก่อนขายทอดตลาดว่า ถ้าหากมีผู้ให้ราคาสูงขึ้นไปก็จะนับหนึ่งถึงสาม ถ้าไม่มีใครเสนอราคาสูงกว่านั้นก็จะเคาะไม้ ถือว่าเป็นการตกลงขาย แต่เมื่อนายดำรงให้ราคา 70,000 บาท เจ้าพนักงานบังคับคดีไม่นับหนึ่งถึงสาม ได้เคาะไม้เป็นการตกลงขายเลยทีเดียวเจ้าพนักงานบังคับคดีมิได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขในการขายทอดตลาดที่ได้แจ้งให้ผู้เข้าสู้ราคาทราบล่วงหน้า การขายทอดตลาดที่กระทำไปไม่ชอบ เมื่อความไม่ถูกต้องของการบังคับคดีปรากฏขึ้นต่อศาลโดยชัดแจ้งเช่นนี้ ศาลฎีกาโดยมติที่ประชุมใหญ่เห็นว่า ศาลจังหวัดตะกั่วป่าซึ่งได้รับมอบหมายจากศาลจังหวัดภูเก็ตให้ดำเนินการบังคับคดี ยึดทรัพย์และขายทอดตลาดแทน ย่อมมีอำนาจสั่งไต่สวนและมีคำสั่งเพิกถอนการขายทอดตลาดที่กระทำโดยไม่ชอบนั้นเสียได้เพื่อให้การเป็นไปด้วยความยุติธรรมตามที่เห็นสมควร ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 27 หาขัดต่อประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 302 ไม่และศาลจังหวัดตะกั่วป่าก็ได้ทำการไต่สวนพยานหลักฐานที่รู้เห็นเกี่ยวข้องในการขายทอดตลาด เป็นการให้โอกาสอย่างเต็มที่และให้ความยุติธรรมแก่ทุกฝ่ายอย่างดีที่สุดในทันทีที่มีการกล่าวอ้างว่าการขายทอดตลาดเป็นไปโดยไม่ชอบกรณีจึงไม่ต้องด้วยบทบัญญัติ มาตรา 103 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งดังที่นายดำรงผู้สู้ราคาสูงสุดฎีกา
เมื่อคดีฟังได้ว่าการขายทอดตลาดเป็นไปโดยไม่ชอบเสียแล้วแม้เจ้าพนักงานบังคับคดีจะเคาะไม่ตกลงขายให้แก่นายดำรงผู้สู้ราคาสูงสุด ก็หาเป็นเหตุให้การขายทอดตลาดนั้นสมบูรณ์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 509 ไม่ และเมื่อศาลจังหวัดตะกั่วป่ามีอำนาจไต่สวนและสั่งเพิกถอนการบังคับคดีที่ผิดระเบียบได้เองตามที่เห็นสมควรตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 27 ก็ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องวินิจฉัยต่อไปว่า นายบวรผู้สู้ราคาเป็นผู้มีส่วนได้เสียซึ่งมีสิทธิยื่นคำคัดค้านขอให้ยกเลิกการขายทอดตลาดได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 296 ดังนายดำรงฎีกาหรือไม่
พิพากษายืน
