แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องเขตห้ามมิให้บุคคลเข้าไปหรืออาศัยอยู่ในเขตพื้นที่บางส่วนของบางจังหวัด เว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากผู้อำนวยการป้องกันการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ในเขตจังหวัดพื้นที่นั้น ซึ่งออกโดยอาศัยอำนาจตามมาตรา 17 แห่งพระราชบัญญัติป้องกันการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ พ.ศ. 2495 (ที่แก้ไขเพิ่มเติมแล้ว) เป็นประกาศที่ทุกคนจะต้องปฏิบัติตาม การที่จำเลยออกหนังสืออนุญาตให้โจทก์เข้าไปทำประโยชน์หรืออยู่อาศัยในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าเขาหลวง จังหวัดนครศรีธรรมราช อันเป็นพื้นที่ที่อยู่ในเขตห้ามมิให้บุคคลเข้าไปหรืออาศัยอยู่ ตามประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีดังกล่าว โดยไม่ปรากฏว่าโจทก์ได้รับอนุญาตจากผู้อำนวยการป้องกันการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์แล้ว จึงเป็นการกระทำที่ฝ่าฝืนประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี หนังสืออนุญาตดังกล่าวจึงไม่ชอบ จำเลยไม่มีสิทธิเก็บค่าธรรมเนียมสำหรับการออกหนังสืออนุญาตนั้นจากโจทก์ จำเลยจึงต้องคืนเงินค่าธรรมเนียมที่ได้เรียกเก็บไว้แล้วแก่โจทก์
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ได้ยื่นขอประทานบัตรทำเหมืองแร่ในท้องที่ตำบลเขาแก้ว อำเภอลานสกา จังหวัดนครศรีธรรมราช ต่อทรัพยากรธรณีจังหวัดนครศรีธรรมราช ทรัพย์กรธรณีจังหวัดนครศรีธรรมราชได้ส่งเรื่องให้ป่าไม้จังหวัดนครศรีธรรมราชพิจารณาว่าจะขัดข้องหรือไม่ ป่าไม้จังหวัดนครศรีธรรมราชพิจารณาแล้วไม่ขัดข้องและไม่ออกหนังสืออนุญาตให้โจทก์เข้าทำประโยชน์ในพื้นที่ที่โจทก์ขอประทานบัตร โดยเรียกเก็บเงินค่าชดเชยป่าไม้กับค่าธรรมเนียมหนังสืออนุญาตจากโจทก์ โจทก์ชำระให้แล้ว ต่อมากองบัญชาการกองทัพภาคที่ ๔ ได้แจ้งให้ทางจังหวัดระงับการออกประทานบัตรแก่โจทก์ เพราะพื้นที่ดังกล่าวอยู่ในเขตอิทธิพลของผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ ทรัพยากรธรณี จังหวัดนครศรีธรรมราชจึงออกประทานบัตรให้ไม่ได้ โจทก์ขอเงินค่าชดเชยป่าไม้และค่าธรรมเนียมหนังสืออนุญาตคืนจากป่าไม้จังหวัดนครศรีธรรมราช แต่ไม่คืนให้ จึงฟ้องขอให้บังคับจำเลยทั้งสองร่วมกันคืนเงินดังกล่าวแก่โจทก์
จำเลยที่ ๑ ให้การว่า เมื่อจำเลยที่ ๑ ได้ออกหนังสืออนุญาตให้โจทก์แล้วแม้โจทก์จะไม่ได้เข้าทำประโยชน์ ก็เรียกเงินคืนไม่ได้ ขอให้ยกฟ้อง
จำเลยที่ ๒ ให้การว่า จำเลยที่ ๒ ไม่ได้เรียกเก็บเงินดังกล่าวจากโจทก์ และการที่โจทก์ไม่ได้รับประทานบัตรไม่ใช่เพราะความผิดของจำเลยที่ ๒ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยที่ ๑ คืนเฉพาะค่าชดเชยป่าไม้แก่โจทก์คำขอนอกจากนี้ให้ยก
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยที่ ๑ คืนเงินค่าธรรมเนียมหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์หรืออยู่อาศัยในเขตป่าสงวนแห่งชาติแก่โจทก์ด้วยนอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
จำเลยที่ ๑ ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ที่กองบัญชาการกองทัพภาคที่ ๔ ขอให้ระงับการออกประทานบัตรดังกล่าวก็โดยอาศัยประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องเขตห้ามมิให้บุคคลเข้าไปหรืออาศัยอยู่ในเขตพื้นที่บางส่วนของบางจังหวัด ตามเอกสารหมาย ล.๑๐ประกาศดังกล่าวนี้ออกโดยอาศัยอำนาจตามความในมาตรา ๑๗ แห่งพระราชบัญญัติป้องกันการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ พ.ศ. ๒๔๙๕ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยมาตรา ๑๑แห่งพระราชบัญญัติป้องกันการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๑๒และคำสั่งของคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินฉบับที่ ๒๕ ลงวันที่ ๑๗ ตุลาคมพ.ศ. ๒๕๑๙ ข้อ ๘ ซึ่งทุกคนจะต้องปฏิบัติตาม ในประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีดังกล่าวได้กำหนดเขตพื้นที่ภูเขาหลวง จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นเขตห้ามมิให้บุคคลเข้าไปหรืออาศัยอยู่บ้าง แม้ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี ฉบับนี้จะข้อยกเว้นว่า เว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากผู้อำนวยการป้องกันการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์เขตนครศรีธรรมราช จึงจะเข้าไปหรืออาศัยอยู่ได้ก็ตาม เห็นว่า การที่จำเลยที่ ๑ออกหนังสืออนุญาตให้โจทก์เข้าไปทำประโยชน์หรืออยู่อาศัยในเขตพื้นที่ดังกล่าวตามเอกสารหมาย ล.๑, ล.๒ โดยไม่มีหลักฐานแสดงว่าโจทก์ได้รับอนุญาตจากผู้อำนวยการป้องกันการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์เขตนครศรีธรรมราช จึงเป็นการฝ่าฝืนประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีดังกล่าว เป็นหนังสืออนุญาตที่ไม่ชอบจำเลยที่ ๑ ไม่มีสิทธิเรียกเก็บเงินค่าธรรมเนียมหนังสืออนุญาตตามเอกสารหมาย ล.๑, ล.๒ จากโจทก์ ต้องคืนให้โจทก์
พิพากษายืน
