แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ตั้งตัวแทนจัดการร้านค้าของตัวการแล้ว ตัวการไปต่างประเทศเสียชั่วคราวในระหว่างที่ตัวการไปอยู่ต่างประเทศนั้น ตัวแทนซึ่งเป็นผู้จัดการร้านได้กู้ยืมเงินของบุคคลภายนอกมาใช้จ่ายในกิจการค้าของร้านตัวการผู้ให้กู้ก็เข้าใจว่าตัวแทนมีสิทธิทำการกู้ยืมเงินไปใช้ในกิจการค้านั้นได้เช่นนี้ เข้าลักษณะตัวแทนตาม ป.ม.แพ่งฯมาตรา 821, 822 แม้ตัวการจะไม่ได้ตั้งตัวแทนเป็นหนังสือ ตัวการก็ต้องรับผิดในจำนวนเงินที่ตัวแทนไปกู้เขามาดังกล่าว
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าจำเลยเป็นเจ้าของร้านค้าใช้ชื่อว่าย่งลีฮอง จำเลยได้เดินทางไปประเทศจีนชั่วคราวและได้แต่งตั้งให้นายเนียมจิวเป็นตัวแทนมีหน้าที่เป็นผู้จัดการร้านย่งลีฮอง ซึ่งจำเลยเป็นเจ้าของในระหว่างที่จำเลยไม่อยู่นายเนียมจิวในฐานตัวแทนของจำเลยได้กู้เงินโจทก์เพื่อใช้ในกิจการค้า ของร้านย่งลีฮอง ๑๖๐๐๐ บาท แต่ได้ผ่อนใช้มาหลายครั้งเป็นเงิน ๗,๐๐๐ บาท คงค้างอยู่ ๙๐๐๐ บาท ปรากฎตามหนังสือ ๒ ฉบับท้ายฟ้อง ครั้นเมื่อจำเลยกลับจากประเทศจีนจำเลยบ่ายเบี่ยงไม่ชำระหนี้รายนี้โจทก์จึงฟ้องขอให้บังคับจำเลยชำระ พร้อมทั้งดอกเบี้ย
จำเลยต่อสู้ว่าจำเลยมอบหมายให้นายเนียมจิว แซ่เบ๊ เป็นผู้จัดการค้าขายสิ่งของในร้านของจำเลย แต่ไม่ได้มอบให้ไปกู้เงิน จึงเป็นการนอกเหนือหน้าที่ของตัวแทน
ศาลชั้นต้นฟังว่า เงิน ๑๖๐๐๐ บาทนี้ได้ลงบัญชีของร้านย่งลีฮอง กู้มาใช้ในกิจการค้าของจำเลยแม้การตั้งตัวแทนรายนี้จะมิได้มีหลักฐานเป็นหนังสือ ตัวการก็ต้องรับผิดตามนัยแห่ง ป.ม.แพ่งฯมาตรา ๘๒๑, ๘๒๒ พิพากษาให้จำเลยใช้เงินที่ค้างชำระให้โจทก์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า รูปคดีไม่เข้าลักษณะเชิดให้เป็นตัวแทนตามมาตรา ๘๒๑, ๘๒๒ พิพากษากลับให้ยกฟ้อง
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าเรื่องนี้มิใช่กรณีตั้งตัวแทนไปกู้เงิน แต่เป็นกรณีตั้งตัวแทนจัดการร้านค้า ซึ่งไม่จำเป็นต้องทำเป็นหนังสือ และตามปกติผู้มาติดต่อก็ย่อมเข้าใจว่าผู้จัดการเช่นนี้มีสิทธิทำการกู้ยืมเงินไปใช้ในการค้านั้นได้และข้อเท็จจริงในคดีนี้ที่ว่าเงินจำนวน ๑๖๐๐๐ บาทที่นายเนียมจิวกู้จากโจทก์ได้ใช้ไปในกิจการค้าของจำเลยหรือไม่นั้น ทางพิจารณาก็ปรากฎว่านอกจากได้ลงบัญชีรับของร้านจำเลยตามระเบียบแล้ว ยังได้นำเข้าเก็บไว้ในตู้นิรภัยของร้านจำเลยและต่อมาก็ได้จ่ายในทางซื้อของเข้าร้านซึ่งนายเนียมจิวเป็นผู้สั่งจ่ายได้ตามหน้าที่รูปคดีจึงเข้าลักษณะตัวแทนตาม ป.ม.แพ่งฯมาตรา ๘๒๑, ๘๒๒ ตามที่ศาลชั้นต้น วินิจฉัยมา จึงพิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้บังคับคดีไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
