แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ภายหลังใช้ ป.พ.พ. บรรพ 3 การจำนองที่ดินและมอบที่นาให้ผู้รับจำนองทำกินต่างดอกเบี้ย จะแปรรูปเป็นการขายฝากไม่ได้ ต้องบังคับตามกฎหมายว่าด้วยการจำนอง.
ย่อยาว
ได้ความว่า เจ้าของที่ดินได้จำนองที่ดินไว้กับจำเลยเป็นเงิน ๒๖๙๐ บาท เมื่อวันที่ ๑๐ มีนาคม ๒๔๗๒ และมอบที่ดินให้จำเลยทำกินต่างดอกเบี้ย ผู้จำนองบางคนตาย โจทก์ซึ่งเป็นผู้จำนองและผู้รับมฤดกผู้จำนองบางคน ฟ้องขอไถ่คืน
จำเลยต่อสู้ว่า ฝ่ายโจทก์ได้ยอมให้จำเลยทำประโยชน์ต่างดอกเบี้ยมา ๑๙ ปีเศษแล้ว พฤตติการณ์เปลี่ยนเป็นขายฝาก เมื่อไม่ไถ่ใน ๑๐ ปี หลุดเป็นกรรมสิทธิของจำเลย
ศาลชั้นต้นเห็นว่า พฤตติการณ์ที่ปฏิบัติต่อกันเป็นกิริยาขายฝาก เมื่อไม่ไถ่ใน ๑๐ ปีหมดสิทธิไถ่คืนตาม ป.พ.พ.ม.๔๙๔ (๑) พิพากษายกฟ้อง
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า สัญญาและโฉนดปรากฎชัดว่าเป็นจำนอง ไม่ใช่การขายฝาก และหาใช่เป็นจำนำที่ดินตามกฎหมายเก่าไม่ การบังคับจำนองต้องเป็นไปตามกฎหมายว่าด้วยลักษณะจำนอง จะเอาที่ดินหลุดเป็นสิทธิตามลำพังอย่างขายฝากไม่ได้ ที่จำเลยครอบครองไม่เป็นปฏิปักษ์ต่อโจทก์ ไถ่คืนได้ พิพากษากลับ
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า สัญญาจำนองรายนี้ทำขึ้นภายหลังใช้ ป.พ.พ.บรรพ ๓ ซึ่งประมวลกฎหมายนี้คือสัยญาที่ปรากฎในทะเบียนเป็นสำคัญที่ผู้จำนองให้ผู้รับจำนองทำนารายนี้ต่างดอกเบี้ย ไม่เป็นเหตุทำให้สัญญาจำนองกลับกลายเป็นสัญญาขายฝากไปได้ สัญญารายนี้ต้องบังคับตามกฎหมายว่าด้วยการจำนอง จะใช้กฎหมายว่าด้วยการขายฝากบังคับไม่ได้ พิพากษายืน.
