แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องหาว่า จำเลยบุกรุกปลูกต้นกล้วยในที่ดิน อันอยู่ในเขตโฉนดของโจทก์ จำเลยต่อสู้ว่า ที่ตรงนั้นเป็นของจำเลยและอยู่นอกเขตโฉนดของโจทก์ โจทก์จำเลยจึงตกลงตั้งประเด็นท้ากันโดยให้เจ้าพนักงานที่ดิน ไปรังวัดสอบเขตถ้าต้นกล้วยอยู่นอกเขตโฉนดของโจทก์ โจทก์ยอมแพ้ ถ้าอยู่ในโฉนด จำเลยยอมแพ้ เจ้าพนักงานไปรังวัดทำแผนที่มาส่งศาล ปรากฏว่าต้นกล้วยอยู่นอกเขตโฉนดของโจทก์ดังนี้ โจทก์จะขอสืบพยานในข้อครอบครองต่อไปไม่ได้ เพราะเป็นการเปลี่ยนประเด็นตามที่ตกลงท้ากัน
ในกรณีข้างต้น โจทก์จะเปลี่ยนประเด็นได้ ก็ต้องได้ความว่า เจ้าพนักงานไม่สามารถรังวัดได้ตามที่ท้ากัน
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยบุกรุกเข้ามาปลูกต้นกล้วยลงในที่ดินอันอยู่ในเขตโฉนดของโจทก์
จำเลยต่อสู้ว่า ตรงที่ปลูกต้นกล้วยเป็นที่ของจำเลย อยู่นอกเขตโฉนดของโจทก์
ในวันพิจารณา โจทก์จำเลยตกลงตั้งประเด็นท้ากัน โดยให้เจ้าพนักงานที่ดินไปรังวัดสอบเขต หากปรากฏว่า ต้นกล้วยที่จำเลยปลูกอยู่ในเขตโฉนดของโจทก์ จำเลยยอมแพ้ ถ้าอยู่นอกเขตโฉนด โจทก์ยอมแพ้ศาลอนุญาตตามที่ท้ากัน ต่อมาเจ้าพนักงานที่ดินรังวัดแล้วทำแผนที่ส่งศาล ปรากฏว่าต้นกล้วยอยู่นอกเขตโฉนดของโจทก์ ๆ เถียงว่าเจ้าพนักงานทำไม่ถูกขอให้รังวัดใหม่ ศาลอนุญาต ต่อมาคงปรากฏว่าการตรวจสอบเนื้อที่ของโจทก์นั้นมีหลักเพียง 2 หลัก ถ้าหลัก 2 หลักนี้ไม่เคลื่อน แผนที่ซึ่งได้ส่งศาลแล้วก็ถูกต้อง แต่จะรับรองแน่ไม่ได้ จนกว่าจะพบหลักอีกหลักหนึ่ง แต่ในที่สุดก็หาหลักอื่นไม่พบโจทก์จึงมาแถลงต่อศาล ขอสืบพยานในข้อ ครอบครองต่อไป
ศาลชั้นต้นเห็นว่า เมื่อโจทก์เป็นฝ่ายค้านว่า การรังวัดไม่ถูกต้อง โจทก์ก็ต้องพิสูจน์ให้เห็นเช่นนั้น เมื่อพิสูจน์ไม่ได้ก็ต้องถือว่า การรังวัดถูกต้องแล้ว คดีต้องเป็นไปตามที่ท้ากันพิพากษายกฟ้อง
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า เรื่องนี้โจทก์จำเลยได้ตกลงตั้งประเด็นท้ากันดังกล่าวข้างต้น โจทก์จะเปลี่ยนประเด็นเป็นอย่างอื่น จะต้องได้ความว่าเจ้าพนักงานไม่สามารถจะตรวจสอบรังวัดได้ตามที่ท้ากันนั้นเสียก่อนในเรื่องนี้เท่าที่ปรากฏ เจ้าพนักงานยังสามารถสอบรังวัดตาม ตามประเด็นที่ท้ากันนั้นได้อยู่ แม้จะมีหมุดเหลืออยู่เพียง 2 หมุดก็ดีที่โจทก์ว่าหมุดนั้นถูกเคลื่อนย้ายจากเดิม ก็ไม่สามารถพิสูจน์ได้อย่างไรก็ดี เมื่อศาลล่างทั้งสองฟังข้อเท็จจริงว่า เจ้าพนักงานที่ดินสามารถตรวจรังวัดสอบเขตได้ตามประเด็นที่ท้ากันแล้วโจทก์จะมาขอตั้งประเด็นอื่นต่อไปอีกหาได้ไม่ ฎีกาโจทก์ฟังไม่ขึ้น
จึงพิพากษายืน
