แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
ศาลชั้นต้นอ่านคำพิพากษาศาลฎีกาที่พิพากษาให้จำเลยและบริวารรื้อย้ายสิ่งปลูกสร้างออกจากที่พิพาทให้จำเลยทราบแล้ว แต่มิได้ออกคำบังคับให้จำเลยและบริวารปฏิบัติตามคำพิพากษาศาลฎีกา ดังนี้ถือไม่ได้ว่าจำเลยและบริวารไม่ปฏิบัติตามคำบังคับ โจทก์จะขอบังคับคดีต่อผู้ร้องซึ่งโจทก์อ้างว่าเป็นบริวารของจำเลยยังไม่ได้ ปัญหาเรื่องสิทธิในการบังคับคดีเป็นปัญหาเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนแม้ผู้ร้องมิได้กล่าวไว้ในคำคัดค้านก็ยกขึ้นว่ากล่าวในชั้นอุทธรณ์ฎีกาได้ ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 225,249.
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากศาลฎีกาพิพากษาว่า ที่พิพาทเป็นที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินเพื่อการชลประทานอยู่ในความดูแลของโจทก์ให้จำเลยและบริวารรื้อย้ายสิ่งปลูกสร้างออกไปจากที่พิพาทและไม่ให้เกี่ยวข้องต่อไป ต่อมาโจทก์ยื่นคำร้องว่าจำเลยและนางติ๋ว เปล่งสงวนซึ่งเป็นบริวารของจำเลยเพิกเฉยไม่ยอมรื้อย้ายสิ่งปลูกสร้างออกไปจากที่พิพาท ขอให้หมายเรียกมาสอบถามเพื่อปฏิบัติตามคำพิพากษาต่อไป
ผู้ร้องยื่นคำร้องคัดค้านว่า ผู้ร้องไม่ใช่บริวารของจำเลยผู้ร้องซื้อที่พิพาทและครอบครองโดยสงบและเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของเป็นเวลา 20 ปีเศษแล้ว โจทก์ไม่บังคับคดีภายใน 10 ปีจึงขาดอายุความ ขอให้ยกคำร้อง
ศาลชั้นต้นไต่สวนแล้วมีคำสั่งยกคำร้องของผู้ร้อง
ผู้ร้องอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “คดีนี้ศาลชั้นต้นอ่านคำพิพากษาศาลฎีกาให้ทนายจำเลยฟังเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2517 แม้ทนายจำเลยจะลงชื่อแสดงการรับทราบ การอ่านคำพิพากษาศาลฎีกา แต่หลังจากนั้นก็ไม่ปรากฏว่าศาลชั้นต้นได้ออกคำบังคับตามคำพิพากษาศาลฎีกาและให้จำเลยกับบริวารลงลายมือชื่อรับทราบคำบังคับไว้เป็นสำคัญตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 272 ทั้งข้อความที่ระบุในคำพิพากษาศาลฎีกาซึ่งบังคับจำเลยและบริวารให้รื้อถอนสิ่งปลูกสร้างออกจากที่พิพาท ก็ไม่มีข้อความอันเป็นลักษณะของคำบังคับตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 273 วรรคท้ายอีกด้วยถือไม่ได้ว่า มีการออกคำบังคับแล้วตามกฎหมาย เมื่อศาลยังไม่ได้ออกคำบังคับ ทั้งจำเลยและบริวารไม่ได้ทราบคำบังคับ จะถือว่าจำเลยซึ่งเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาและบริวารไม่ปฏิบัติหรือไม่ออกไปตามคำบังคับนั้นไม่ได้ โจทก์จึงไม่อาจบังคับคดีต่อผู้ร้องซึ่งโจทก์อ้างว่าเป็นบริวารของจำเลยในชั้นนี้ ปัญหาข้อนี้แม้ผู้ร้องมิได้กล่าวไว้ในคำคัดค้าน แต่ปัญหาเรื่องสิทธิในการบังคับคดีเป็นปัญหาเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน ผู้ร้องย่อมยกขึ้นว่ากล่าวในชั้นอุทธรณ์ฎีกาได้ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 225, 249”
พิพากษากลับ ให้ยกคำร้องของโจทก์.
