แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การพะนันที่มิได้มีชื่อระบุไว้ในบัญชีหมาย ก. และ ข. เมื่อโจทก์หาว่าจำเลยเล่นการพะนันอันมีลักษณคล้ายกันกับการเล่นชนิดใดที่ระบุไว้ในบัญชีหมาย ก. หรือ ข.ก็เป็นหน้าที่โจทก์ต้องนำสืบให้ศาลทราบ หาใช่เป็นหน้าที่ของศาลที่จะวินิจฉัยเอาเองไม่
ย่อยาว
ได้ความว่าจำเลยกับพวกเล่นทายเม็ดทุเรียนกัน คือเอาผลทุเรียนมาทายว่ามีเม็ดในเท่าใด ใครทายถูกเป็นฝ่ายชนะ คือได้ผลทุเรียนไปกิน ผู้ทายผิดต้องเสียค่าราคาทุเรียน โจทก์จึงฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยตาม พ.ร.บ.การพะนัน พ.ศ.๒๔๗๘ ม.๑๒ โดยอ้างว่าคล้ายการจับสลาก
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้ยกฟ้อง
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน โดยวินิจฉัยว่าการเล่นชนิดนี้ไม่มีระบุไว้ในบัญชีหมาย ก. หรือ ข. โจทก์ต้องนำสืบให้ได้ความว่าเป็นการเล่นที่มีลักษณคล้ายการพะนันชะนิดใดตามที่ระบุไว้ในบัญชี จึงลงโทษจำเลยไม่ได้
โจทก์ฎีกาว่า เมื่อโจทก์สืบข้อเท็จจริงว่าจำเลยเล่นอย่างไรแล้วก็เป็นหน้าที่ของศาลจะต้องปรับเอาเองว่าการเล่นจะคล้ายการพะนันชนิดใดที่ระบุไว้ในบัญชีหมาย ก. หรือ ข.หาใช่หน้าที่โจทก์ต้องนำสืบไม่
ศาลฎีกาเห็นว่าพ.ร.บ. การพะนันตามบัญชีหมาย ก.ข.บัญญัติแต่ชื่อการพะนันที่ต้องห้ามไว้เท่านั้น เรื่องนี้มิได้ชื่อต้องห้ามตามบัญชีหมาย ก. ข. เมื่อโจทก์ถือว่าเป็นการพะนันมีลักษณคล้ายที่ต้องห้ามชนิดใดก็เป็นหน้าที่โจทก์ต้องนำสืบว่ามีลักษณและวิธีเล่นอย่างไร หาใช่หน้าที่ของศาลรู้เองได้ไม่ จึงพิพากษายืนตามศาลล่าง
