แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ตามพระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ.2478 มาตรา 15 ประกอบกับพระราชบัญญัติการพนัน (ฉบับที่ 5) พ.ศ.2490 นั้น ในกรณีมีผู้นำจับ ให้อัยการร้องขอและให้ศาลสั่งให้ผู้กระทำผิดใช้เงินสินบนแก่ผู้นำจับกึ่งหนึ่งของจำนวนเงินค่าปรับด้วยนั้น เงินสินบนนำจับนี้ ศาลจะสั่งให้จ่ายก็ต่อเมื่อมีการลงโทษปรับแก่ผู้กระทำผิดด้วย เพราะเป็นเกณฑ์คำนวณว่าผู้กระทำผิดจะต้องจ่ายเงินสินบนแก่ผู้นำจับเท่าใด
ในคดีที่ศาลลงโทษจำคุกแต่อย่างเดียว โดยไม่ลงโทษปรับ ศาลไม่สั่งเรื่องให้จำเลย จ่ายเงินสินบนนำจับ แม้คดีนั้นจะมีเงินของกลางที่ศาลสั่งให้ริบอยู่
การจ่ายเงินของกลางเป็นเงินสินบนนำจับนั้น ก็ต้องมีการวางโทษปรับเป็นหลักด้วยเมื่อจำเลยไม่ชำระเงินสินบน จึงเอาเงินของกลางจ่ายเป็นค่าสินบนนำจับได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยฐานเป็นผู้จัดให้มีการเล่นการพนันสลากกินรวบตามพระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ.๒๔๗๘ มาตรา ๔,๕,๖,๑๐,๑๒,๑๕ พระราชบัญญัติการพนัน (ฉบับที่ ๔) พ.ศ.๒๔๘๕ มาตรา ๔ พระราชบัญญัติการพนัน (ฉบับที่ ๕) พ.ศ.๒๔๙๐ มาตรา ๓ และ พระราชบัญญัติการพนัน (ฉบับที่ ๗) พ.ศ.๒๕๐๔ มาตรา ๓ และขอให้ริบกระดาษเขียนสลาก ๑ แผ่น ธนบัตร ๕ บาท ดินสอดำ ๑ แท่ง ของกลาง กับให้จำเลยเสียค่าสินบนนำจับด้วย
จำเลยให้การรับสารภาพตามฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยมีความผิดตามฟ้อง ลงโทษเมื่อลดกึ่งหนึ่งตามมาตรา ๗๘ แล้ว เป็นจำคุก ๓ เดือน จำเลยเป็นโรคเรื้อนกักขังปะปนกับผู้ต้องขังอื่นอาจแพร่โรคลดเป็นกรณีพิเศษตามมาตรา ๕๕ เหลือโทษจำคุก ๔๕ วัน จำเลยต้องขังมาพอแก่โทษให้ปล่อยตัวไป และให้ริบของกลาง
โจทก์อุทธรณ์ว่า แม้ศาลไม่ลงโทษปรับเงินของกลางก็มีอยู่ ๕ บาท ศาลควรพิพากษาถึงการสั่งจ่ายเงินสินบนด้วย
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกาปัญหาเดียวกันนี้ต่อมา
ปรากฎว่าส่งสำเนาฎีกาให้แก่จำเลยไม่ได้เพราะหาตัวไม่พบ ศาลฎีกาจึงพิจารณาคดีไปตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา ประกอบ๒๐๑ ประกอบกับมาตรา ๒๑๖ วรรคสอง ที่แก้ไขเพิ่มเติมแล้ว
ศาลฎีกาเห็นว่า เรื่องค่านำจับผู้กระทำผิดฐานเล่นการพนันนี้ พระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ.๒๔๗๘ มาตรา ๑๕ ประกอบกับพระราชบัญญัติการพนัน (ฉบับที่ ๕) พ.ศ.๒๔๙๐ มาตรา ๓ กล่าวว่า ถ้าเป็นกรณีที่มีผู้นำจับผู้กระทำผิด ให้พนักงานอัยการร้องขอต่อศาลให้จ่ายสินบนแก่ผู้นำจับด้วยและให้ศาลสั่งไว้ในคำพิพากษาให้ผู้กระทำผิดใช้เงินสินบนแก่ผู้นำจับกึ่งหนึ่งของจำนวนเงินค่าปรับด้วยอีกโสดหนึ่ง ถ้าผู้กระทำผิดไม่ชำระสินบนดังกล่าว ให้จ่ายจากเงินที่ได้จากของกลางซึ่งศาลสั่งริบเมื่อคดีถึงที่สุดแล้ว หรือจ่ายจากเงินค่าปรับที่ได้ชำระต่อศาล ดังนี้ ย่อมเป็นที่เห็นได้ว่า เงินสินบนนำจับนั้น ศาลจะสั่งให้จ่ายก็ต่อเมื่อมีการลงโทษปรับแก่ผู้กระทำผิดด้วยเป็นประมาณ ถ้าศาลไม่ลงโทษปรับแล้วจะเอาอะไรมาเป็นเกณฑ์ คำนวณว่าผู้กระทำผิดจะต้องจ่ายเงินสินบนแก่ผู้นำจับเท่าใด การจ่ายเงินของกลางเป็นเงินสินบนนำจับนั้น ต้องวางโทษปรับแก่ผู้กระทำผิดเป็นหลัก ถ้าจำเลยไม่ชำระเงินสินบน จึงให้เอาเงินของกลางจ่ายเป็นค่าสินบนนำจับได้ ข้อสำคัญศาลต้องวางโทษปรับจำเลยเสียก่อน
ศาลล่างทั้งสองพิพากษาต้องกันไม่สั่งเรื่องให้จำเลยจ่ายเงินสินบนนั้นชอบแล้ว
พิพากษายืน
