แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เมื่อปรากฏว่าที่นาพิพาทที่จำเลยเช่าทำนั้นอยู่ในเขตโฉนดของโจทก์และเจ้าของนาได้ยินยอมคืนให้โจทก์แล้วจำเลยผู้เช่าเป็นแต่เพียงผู้ครอบครองแทนเจ้าของเมื่อเจ้าของยอมคืนไปแล้วจำเลยก็ไม่มีสิทธิหรือหน้าที่อย่างใดที่จะมาขัดขวาง
การครอบครองที่ดินในโฉนดของผู้อื่นเช่นในกรณีนี้เมื่อผู้ครอบครองคืนที่ให้เจ้าของโฉนด(โจทก์)หรือสละทิ้งที่นั้นแล้วเจ้าของโฉนดในที่ตรงนั้น(โจทก์) ย่อมเข้าครอบครองถืออำนาจเป็นเจ้าของได้ต่อไปโดยไม่ต้องเปลี่ยนแก้ทางทะเบียนประการใด
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าจำเลยเป็นผู้เช่านานางสุภาพได้รุกเข้ามาทำนาในที่ดินตามเขตโฉนดของโจทก์เป็นรูปขายธงเป็นเนื้อที่ประมาณ 15 ไร่ 20 งาน โจทก์เสียหายคิดค่าเสียหาย 1,500 บาท ขอให้ศาลสั่งห้ามจำเลยเข้าเกี่ยวข้องและให้ใช้ค่าเสียหาย
จำเลยต่อสู้ว่าที่พิพาทเป็นของจำเลยได้ครอบครองด้วยเจตนาเป็นเจ้าของมากกว่า 10 ปีโจทก์ไม่เคยครอบครอง
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษาว่าที่พิพาทเดิมอยู่ในโฉนดของนางสุภาพ ๆ ยอมยกให้แก่โจทก์มิได้จดทะเบียนโอนให้ โจทก์ก็รับว่าจำเลยครอบครองอยู่ โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องขับไล่ให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาฟังว่าที่ดินของโจทก์กับนางสุภาพมีเขตติดต่อกันทั้งสองฝ่ายไม่รู้เขตที่ของตน ตามคำนายทวีศักดิ์ผู้แทนนางสุภาพว่าที่พิพาทอยู่นอกเขตโฉนดนางสุภาพ ได้ความจากนายพุ่มพยานโจทก์ว่าที่พิพาทมิได้อยู่ในโฉนดของนางสุภาพ ๆ จึงต้องคืนโจทก์ไป
ข้อเท็จจริงฟังได้ว่าจำเลยเช่านานางสุภาพทำเต็มทั้งแปลงมาประชิดติดกับที่นาของโจทก์ จำเลยจึงครอบครองทำนาอยู่ในที่พิพาทนี้ด้วยโดยต่างเข้าใจผิดว่าตรงที่พิพาทนี้เป็นเขตที่อยู่ในโฉนดของนางสุภาพ
เห็นว่าจำเลยทำนาตรงที่พิพาทโดยอาศัยอำนาจจากนางสุภาพโดยการเช่า เป็นเพียงผู้ครอบครองแทนนางสุภาพ เมื่อนางสุภาพยอมคืนเขตที่พิพาทกลับให้โจทก์แล้วจำเลยไม่มีสิทธิและหน้าที่อย่างใดที่จะมาขัดขวาง
การครอบครองที่ดินในโฉนดของผู้อื่น เมื่อผู้ครอบครองคืนที่ให้เจ้าของโฉนดหรือสละละทิ้งที่นั้น เจ้าของโฉนดในที่ตรงนั้นย่อมเข้าครอบครองถืออำนาจเป็นเจ้าของได้ต่อไปโดยไม่ต้องเปลี่ยนแก้ทางทะเบียนประการใด ส่วนค่าเสียหายเห็นควรให้ปีละ 1,000 บาท
พิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ว่าห้ามมิให้จำเลยเกี่ยวข้องกับที่ดินโฉนดที่ 236 ตำบลแพรกษา อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ ฯลฯ
