แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เมื่อปรากฏว่าที่นาพิพาทที่จำเลยเช่าทำนั้นอยู่ในเขตโฉนดของโจทก์และเจ้าของนาได้ยินยอมคืนให้โจทก์แล้วจำเลยผู้เช่าเป้นแต่เพียงผู้ครอบครองแทนเจ้าของ เมื่อเจ้าของยอมคืนไปแล้วจำเลยก็ไม่มีสิทธิหรือหน้าที่อย่างใดที่จะมาขัดขวาง
การครอบครองที่ดินในโฉนดของผู้อื่นเช่นในกรณีนี้ เมื่อผู้ครอบครองคืนที่ให้เจ้าของโฉนด(โจทก์)หรือสละทิ้งที่นั้นแล้วเจ้าของโฉนดในที่ตรงนั้น(โจทก์) ย่อมเข้าครอบครองถืออำนาจเป็นเจ้าของได้ต่อไปโดยไม่ต้องเปลี่ยนแก้ทางทะเบียนประการใด.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าจำเลยเป็นผู้เช่านานางสุภาพได้รุกเข้ามาทำนาในที่ดินตามเขตโฉนดของโจทก์เป็นรูปชายธงเป็นเนื้อที่ประมาณ ๑๕ ไร่ ๒๐ งาน โจทก์เสียหายคิดค่าเสียหาย ๑,๕๐๐ บาท ขอให้ศาลสั่งห้ามจำเลยเข้าเกี่ยวข้องและให้ใช้ค่าเสียหาย
จำเลยต่อสู้ว่าที่พิพาทเป็นของจำเลยได้ครอบครองด้วยเจตนาเป็นเจ้าของมากว่า ๑๐ ปีโจทก์ก้ไม่เคยครอบครอง
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์ศาลอุทธรณ์พิพากษาว่าที่พิพาทเดิมอยู่ในโฉนดของนางสุภาพ ๆ ยอมยกให้แก่โจทก์มิได้จดทะเบียนโอนให้ โจทก์ก็รับว่าจำเลยครอบครองอยู่ โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องขับไล่ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาฟังว่าที่ดินของโจทก์กับนางสุภาพมีเขตติดต่อกัน ทั้งสองฝ่ายไม่รู้เขตที่ของตน ตามคำนายทวีศักดิ์ผู้แทนางสุภาพว่าที่พิพาทอยู่นอกเขตโฉนดนางสุภาพ ได้ความจากนายพุ่มพยานโจทก์ว่าที่พิพาทมิได้อยู่ในโฉนดของนางสุภาพ ๆ จึงต้องคืนโจทก์ไป
ข้อเท็จจริงฟังได้ว่าจำเลยเช่านานางสุภาพทำเต็มทั้งแปลงมาประชิดติดกับที่นางของโจทก์ จำเลยจึงครอบครองทำนาอยู่ในที่พิพาทนี้ด้วยโดยต่างเข้าใจผิดว่าตรงที่พิพาทนี้เป็นเขตที่อยู่ในโฉนดของนางสุภาพ
เห็นว่าจำเลยทำนาตรงที่พิพาทโดยอาศัยอำนาจจากนางสุภาพโดยการเช่า เป็นเพียงผู้ครอบครองแทนนางสุภาพ เมื่อนางสุภาพยอมคืนเขตที่พิพาทกลับให้โจทก์แล้วจำเลยไม่มีสิทธิและหน้าที่อย่างใดที่จะมาขัดขวาง
การครอบครองที่ดินในโฉนดของผู้อื่น เมื่อผู้ครอบครองคืนที่ให้เจ้าของโฉนดหรือสละละทิ้งที่นั้น เจ้าของโฉนดในที่ตรงนั้นย่อมเข้าครอบครองถืออำนาจเป็นเจ้าของได้ต่อไปโดยไม่ต้องเปลี่ยนแปลงแก้ทางทะเบียนประการใด ส่วนค่าเสียหายเห็นควรให้ปีละ ๑,๐๐๐ บาท
พิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ว่าห้ามมิให้จำเลยเกี่ยวข้องกับที่ดินโฉนดที่ ๒๓๖ ตำบลแพรกษา อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ.ฯลฯ.
