แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยรับจองระวางเรือเพื่อขนส่งสินค้าปอของโจทก์จากท่าเรือกรุงเทพฯ ไปเมืองเกาซุง (ไต้หวัน) โดยคิดค่าระวาง 1,000 กิโลกรัมต่อ 40 เหรียญฮ่องกง แต่ในหนังสือรับจองระวางมิได้ระบุว่าโจทก์จะต้องมัดอัดสินค้าปอของโจทก์ให้แน่น ดังนี้ เมื่อมีประเพณีว่าการส่งปอทางเรือไปต่างประเทศ ผู้ส่งจะต้องมัดอัดปอด้วยเครื่องให้แน่นและโจทก์ก็ได้ทราบประเพณีนี้ดีอยู่แล้ว ประเพณีเช่นว่านี้จึงเป็นส่วนหนึ่งในข้อตกลงระหว่างโจทก์จำเลยด้วย หากโจทก์ไม่ปฏิบัติตามประเพณีดังกล่าวจำเลยก็มีสิทธิบอกเลิกสัญญารับจองระวางเรือนั้นได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ได้เสนอขอจองระหว่างเรือตักชังหรือเรือลำอื่นเพื่อขนส่งปอ ๕๐๐ ตันจากท่ากรุงเทพฯ ไปเมืองเกาซุง (ไต้หวัน) โดยจะขอนำลงบรรทุกและทำสัญญารับขนในวันที่ ๑๙ ม.ค. ๒๕๐๑ โดยตกลงเป็นน้ำหนักมิใช่เป็นปริมาตร จำเลยยอมรับจองตามข้อเสนอของโจทก์โดยคิดค่าระวาง ๑,๐๐๐ กิโลกรัมต่อ ๔๐ เหรียญฮ่องกง จำเลยได้ออกหลักฐานรับจองให้โจทก์ไว้ ต่อมาโจทก์ได้แจ้งให้จำเลยทราบว่าโจทก์จะบรรทุกเรือตักชังในวันที่ ๑๙ ม.ค. ๒๕๐๑ จำเลยกลับบิดพลิ้ว ไม่ยอมจัดให้โจทก์ได้ทำสัญญาขนส่งและบรรทุกปอไปในเรือตักชังและต่อมาจำเลยได้บอกเลิกการรับจองตามที่ได้ทำไว้ เป็นเหตุให้โจทก์เสียหาย จึงขอบังคับให้จำเลยใช้ค่าเสียหายให้โจทก์กับดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า การส่งสินค้าปอไปต่างประเทศทางทะเลนั้น ประเพณีการปฏิบัติของผู้ส่งโดยปกติจะต้องมัดอัดให้แน่น ให้มีปริมาตรน้อยที่สุด เพื่อไม่ให้กินเนื้อที่เรือบรรทุก เมื่อโจทก์มาติดต่อกับบริษัทจำเลย โจทก์ก็ไม่ได้แจ้งให้จำเลยทราบว่าปอนั้นมิได้มัดตามประเพณีขนส่งทางทะเล ซึ่งทำให้จำเลยสำคัญผิดและก่อนเรือตักชังเข้าสู่ท่าเรือกรุงเทพฯ บริษัทจำเลยได้ไปตรวจดูสินค้าเพื่อทำใบตราส่งและเตรียมการบรรทุก ปรากฏว่าสินค้าของโจทก์ไม่ได้อัดแน่นตามประเพณีการส่งทางทะเลดังกล่าว จำเลยจึงแจ้งให้โจทก์ทราบว่าโจทก์มิได้มัดแน่นตามวิธีการส่งทางทะเล ปอในสภาพที่เป็นอยู่เรือตักชังไม่มีเนื้อที่พอบรรทุกได้ หากโจทก์ประสงค์จะบรรทุกก็ขอให้จัดการมัดอัดให้แน่นให้ถูกต้อง หากโจทก์จัดการไม่ทันกำหนด จะบรรทุกเรือลำอื่นแทนก็ได้ แต่ต้องมัดให้เรียบร้อย แต่โจทก์ไม่ยอมมัดปอให้ถูกต้อง บริษัทจำเลยจึงเลิกการจองระวาง ซึ่งเป็นความผิดของโจทก์ จำเลยไม่ต้องรับผิด โจทก์ไม่เสียหาย และตัดฟ้องเรื่องอำนาจพ้องและเรื่องอายุความ
ศาลแพ่งพิจารณาฟังว่า ตามประเพณีการขนส่งสินค้าปอทางทะเลที่บริษัทเดินเรือทั่ว ๆ ไปใช้ปฏิบัติกันอยู่ ปอจะต้องมัดอัดให้แน่นด้วยเครื่องจักร เมื่อโจทก์จองเรือกับจำเลย โจทก์ได้ปิดบังสภาพของปออันแท้จริง ทำให้เจ้าหน้าที่ของจำเลยเข้าใจผิด จึงรับจองในอัตราที่ต่ำกว่าค่าระวางที่ควรจะเป็น โจทก์ทราบถึงประเพรีการขนส่งปอเป็นอย่างดีว่าจะต้องปฏิบัติอย่างไร แม้สัญญาจองระวางไม่ได้ระบุชัดแจ้งว่าการคิดค่าระวางเป็นน้ำหนักนี้จะต้องมัดปอให้มีสภาพอย่างใด โจทก์จึงควรปฏิบัติตามประเพณีการขนส่งที่มีอยู่ เท่ากับได้ตกลงกันโดยปริยายในสัญญาจองระหว่างแล้ว ทั้งจำเลยก็ได้ให้โจทก์ปฏิบัติตามประเพณีมัดปอให้แน่นแล้ว โจทก์ไม่ปฏิบัติตาม จำเลยจึงมีสิทธิบอกเลิกสัญญาได้ เรื่องอำนาจฟ้องและอายุความไม่จำต้องวินิจฉัย พิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า โดยปกติการส่งปอทางเรือไปต่างประเทศมีประเพณีว่า ผู้ส่งจะต้องมัดอัดด้วยเครื่องให้แน่นตามที่จำเลยนำสืบ และเห็นว่า แม้จำเลยจะรับจองระวางบรรทุกปอของโจทก์เป็นน้ำหนักก็ดี แต่เมื่อมีประเพณีการส่งปอทางเรือดังกล่าวและโจทก์ก็ทราบประเพณีนี้ดี ประเพณีนี้จึงเป็นส่วนหนึ่งในข้อตกลงระหว่างโจทก์จำเลยโดยไม่จำต้องระบุไว้ชัดในหนังสือรับจอง เมื่อโจทก์ไม่ปฏิบัติตามประเพณี จำเลยก็มีสิทธิบอกเลิกสัญญาเสียได้ ทั้งจำเลยก็ให้โอกาสโจทก์จัดการมัดอัดปอให้แน่นตามประเพณีการส่งปอทางทะเลเสียก่อน ถ้าทันกำหนดเรือตักชังออก จำเลยก็จะรับบรรทุกลงเรือตักชัง ถ้าไม่ทันก็จะรับบรรทุกลงเรือลำอื่นในเที่ยวต่อไป โจทก์ไม่ยอมปฏิบัติตามสักอย่างเดียว จำเลยหาเป็นฝ่ายผิดสัญญาไม่ พิพากษายืน
