แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 188 นั้น เป็นบทบัญญัติว่าด้วยการฟ้องและดำเนินคดีไม่มีข้อพิพาท แต่กรณีใดจะฟ้องได้หรือไม่ เป็นบทบัญญัติของมาตรา 55 กล่าวคือต่อเมื่อมีสิทธิฟ้องตามมาตรา 55 แล้ว จึงจะใช้มาตรา 188 ในเมื่อไม่มีข้อพิพาท
การร้องขอต่อศาลเป็นคดีไม่มีข้อพิพาท อ้างว่าตนเป็นคนไทยแต่บิดาไปขอจดทะเบียนว่าเป็นคนต่างด้าว จนพนักงานเจ้าหน้าที่ออกใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวให้ยึดถือเป็นการผิดพลาด จึงขอให้ศาลแสดงว่าผู้ร้องเป็นบุคคลสัญชาติไทยนั้น ไม่ใช่กรณีจะต้องใช้สิทธิในทางศาลตาม ป.ม.วิ.แพ่งมาตรา 55 จึงจะมายื่นคำร้องขอต่อศาลไม่ได้หากจะถือว่าเป็นการโต้แย้งสิทธิ ก็ชอบที่จะดำเนินการฟ้องร้องผู้ที่โต้แย้งสิทธิตน เป็นคดีมีข้อพิพาท
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องขอว่า ตนเป็นคนสัญชาติไทย ตาม พ.ร.บ.สัญชาติ แต่บิดาผู้ร้องไปขอให้เจ้าพนักงานออกใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวให้ผู้ร้อง โดยอ้างว่าผู้ร้องเกิดในประเทศจีนเป็นคนต่างด้าว เจ้าพนักงานจึงออกใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวให้ผู้ร้องยึดถือตลอดมาทั้งนี้เป็นการผิดพลาด จึงขอให้ศาลมีคำสั่งแสดงว่าผู้ร้องเป็นคนสัญชาติไทย
ศาลแพ่งมีคำสั่งว่า ไม่ปรากฎว่ามีใครโต้แย้งสิทธิของผู้ร้อง จึงไม่มีเหตุที่ผู้ร้องจะเสนอคดีต่อศาล จึงไม่รับคำร้องขอ
ผู้ร้องอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ตามกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา ๑๘๘ เป็นบทบัญญัติว่าด้วยการฟ้องและดำเนินคดีไม่มีข้อพิพาท แต่กรณีใดจะฟ้องได้หรือไม่เป็นบทบัญญัติของมาตรา ๕๕ กล่าวคือต่อเมื่อมีสิทธิฟ้องตามมาตรา ๕๕ แล้ว จึงจะใช้มาตรา ๑๘๘ ในเมื่อเป็นคดีไม่มีข้องพิพาท
คดีนี้ การที่ผู้ร้องขอจะมีสัญชาติอะไรนั้นอยู่ที่ฎหมายว่าด้วยสัญชาติ หาใช่อยู่ที่กฎหมายว่าด้วยทะเบียนคนต่างด้าวไม่ ถ้าผู้ร้องเป็นคนไทย การที่เจ้าพนักงานออกใบทะเบียนคนต่างด้าวให้ผู้ร้อง หาได้ทำให้ผู้ร้องขอเปลี่ยนสัญชาติไปไม่ การจดทะเบียนคนต่างด้าวย่อมเป็นแต่เพียงหลักฐานชั้นหนึ่งเท่านั้นว่า ผู้จัดเป็นคนต่างด้าวแต่สัญชาติที่แท้จริงย่อมอยู่กับกฎหมายว่าด้วยสัญชาติ หาจำเป็นจะต้องมีการแสดงของศาลไม่ จึงไม่ใช่กรณีจะต้องใช้สิทธิในทางศาลตามมาตรา ๕๕ และหากมีใครโต้แย้งสิทธิ อันทำให้เป็นข้องเดือดร้อน ก็ชอบที่ดำเนินการฟ้องร้องผู้ที่โตแย้งสิทธิของตนเป็นคดีมีข้อพิพาท หาใช่กรณีจะดำเนินคดีไม่มีข้อพิพาทไม่
จึง พิพากษายืน
