แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การออกแบบผลิตภัณฑ์ที่จะขอรับสิทธิบัตรได้นั้น ต้องเป็นการออกแบบผลิตภัณฑ์ใหม่เพื่ออุตสาหกรรมรวมทั้งหัตถกรรม โดยไม่จำต้องมีขั้นการประดิษฐ์สูงขึ้น
ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า แบบผลิตภัณฑ์โคมไฟของจำเลยที่ 2 เป็นการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่มีรูปร่างลักษณะแตกต่างไปจากแบบผลิตภัณฑ์โคมไฟที่มีหรือใช้แพร่หลายอยู่แล้วในประเทศ ไม่มีการเปิดเผยภาพ สาระสำคัญหรือรายละเอียดในเอกสารหรือสิ่งพิมพ์ที่ได้เผยแพร่อยู่แล้วไม่ว่าในหรือนอกประเทศ และไม่เคยมีการโฆษณาประกาศมาแล้วก่อนวันขอรับสิทธิบัตร จึงเป็นการออกแบบผลิตภัณฑ์ใหม่เพื่ออุตสาหกรรมรวมทั้งหัตถกรรมที่จะขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์ได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้บังคับจำเลยที่ 1 เพิกถอนสิทธิบัตรเลขที่ 17496 ของจำเลยที่ 2 ห้ามจำเลยที่ 2 และบริวารรบกวนการผลิตโคมไฟของโจทก์ และให้จำเลยที่ 2 ประกาศโฆษณาคำพิพากษาที่เพิกถอนสิทธิบัตรในหนังสือพิมพ์ที่วางจำหน่ายทั่วราชอาณาจักรไม่น้อยกว่า 3 ฉบับ มีกำหนด 7 วัน
จำเลยที่ 1 ให้การขอให้ยกฟ้อง
จำเลยที่ 2 ให้การและฟ้องแย้งขอให้ยกฟ้องและบังคับโจทก์ชำระค่าเสียหายเป็นเงิน 1,000,000 บาท พร้อมดอกเบี้ยนับแต่วันฟ้องจนถึงวันชำระเสร็จแก่จำเลยที่ 2 และชำระค่าเสียหายเดือนละ 200,000 บาท นับแต่วันฟ้องจนกว่าโจทก์จะหยุดการละเมิดสิทธิบัตรของจำเลยที่ 2 ห้ามโจทก์ผลิต ขาย โคมไฟที่เลียนแบบสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์เลขที่ 17496 ของจำเลยที่ 2
โจทก์ให้การแก้ฟ้องแย้งขอให้ยกฟ้องแย้ง
ระหว่างพิจารณานายสันติ ยื่นคำร้องขอเข้าเป็นจำเลยร่วม ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางมีคำสั่งอนุญาต
ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางพิพากษายกฟ้องโจทก์และยกฟ้องแย้งจำเลยที่ 2 (ที่ถูก และจำเลยร่วม) ค่าฤชาธรรมเนียมให้เป็นพับ คำขออื่นให้ยก
โจทก์อุทธรณ์ต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงที่คู่ความไม่โต้เถียงกันฟังได้ยุติในเบื้องต้นว่า จำเลยที่ 2 ยื่นคำขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์โคมไฟและขาตั้งโคมไฟและจำเลยที่ 1 ออกสิทธิบัตรให้แก่จำเลยที่ 2 แล้ว ต่อมาจำเลยที่ 2 โอนสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์โคมไฟให้แก่จำเลยร่วม โจทก์ยื่นคำขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์โคมไฟ แต่ยังไม่ได้รับการจดทะเบียนเนื่องจากจำเลยที่ 2 และจำเลยร่วมยื่นคำคัดค้าน
ปัญหาวินิจฉัยตามอุทธรณ์ของโจทก์มีว่า จำเลยที่ 1 ออกสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์โคมไฟเลขที่ 17496 ให้แก่จำเลยที่ 2 โดยชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ ที่โจทก์อุทธรณ์ว่า การที่จำเลยที่ 2 นำสืบว่ามีการพัฒนาขาตั้งโคมไฟและแผ่นสะท้อนแสงเป็นการพัฒนาอุปกรณ์อื่นไม่ใช่ผลิตภัณฑ์ตามสิทธิบัตรที่จำเลยที่ 2 จดทะเบียน และโจทก์นำสืบแล้วว่าแบบผลิตภัณฑ์ของสิทธิบัตรไม่มีขั้นการประดิษฐ์สูงขึ้นนั้น เห็นว่า การออกแบบผลิตภัณฑ์ที่จะขอรับสิทธิบัตรได้นั้น ต้องเป็นการออกแบบผลิตภัณฑ์ใหม่เพื่ออุตสาหกรรมรวมทั้งหัตถกรรม โดยไม่จำต้องมีขั้นการประดิษฐ์สูงขึ้น ซึ่งโจทก์นำสืบแต่เพียงว่า แบบผลิตภัณฑ์โคมไฟของจำเลยที่ 2 เป็นโคมไฟที่มีความยาวครอบหลอดไฟชนิดหลอดยาวทั่วไป เป็นแบบผลิตภัณฑ์อย่างเดียวกับโคมไฟที่มีจำหน่ายแพร่หลายอยู่ก่อนแล้วในท้องตลาด แบบผลิตภัณฑ์ของจำเลยที่ 2 มีจำหน่ายและมีการเปิดเผยภาพหรือสาระสำคัญในเอกสารหรือสิ่งพิมพ์ที่ได้เผยแพร่อยู่แล้วในราชอาณาจักร ส่วนจำเลยที่ 2 นำสืบว่า ประมาณปี 2543 จำเลยที่ 2 เริ่มผลิตและจำหน่ายอุปกรณ์ในการเลี้ยงปลา มีการนำโคมไฟตู้ปลาจากต่างประเทศเข้ามาจำหน่ายแต่มีราคาสูงมาก จำเลยที่ 2 จึงคิดวิธีประดิษฐ์โคมไฟที่อาศัยวัสดุภายในประเทศเพื่อให้มีคุณสมบัติดีและราคาถูก จนประมาณปี 2544 จำเลยที่ 2 พบว่ารางพลาสติกที่ใช้ใส่อาหารไก่มีรูปทรงและขนาดเหมาะแก่การใช้เป็นโคมไฟ มีราคาถูก สามารถนำมาออกแบบและปรับปรุงเป็นโคมไฟใช้งานได้ดีเหมาะแก่การลงทุนผลิตออกจำหน่าย จำเลยที่ 2 จึงเริ่มผลิตโคมไฟดังกล่าว แต่โคมไฟรุ่นแรกมีข้อจำกัดในการใช้งานคือ ต้องนำไปวางบนตู้ปลาโดยตรงซึ่งให้ความสว่างไม่มากเนื่องจากอยู่ใกล้น้ำตู้ปลามากเกินไปและอาจโดนละอองน้ำหรือสายน้ำทำเป็นอันตรายและชำรุดง่าย ฟาร์มเลี้ยงปลาบางรายจึงใช้ลวดหรือเชือกห้อยโคมไฟทำให้ไม่สวยงามและสะดวก จำเลยที่ 2 จึงปรับปรุงโดยประดิษฐ์ขาตั้งรองรับโคมไฟและติดตั้งแผ่นโลหะฉาบสะท้อนแสงติดตั้งภายในโคมไฟเพื่อเพิ่มความสว่าง ปรับปรุงสีและความสวยงาม แล้วนำโคมไฟและขาตั้งโคมไฟไปขอจดสิทธิบัตร โดยมีนางสาวสายฝน นักวิชาการตรวจสอบสิทธิบัตรของจำเลยที่ 1 มีหน้าที่ตรวจสอบคำขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์เบิกความว่า กลุ่มการออกแบบผลิตภัณฑ์ตรวจสอบเบื้องต้นตามขั้นตอนและหลักเกณฑ์แล้วดำเนินการประกาศโฆษณาคำขอรับสิทธิบัตร ไม่มีผู้ใดคัดค้าน พยานตรวจสอบงานที่ปรากฏอยู่แล้วในราชอาณาจักร พบแบบผลิตภัณฑ์ตามประกาศโฆษณาคำขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์และงานที่ปรากฏอยู่แล้วในเอกสารประกาศโฆษณานอกราชอาณาจักรของสำนักงานสิทธิบัตรประเทศสหรัฐอเมริกา แต่ผลการพิจารณาปรากฏว่าแบบผลิตภัณฑ์ของจำเลยที่ 2 มีส่วนแตกต่างจากแบบผลิตภัณฑ์ที่ปรากฏอยู่แล้ว ถือว่าเป็นแบบผลิตภัณฑ์ใหม่เพื่ออุตสาหกรรมรวมทั้งหัตถกรรม ซึ่งเจือสมกับคำเบิกความของพยานโจทก์ พยานหลักฐานของจำเลยที่ 2 มีน้ำหนักมากกว่าพยานหลักฐานของโจทก์ ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า แบบผลิตภัณฑ์โคมไฟของจำเลยที่ 2 เป็นการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่มีรูปร่างลักษณะแตกต่างไปจากแบบผลิตภัณฑ์โคมไฟที่มีหรือใช้แพร่หลายอยู่แล้วในประเทศ ไม่มีการเปิดเผยภาพ สาระสำคัญหรือรายละเอียดในเอกสารหรือสิ่งพิมพ์ที่ได้เผยแพร่อยู่แล้วไม่ว่าในหรือนอกประเทศ และไม่เคยมีการโฆษณาประกาศมาแล้วก่อนวันขอรับสิทธิบัตร จึงเป็นการออกแบบผลิตภัณฑ์ใหม่เพื่ออุตสาหกรรมรวมทั้งหัตถกรรมที่จะขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์ได้ จำเลยที่ 1 จึงออกสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์โคมไฟเลขที่ 17496 ให้แก่จำเลยที่ 2 โดยชอบด้วยกฎหมาย ที่ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางพิพากษายกฟ้องโจทก์ ศาลฎีกาแผนกคดีทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศเห็นพ้องด้วย อุทธรณ์ของโจทก์ฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ให้เป็นพับ
