แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
พระธรรมนูญศาลยุติธรรม มาตรา 27 วรรคหนึ่ง บัญญัติว่า ในการพิจารณาพิพากษาคดีของศาลอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ภาคหรือศาลฎีกา ต้องมีผู้พิพากษาอย่างน้อยสามคน จึงเป็นองค์คณะที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีได้ เมื่อคดีนี้มีผู้พิพากษาลงชื่อในคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 5 เพียงสองคน จึงไม่ครบองค์คณะ ไม่ชอบด้วยบทบัญญัติดังกล่าว ปัญหาดังกล่าวเป็นปัญหาข้อกฎหมายเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อย แม้ไม่มีคู่ความฝ่ายใดฎีกา ศาลฎีกาก็มีอำนาจยกขึ้นวินิจฉัยได้ตาม ป.วิ.อ. มาตรา 195 วรรคสอง ประกอบด้วยมาตรา 225
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากผู้ร้องเป็นโจทก์ยื่นฟ้องนางประคองและนางดารณี ผู้คัดค้านที่ 1 เป็นจำเลยในข้อหาร่วมกันนำเมทแอมเฟตามีนเข้ามาในราชอาณาจักรเพื่อจำหน่ายและมีเมทแอมเฟตามีนไว้ในครอบครองเพื่อจำหน่ายต่อศาลชั้นต้นตามคดีอาญาหมายเลขดำที่ 3225/2545 ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า เจ้าพนักงานตำรวจสถานีตำรวจภูธรอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ร่วมกับเจ้าหน้าที่ทหารกองพันทหารม้าที่ 241 กรมทหารม้าที่ 4 กองกำลังผาเมือง จับกุมนางประคองพร้อมเมทแอมเฟตามีน 3,000 เม็ดและนางสำรีพร้อมเมทแอมเฟตามีน 2,800 เม็ด กล่าวหาว่ามียาเสพติดให้โทษในประเภท 1 ไว้ในครอบครองเพื่อจำหน่าย จากการสืบสวนทราบว่านางประคองและผู้คัดค้านที่ 1 ร่วมกันจำหน่ายเมทแอมเฟตามีนให้บุคคลทั้งสองเจ้าพนักงานตำรวจสถานีตำรวจภูธรอำเภอแม่สายจึงจับกุมนางประคองและผู้คัดค้านที่ 1 โดยกล่าวหาว่าร่วมกันมียาเสพติดให้โทษในประเภท 1 ไว้ในครอบครองเพื่อจำหน่าย ต่อมามีเหตุอันควรสงสัยว่าทรัพย์สินของผู้คัดค้านที่ 1 เป็นทรัพย์สินที่เกี่ยวเนื่องกับการกระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด เลขาธิการคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด มีคำสั่งให้ตรวจสอบทรัพย์สินของผู้คัดค้านที่ 1 และมีคำสั่งให้ยึดหรืออายัดทรัพย์สินของผู้คัดค้านที่ 1 จำนวน 2 รายการ ไว้ชั่วคราวเพื่อตรวจสอบ คณะกรรมการตรวจสอบทรัพย์สินเห็นว่า ผู้คัดค้านทั้งสองเป็นผู้เกี่ยวข้องหรือเคยเกี่ยวข้องกับการกระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด ทรัพย์สินของผู้คัดค้านทั้งสองรวม 9 รายการ เป็นทรัพย์สินที่ผู้คัดค้านทั้งสองได้มาหรือมีอยู่เกินกว่าฐานะหรือความสามารถในการประกอบอาชีพหรือกิจการอย่างอื่นโดยสุจริต โดยผู้คัดค้านทั้งสองไม่สามารถแสดงหลักฐานได้ว่าทรัพย์สินดังกล่าวไม่เกี่ยวเนื่องกับการกระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด จึงมีคำสั่งให้อายัดทรัพย์ ได้แก่ เงินฝากในบัญชีเงินฝากสะสมทรัพย์ ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน) สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 398 – 0 – 45290 – 2 ชื่อบัญชีผู้คัดค้านที่ 2 เงินฝากในบัญชีเงินฝากเผื่อเรียกธนาคารออมสิน สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 05 – 4004 – 20 – 044615 – 4 ชื่อบัญชีเด็กชายพัฒน์พงศ์รัตน์ เงินฝากในบัญชีเงินฝากเผื่อเรียกธนาคารออมสิน สาขาแม่สาย เลขที่ 05 – 4004 – 20 – 044539 – 7 ชื่อบัญชีผู้คัดค้านที่ 2 เงินฝากในบัญชีเงินฝากเผื่อเรียกธนาคารออมสิน สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 05 – 4004 – 20 – 047969 – 1 ชื่อบัญชีผู้คัดค้านที่ 2 เพื่อเด็กหญิงน้ำหวาน เงินฝากในบัญชีเงินฝากออมทรัพย์ธนาคารกรุงศรีอยุธยา จำกัด (มหาชน) สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 331 – 1 – 08585 – 6 ชื่อบัญชีผู้คัดค้านที่ 2 เงินฝากในบัญชีเงินฝากออมทรัพย์ ธนาคารกสิกรไทย จำกัด (มหาชน) สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 176 – 2 – 20934 – 5 ชื่อบัญชีผู้คัดค้านที่ 2 ที่ดินโฉนดเลขที่ 10224 ตำบลโป่งผา อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ชื่อเจ้าของกรรมสิทธิ์ผู้คัดค้านที่ 1 ที่ดินโฉนดเลขที่ 8401 ตำบลโป่งผา อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ชื่อเจ้าของกรรมสิทธิ์ผู้คัดค้านที่ 2 ที่ดินโฉนดเลขที่ 25010 ตำบลแม่สาย อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย พร้อมสิ่งปลูกสร้างชื่อเจ้าของกรรมสิทธิ์ผู้คัดค้านที่ 2 ขอให้มีคำสั่งริบทรัพย์สินรวม 9 รายการ ให้ตกเป็นของกองทุนป้องกันและปราบปรามยาเสพติดตามพระราชบัญญัติมาตรการในการปราบปรามผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด พ.ศ.2534 มาตรา 27, 29, 31
ศาลชั้นต้นสั่งให้ประกาศในหนังสือพิมพ์ตามกฎหมายแล้ว
ผู้คัดค้านทั้งสองยื่นคำร้องคำค้านว่า ทรัพย์สินทั้ง 9 รายการ ตามคำร้องของผู้ร้อง ผู้คัดค้านทั้งสองได้มาจากการประกอบอาชีพโดยสุจริต โดยผู้คัดค้านที่ 1 มีอาชีพค้าขาย ส่วนผู้คัดค้านที่ 2 มีอาชีพรับจ้างโดยมีรถยนต์โดยสารร่วมเดินรถกับบริษัทพัฒนกิจขนส่งเชียงรายเป็นเวลา 5 ปีเศษ ก่อนเกิดเหตุคดีนี้ ทรัพย์สินตามคำร้องจึงไม่ได้มาจากการกระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ริบเงินฝากบัญชีเงินฝากสะสมทรัพย์ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน) สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 398 – 0 – 45290 – 2 ชื่อบัญชีผู้คัดค้านที่ 2 เงินฝากบัญชีเงินฝากเผื่อเรียกธนาคารออมสิน สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 05 – 4004 – 20 – 044615 – 4 ชื่อบัญชีเด็กชายพัฒน์พงศ์รัตน์พร้อมดอกเบี้ย เงินฝากบัญชีเงินฝากเผื่อเรียกธนาคารออมสิน สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 05 – 4004 – 20 – 044539 – 7 ชื่อบัญชีผู้คัดค้านที่ 2 เงินฝากบัญชีเงินฝากเผื่อเรียกธนาคารออมสิน สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 05 – 4004 – 20 – 047969 – 1 ชื่อบัญชีผู้คัดค้านที่ 2 เพื่อเด็กหญิงน้ำหวาน เงินฝากบัญชีเงินฝากออมทรัพย์ธนาคารกรุงศรีอยุธยา จำกัด (มหาชน) สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 331 – 1 – 08585 – 6 ชื่อบัญชีผู้คัดค้านที่ 2 เงินฝากบัญชีเงินฝากออมทรัพย์ธนาคารกสิกรไทยจำกัด (มหาชน) สาขาแม่สาย เลขที่บัญชี 176 – 2 – 20934 – 5 ชื่อบัญชีผู้คัดค้านที่ 2 พร้อมดอกเบี้ยของเงินฝากในบัญชีดังกล่าว ที่ดินโฉนดเลขที่ 10224 ตำบลโป่งผา อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ชื่อผู้คัดค้านที่ 1 เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ ที่ดินโฉนดเลขที่ 8401 ตำบลโป่งผา อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย พร้อมสิ่งปลูกสร้าง ชื่อผู้คัดค้านที่ 2 เป็นเจ้ากรรมสิทธิ์และที่ดินโฉนดเลขที่25010 ตำบลแม่สาย อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย พร้อมสิ่งปลูกสร้างชื่อผู้คัดค้านที่ 2 เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ ให้ตกเป็นของกองทุนป้องกันและปราบปรามยาเสพติดตามพระราชบัญญัติมาตรการในการปราบปรามผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด พ.ศ. 2534 มาตรา 29, 31
ผู้คัดค้านทั้งสองอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 5 พิพากษากลับ ให้ยกคำร้องของผู้ร้องและคืนทรัพย์สินให้แก่ผู้คัดค้านทั้งสอง
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า คำพิพากษาของศาลอุทธรณ์ภาค 5 คดีนี้ มีผู้พิพากษาลงชื่อในคำพิพากษาเพียงสองคนโดยไม่ปรากฏว่ามีการจดแจ้งเหตุที่ผู้พิพากษาอีกคนหนึ่งไม่สามารถลงลายมือชื่อในคำพิพากษาได้ด้วยเหตุใด ตามพระธรรมนูญศาลยุติธรรม มาตรา 27 วรรคหนึ่ง บัญญัติว่า ในการพิจารณาพิพากษาคดีของศาลอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ภาค หรือศาลฎีกา ต้องมีผู้พิพากษาอย่างน้อยสามคน จึงเป็นองค์คณะที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีได้ เมื่อคดีนี้มีผู้พิพากษาลงชื่อในคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 5 เพียงสองคน คำพิพากษาดังกล่าวจึงไม่ครบองค์คณะ ไม่ชอบด้วยพระธรรมนูญศาลยุติธรรม มาตรา 27 วรรคหนึ่ง ปัญหาดังกล่าวเป็นปัญหาข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน แม้ไม่มีคู่ความฝ่ายใดฎีกา ศาลฎีกามีอำนาจยกขึ้นวินิจฉัยได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 195 วรรคสอง ประกอบด้วยมาตรา 225
พิพากษายกคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 5 ให้ศาลอุทธรณ์ภาค 5 มีคำพิพากษาใหม่โดยให้มีผู้พิพากษาครบองค์คณะ
