แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ยื่นคำร้องว่าเป็นคนมีสัญชาติไทยตามกฎหมาย แต่สำคัญผิดไปขอใบสำคัญต่างด้าว จึงขอให้แสดงว่าเป็นคนไทย ดังนี้ไม่ใช่กรณีจะต้องใช้สิทธิทางศาลตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 เพราะสิทธิของผู้ร้องมิได้ถูกโต้แย้งอย่างใด ดังนั้นแม้ว่าผู้ว่าราชการจังหวัดจะยื่นคำร้องคัดค้านเข้ามาก็ไม่ทำให้กลายเป็นคดีมีข้อพิพาทตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 188 ข้อ 4
ย่อยาว
คดีนี้นายส่วนหรือกวงฮง ยื่นคำร้องว่าผู้ร้องเกิดที่ตำบลนครหลวง อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีสัญชาติไทยตามกฎหมาย ญาติผู้ใหญ่ว่าผู้ร้องไปประเทศจีนมาและให้ขอใบสำคัญเสียผู้ร้องสำคัญผิดจึงไปขอใบสำคัญต่างด้าวประจำตัวที่อำเภอกรุงเก่าตามใบสำคัญที่ 838/2480 จึงขอให้มีคำสั่งว่าผู้ร้องเป็นคนมีสัญชาติไทยตามพระราชบัญญัติสัญชาติ และเพิกถอนใบสำคัญต่างด้าว
ขุนธรรมรัฐธราธรผู้ว่าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ยื่นคำร้องว่าผู้ร้องไม่มีสิทธิจะเสนอคดีของตนต่อศาลตามมาตรา 55 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง เพราะไม่ปรากฏว่ามีการโต้แย้งสิทธิหรือหน้าที่ของผู้ร้องแต่อย่างใด ผู้ร้องเป็นคนต่างด้าวได้ขอรับใบสำคัญต่างด้าวไปแล้ว เมื่อประสงค์จะแปลงชาติเป็นคนไทยก็ชอบที่จะปฏิบัติตามพระราชบัญญัติสัญชาติฯ
ศาลชั้นต้นเห็นว่า เมื่อมีผู้คัดค้านแล้วตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 188(4) ให้ดำเนินคดีต่อไปอย่างมีข้อพิพาท และฟังว่าผู้ร้องเป็นบุตรนายกิมตุ้นและนางหล่ำ เกิดที่ตำบลนครหลวง อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีคำสั่งว่าผู้ร้องเป็นคนมีสัญชาติไทยตามพระราชบัญญัติสัญชาติไทย พ.ศ. 2495 มาตรา 7 ข้อ 3 ให้เพิกถอนใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวนั้นเสีย
ผู้ร้องคัดค้านอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่าตามคำร้องไม่ปรากฏว่าได้มีใครโต้แย้งสิทธิหรือหน้าที่ของผู้ร้องตามพระราชบัญญัติสัญชาติมิได้ให้สิทธิแก่ผู้ร้องที่จะมาขอให้ศาลแสดงสัญชาติของตน ผู้ร้องจึงใช้สิทธิทางศาลไม่ได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 การที่ผู้ว่าราชการจังหวัดฯ ยื่นคำร้องคัดค้านเข้ามาไม่ทำให้คดีมีข้อพิพาทขึ้นได้ พิพากษากลับ ให้ยกคำร้อง
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ตามคำร้องของผู้ร้องไม่ปรากฏว่ามีผู้ใดได้โต้แย้งสิทธิของผู้ร้อง ในฐานะที่เป็นคนต่างด้าวหรือเป็นคนไทยถ้าผู้ร้องเป็นคนไทยการที่เจ้าพนักงานออกใบทะเบียนต่างด้าวให้ผู้ร้อง ก็หาทำให้ผู้ร้องเปลี่ยนสัญชาติไปไม่ จึงไม่ใช่กรณีต้องใช้สิทธิทางศาลตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 ข้อความในคำร้องคัดค้าน ของผู้ว่าราชการจังหวัดฯ ย่อมไม่ทำให้กลายเป็นคดีมีข้อพิพาทตามมาตรา 188 ข้อ 4
พิพากษายืนตามศาลอุทธรณ์
