แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ความว่า จำเลยยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกา และต่อมาได้ยื่นคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถา ในชั้นฎีกาและในชั้นอุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกา ศาลชั้นต้น สั่งคำร้องว่า ไม่อนุญาตให้จำเลยดำเนินคดีอย่างคนอนาถา เนื่องจากศาลได้มีคำสั่งในคำร้องอุทธรณ์คำสั่ง ให้จำเลยนำค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาล ภายในกำหนดและจำเลยได้ขอขยายระยะเวลาวางเงินค่าฤชาธรรมเนียม ครบกำหนดแล้วจำเลยก็มิได้วางเงินดังกล่าวต่อศาล กรณีถือได้ว่าจำเลยทิ้งอุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกา จึงให้จำหน่ายอุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกาของจำเลยออกจากสารบบความ
จำเลยเห็นว่า คดีนี้ศาลมีคำสั่งให้จำเลยวางเงินค่าธรรมเนียมชั้นฎีกาภายในวันที่ 5 มกราคม 2536 จำเลยยื่นคำร้องขอขยายระยะเวลาในการวางเงินออกไปอีก 20 วัน ศาลอนุญาต ในวันครบกำหนดจำเลยได้ยื่นคำร้องขอดำเนินคดี อย่างคนอนาถานั้น การที่ศาลชั้นต้นอนุญาตให้จำเลย เลื่อนกำหนดเวลาการวางเงินค่าธรรมเนียมจำเลยย่อมมีสิทธิ ตามกฎหมายในการที่จะดำเนินกระบวนพิจารณาใด ๆ เกี่ยวกับคดีได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 23 และคำสั่งศาลก็มิได้ปรากฏว่า ได้อนุญาตให้จำเลย ขยายระยะเวลาชำระค่าธรรมเนียมอย่างมีเงื่อนไขแต่อย่างใด การที่จำเลยยื่นคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถา ก็เป็นการดำเนินคดี และมีเหตุครบถ้วนตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 155 คือ จำเลยยากจนไม่สามารถเสียค่าธรรมเนียมชั้นฎีกาได้และคดี มีมูลที่จะฎีกาได้ คำสั่งศาลที่สั่งให้จำหน่ายอุทธรณ์คำสั่ง ไม่รับฎีกาของจำเลยออกจากสารบบความย่อมไม่ชอบ โปรดมีคำสั่งให้รับคำร้องอุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกาของจำเลย และรับคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาของจำเลย เพื่ออนุญาตให้จำเลยดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นฎีกาต่อไป
หมายเหตุ โจทก์แถลงคัดค้าน (อันดับ 163)
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน ให้จำเลยรื้อถอนบ้านออกไปจากที่ดินตามฟ้อง และให้จำเลยใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์เดือนละ 720 บาทนับแต่วันฟ้อง คือวันที่ 26 ตุลาคม 2531 เป็นต้นไป จนกว่าจำเลยจะส่งมอบที่ดินดังกล่าวคืนโจทก์ ฯลฯ
จำเลยฎีกา ศาลชั้นต้นสั่งไม่รับ (อันดับ 124)
จำเลยยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่ง ศาลชั้นต้นสั่งว่า เป็นกรณีผู้อุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกาตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 234 ประกอบมาตรา 247 จึงมีคำสั่งให้ผู้อุทธรณ์นำเงินค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาล และนำเงินมาชำระตามคำพิพากษาภายใน 15 วัน (อันดับ 144) ต่อมาจำเลยยื่นคำร้องขอขยายเวลาวางเงินออกไปอีก 20 วัน ศาลชั้นต้นอนุญาต (อันดับ 148)
จำเลยยื่นคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นฎีกาและในชั้นอุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกา ศาลชั้นต้นมีคำสั่งดังกล่าว(อันดับ 153 แผ่นที่ 2,155)
จำเลยจึงยื่นคำร้องนี้ (อันดับ 157)
คำสั่ง
กรณีที่จำเลยมีความจำนงจะฟ้องฎีกาอย่างคนอนาถาจำเลยจะต้องยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้องต่อศาลชั้นต้นขอฟ้องฎีกาอย่างคนอนาถามาพร้อมกับคำฟ้องฎีกาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 156 วรรคแรกคดีนี้ปรากฏว่าจำเลยไม่ได้ยื่นคำร้องขอฟ้องฎีกาอย่างคนอนาถามาพร้อมกับคำร้องอุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกา และตามคำร้องของจำเลยไม่ได้แสดงเหตุว่าจำเลยตกเป็นคนยากจนลงภายหลังแต่อย่างใด คำร้องของ จำเลยจึงไม่ชอบด้วยบทบัญญัติของกฎหมายดังกล่าว ที่ศาลชั้นต้นงดการไต่สวนคำร้องและมีคำสั่งให้ยกคำร้องของ จำเลยมานั้นชอบแล้ว
นอกจากนี้จำเลยยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกาโดยไม่นำค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาลและนำเงินมาชำระ ตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภายในกำหนดเวลาตามคำสั่งของศาลชั้นต้น ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 234ประกอบกับมาตรา 247 ดังนั้นที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่ง ให้จำหน่ายอุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกาของจำเลย เพราะจำเลย ทิ้งอุทธรณ์คำสั่งไม่รับฎีกานั้นเท่ากับศาลชั้นต้นมีคำสั่ง ไม่รับคำร้องนั่นเอง ซึ่งเป็นคำสั่งที่ชอบแล้ว ให้ยกคำร้องอุทธรณ์คำสั่งของจำเลย
