แหล่งที่มา : ส่วนเลขานุการคณะกรรมการวินิจฉัยฯ
ย่อสั้น
ไม่มีย่อสั้น
ย่อยาว
(สำเนา)
คำวินิจฉัยชี้ขาดอำนาจหน้าที่ระหว่างศาล คณะกรรมการวินิจฉัยชี้ขาดอำนาจหน้าที่ระหว่างศาล
ที่ ๒๘/๒๕๕๔
วันที่ ๒๒ มีนาคม ๒๕๕๔
เรื่อง เขตอำนาจศาลเกี่ยวกับพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๔)
ศาลจังหวัดสุโขทัย
ระหว่าง
ศาลปกครองพิษณุโลก
การส่งเรื่องต่อคณะกรรมการ
ศาลจังหวัดสุโขทัยโดยสำนักงานศาลยุติธรรมส่งเรื่องให้คณะกรรมการวินิจฉัยชี้ขาดอำนาจหน้าที่ระหว่างศาลวินิจฉัยชี้ขาดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการวินิจฉัยชี้ขาดอำนาจหน้าที่ระหว่างศาล พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๑๐ วรรคหนึ่ง (๓) ซึ่งเป็นกรณีคู่ความฝ่ายที่ถูกฟ้องโต้แย้งเขตอำนาจศาลที่รับฟ้องคดี และศาลที่ส่งความเห็นและศาลที่รับความเห็นมีความเห็นแตกต่างกันในเรื่องเขตอำนาจศาลในคดีนั้น
ข้อเท็จจริงในคดี
เมื่อวันที่ ๒๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒ บริษัทล็อกซเล่ย์ จำกัด (มหาชน) โจทก์ยื่นฟ้องสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จำเลย ต่อศาลจังหวัดสุโขทัย เป็นคดีหมายเลขดำที่ ผบ. ๑๐๓/๒๕๕๒ ความว่า จำเลยเป็นนิติบุคคลสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ ตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๔๖ มีวิทยาลัยสารพัดช่างสุโขทัยเป็นหน่วยงานในสังกัด เมื่อวันที่ ๑๕ มกราคม ๒๕๕๐ จำเลยโดยผู้อำนวยการวิทยาลัยสารพัดช่างสุโขทัยทำสัญญาเช่าคอมพิวเตอร์สำหรับการเรียนการสอน จำนวน ๕๐ เครื่องกับโจทก์ ระยะเวลาเช่า ๓ ปี กำหนดชำระค่าเช่าทุก ๆ ๖ เดือน เป็นเงินงวดละ ๒๖๘,๗๐๓.๗๕ บาท โจทก์ส่งมอบและติดตั้ง ตรวจสอบการใช้งานและบำรุงรักษาเครื่องคอมพิวเตอร์เพื่อให้จำเลยได้ใช้ประโยชน์เรื่อยมา แต่จำเลยผิดสัญญาไม่ชำระค่าเช่างวดที่ ๑ ถึงที่ ๔ แก่โจทก์ รวมเป็นเงิน ๑,๐๗๔,๘๑๕ บาท เมื่อวันที่ ๑๙ มกราคม ๒๕๕๐ จำเลยทำสัญญาซื้อขายระบบเน็ตเวอร์คกับโจทก์ ราคา ๖๓๖,๘๖๔ บาท โจทก์ส่งมอบและติดตั้งระบบเน็ตเวอร์คให้จำเลยแล้ว แต่จำเลยไม่ชำระราคาแก่โจทก์ และเมื่อวันที่ ๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๐ จำเลยทำสัญญาเช่าคอมพิวเตอร์สำหรับการเรียนการสอน จำนวน ๕๐ เครื่องกับโจทก์ ระยะเวลาเช่า ๓ ปี กำหนดชำระค่าเช่าทุก ๆ ๖ เดือน เป็นเงินงวดละ ๓๑๘,๐๕๗.๕๐ บาท โจทก์ส่งมอบและติดตั้ง ตรวจสอบการใช้งานและบำรุงรักษาเครื่องคอมพิวเตอร์เพื่อให้จำเลยได้ใช้ประโยชน์เรื่อยมา แต่จำเลยผิดสัญญาไม่ชำระค่าเช่างวดที่ ๑ ถึงที่ ๔ แก่โจทก์รวมเป็นเงิน ๑,๒๗๒,๒๓๐ บาท จำเลยค้างชำระเงินแก่โจทก์รวมเป็นเงินทั้งสิ้น ๒,๙๘๓,๙๐๙ บาท โจทก์ติดตามทวงถามแต่จำเลยเพิกเฉย ขอให้บังคับจำเลยชำระเงินจำนวน ๒,๙๘๓,๙๐๙ บาท พร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ ๗.๕ ต่อปี นับถัดจากวันฟ้องเป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
จำเลยให้การว่า โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง เนื่องจากจำเลยมิได้เป็นคู่สัญญากับโจทก์และไม่เคยทำสัญญาเช่าคอมพิวเตอร์และสั่งซื้อระบบเน็ตเวอร์คและอุปกรณ์จากโจทก์ และไม่มีนิติสัมพันธ์กับโจทก์ คู่สัญญาเช่าและผู้สั่งซื้อได้กระทำในฐานะส่วนตัวมิได้กระทำแทนจำเลยและมิได้ปฏิบัติตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการพัสดุ พ.ศ. ๒๕๓๕ คำฟ้องโจทก์เคลือบคลุม และคำฟ้องโจทก์ในส่วนของค่าเช่าขาดอายุความ ขอให้ยกฟ้อง
จำเลยยื่นคำร้องโต้แย้งเขตอำนาจศาลว่า สัญญาเช่าเครื่องคอมพิวเตอร์และสัญญาซื้อขายระบบเน็ตเวอร์คเป็นสัญญาทางปกครอง คดีจึงอยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลปกครอง
ศาลจังหวัดสุโขทัยพิจารณาแล้วเห็นว่า แม้จำเลยเป็นหน่วยงานของรัฐพิพาทกับโจทก์ซึ่งเป็นเอกชน แต่สัญญาเช่าเครื่องคอมพิวเตอร์และสัญญาซื้อขายระบบเน็ตเวอร์คตามฟ้องยังไม่มีลักษณะเป็นสัญญาทางปกครอง ๔ ประเภท ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓ และกรณีเป็นเรื่องสัญญาทางแพ่ง คดีนี้จึงอยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลยุติธรรม
ศาลปกครองพิษณุโลกพิจารณาแล้วเห็นว่า เกณฑ์การพิจารณาในเรื่องเขตอำนาจหน้าที่ระหว่างศาลปกครองและศาลยุติธรรมจะต้องพิจารณาเขตอำนาจของศาลปกครองก่อนเป็นสำคัญ หากคดีพิพาทใดอยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลปกครองแล้ว ศาลยุติธรรมย่อมไม่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีนั้น ตามนัยบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย มาตรา ๒๑๘ และมาตรา ๒๒๓ วรรคหนึ่ง และพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง คดีนี้จำเลยมีฐานะเป็นนิติบุคคลและเป็นกรมตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการแผ่นดินตามมาตรา ๑๐ แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๔๖ มีภารกิจเกี่ยวกับการจัดและส่งเสริมการอาชีวศึกษาและการฝึกอบรมวิชาชีพตามข้อ ๑ ของกฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษากระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๔๖ โดยมีวิทยาลัยสารพัดช่างสุโขทัยเป็นสถานศึกษาที่เป็นส่วนราชการอยู่ในสังกัด มีหน้าที่จัดการอาชีวศึกษาและการฝึกอบรมวิชาชีพตามพระราชบัญญัติการอาชีวศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๑ อันเป็นภารกิจในการจัดทำบริการสาธารณะด้านการศึกษาวิชาชีพที่รัฐเป็นผู้จัดทำ การที่วิทยาลัยสารพัดช่างสุโขทัยซึ่งเป็นสถานศึกษาในสังกัดของจำเลยตกลงเช่าเครื่องคอมพิวเตอร์สำหรับการเรียนการสอนจากโจทก์และตกลงซื้อระบบเน็ตเวอร์คพร้อมอุปกรณ์ต่าง ๆ โดยกำหนดให้โจทก์ส่งมอบและติดตั้งที่วิทยาลัยสารพัดช่างสุโขทัย รวมทั้งให้โจทก์มีหน้าที่บำรุงรักษาคอมพิวเตอร์ให้อยู่ในสภาพใช้งานได้ดีอยู่เสมอตลอดอายุสัญญา จึงเป็นสัญญาเช่าเครื่องคอมพิวเตอร์และสัญญาซื้อขายระบบเน็ตเวอร์คเพื่อนำไปใช้จัดการเรียนการสอนด้านการศึกษาวิชาชีพและการค้นคว้าข้อมูลของนักศึกษาอันเป็นการให้การศึกษาด้านวิชาชีพซึ่งเป็นภารกิจในการจัดทำบริการสาธารณะของสถานศึกษาของจำเลยให้บรรลุผล สัญญาเช่าเครื่องคอมพิวเตอร์และสัญญาซื้อระบบเน็ตเวอร์คระหว่างโจทก์กับวิทยาลัยสารพัดช่างสุโขทัยจึงเป็นสัญญาทางปกครอง ตามมาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ เมื่อวิทยาลัยสารพัดช่างสุโขทัยไม่มีฐานะเป็นนิติบุคคลและเป็นสถานศึกษาในสังกัดของจำเลย ข้อพิพาทเกี่ยวกับสัญญาเช่าเครื่องคอมพิวเตอร์และสัญญาซื้อขายระบบเน็ตเวอร์คดังกล่าวระหว่างโจทก์กับจำเลย จึงเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับสัญญาทางปกครอง ซึ่งอยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลปกครอง ตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๔) แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ คดีจึงไม่อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลยุติธรรม ตามนัยมาตรา ๒๑๘ ประกอบกับมาตรา ๒๒๓ ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒
คำวินิจฉัย
ปัญหาที่ต้องพิจารณา คดีนี้อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลยุติธรรมหรือศาลปกครอง
คณะกรรมการพิจารณาแล้วเห็นว่า คดีนี้จำเลยเป็นกรมตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน ตามมาตรา ๑๐ แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๔๖ จึงเป็นหน่วยงานทางปกครอง ตามมาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ เมื่อโจทก์ฟ้องให้จำเลยชำระเงินตามสัญญาเช่าเครื่องคอมพิวเตอร์และสัญญาซื้อขายระบบเน็ตเวอร์ค จึงต้องพิจารณาว่า สัญญาเช่าเครื่องคอมพิวเตอร์และสัญญาซื้อขายระบบเน็ตเวอร์คดังกล่าวเป็นสัญญาทางแพ่งหรือสัญญาทางปกครอง เห็นว่า พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๔) บัญญัติว่า ศาลปกครองมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีพิพาทเกี่ยวกับสัญญาทางปกครอง และมาตรา ๓ บัญญัติว่า สัญญาทางปกครอง หมายความรวมถึง สัญญาที่คู่สัญญาอย่างน้อยฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเป็นหน่วยงานทางปกครองหรือเป็นบุคคลซึ่งกระทำการแทนรัฐ และมีลักษณะเป็นสัญญาสัมปทาน สัญญาที่ให้จัดทำบริการสาธารณะ หรือจัดให้มีสิ่งสาธารณูปโภคหรือแสวงประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ เมื่อจำเลยมีภารกิจเกี่ยวกับการจัดและส่งเสริมการอาชีวศึกษาและการฝึกอบรมวิชาชีพตามข้อ ๑ ของกฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษากระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๔๖ โดยมีวิทยาลัยสารพัดช่างสุโขทัยเป็นสถานศึกษาที่เป็นส่วนราชการอยู่ในสังกัด มีหน้าที่จัดการอาชีวศึกษาและการฝึกอบรมวิชาชีพตามพระราชบัญญัติการอาชีวศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๑ อันเป็นภารกิจในการจัดทำบริการสาธารณะด้านการศึกษาวิชาชีพที่รัฐ เป็นผู้จัดทำ การที่วิทยาลัยสารพัดช่างสุโขทัยซึ่งเป็นสถานศึกษาในสังกัดของจำเลยตกลงเช่าเครื่องคอมพิวเตอร์สำหรับการเรียนการสอนและตกลงซื้อระบบเน็ตเวอร์คพร้อมอุปกรณ์ต่าง ๆ จากโจทก์ก็เพื่อนำไปใช้ในการจัดการเรียนการสอนด้านการศึกษาวิชาชีพและการค้นคว้าข้อมูลของนักศึกษา อันเป็นการให้การศึกษาด้านวิชาชีพซึ่งเป็นภารกิจในการจัดทำบริการสาธารณะของสถานศึกษาของจำเลยให้บรรลุผล สัญญาเช่าเครื่องคอมพิวเตอร์และสัญญาซื้อขายระบบเน็ตเวอร์คดังกล่าว จึงเป็นสัญญาทางปกครองตามมาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ดังนั้น ข้อพิพาทในคดีนี้จึงเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับสัญญาทางปกครอง ตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๔) แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ อันอยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลปกครอง
จึงวินิจฉัยชี้ขาดว่า คดีระหว่างบริษัทล็อกซเล่ย์ จำกัด (มหาชน) โจทก์ สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จำเลย อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลปกครอง
(ลงชื่อ) สบโชค สุขารมณ์ (ลงชื่อ) สุวัฒน์ วรรธนะหทัย
(นายสบโชค สุขารมณ์) (นายสุวัฒน์ วรรธนะหทัย)
ประธานศาลฎีกา กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิของศาลยุติธรรม
(ลงชื่อ) หัสวุฒิ วิฑิตวิริยกุล (ลงชื่อ) จรัญ หัตถกรรม
(นายหัสวุฒิ วิฑิตวิริยกุล) (นายจรัญ หัตถกรรม)
ประธานศาลปกครองสูงสุด กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิของศาลปกครอง
(ลงชื่อ) พลโท ศิลปชัย สรภักดี (ลงชื่อ) พลโท อาชวัน อินทรเกสร
(ศิลปชัย สรภักดี) (อาชวัน อินทรเกสร)
หัวหน้าสำนักตุลาการทหาร กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิของศาลทหาร
(ลงชื่อ) จิระ บุญพจนสุนทร
(นายจิระ บุญพจนสุนทร)
กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ
