แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยตกลงเอาที่นาเนื้อที่ 70 ไร่ ตีราคาชำระเท่าหนี้เงินของโจทก์ ต่อมาประมวลกฎหมายที่ดินออกประกาศใช้ตามมาตรา 34 ให้บุคคลมีที่ดินเพื่อทำการเกษตรกรรมได้ไม่เกิน 50 ไร่ และปรากฏว่ายังมิได้มีการโอนที่นาให้โจทก์ตามข้อตกลงนั้น หนี้อันจะพึงเกิดขึ้นเพราะแปลงหนี้ใหม่นี้มิได้เกิดขึ้น หนี้เงินเดิมจึงยังหาระงับไปไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยซื้อที่ดินโฉนดที่ 942 ตำบลวังทองหลาง อ.บางกะปิ จ.พระนคร จากโจทก์และโอนกรรมสิทธิ์กันแล้ว ส่วนราคาที่ดินนั้นตามฟ้องและคำให้การมีโต้เถียงกันอยู่บ้าง แต่ก็รับกันว่าจำเลยคงเป็นหนี้โจทก์อยู่อีก 27,000บาท โจทก์จึงฟ้องเรียกให้จำเลยชำระ
จำเลยให้การว่าได้ตกลงกับโจทก์ว่า หนี้ 27,000 บาทนี้จำเลยจะให้ที่นาของจำเลยตามโฉนดที่ 6801 จังหวัดสระบุรีแทนซึ่งโจทก์ก็ยอม แต่เนื่องจากจำเลยยังเสียดายที่นี้อยู่จึงตกลงกันว่า จำเลยจะทำเป็นขายฝากไว้ภายใน 1 เดือน ถ้าถึงกำหนดจำเลยไม่นำเงินไปไถ่ถอน โจทก์จึงจะนำโฉนดไปโอนใส่ชื่อของโจทก์ได้โดยจำเลยทำใบมอบอำนาจให้โจทก์ยึดถือไว้ ครั้นเลยกำหนดแล้วจำเลยถามโจทก์ถึงนาที่ขายฝากนี้ว่าจะขอไถ่ โจทก์ว่ามีคนมาให้ราคาสูงถ้าจะไถ่ในราคา 70,000 บาทโจทก์ก็จะยอม จำเลยจึงไม่ติดใจโจทก์ละเลยไม่ไปทำการโอนใส่ชื่อโจทก์จนพระราชบัญญัติที่ดิน 2497 ออกใช้ ที่ที่ขายฝากไว้นั้นเกิน 50 ไร่ จึงโอนไม่ได้ โจทก์จึงมาฟ้องจำเลย
ศาลชั้นต้นเห็นว่าคดีฟังไม่ได้ว่าจำเลยชำระหนี้ 27,000 บาทโดยเอาที่ดินโฉนดที่ 6801 ชำระแทนให้โจทก์ พิพากษาให้จำเลยใช้เงิน 27,000 บาทกับดอกเบี้ยร้อยละ 7 ครึ่งต่อปี นับแต่วันฟ้องจนใช้เสร็จ
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เชื่อว่าโจทก์ได้ยอมรับเอาที่ดินโฉนดที่ 6801 ของจำเลยแทนการชำระหนี้เงิน 27,000 บาทแล้ว หนี้เงินนั้นจึงเป็นอันระงับไปตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 321 พิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา ศาลฎีกาฟังว่าได้มีการตกลงเอาที่ดินชำระแทนหนี้เงินกัน แต่ผลของการตกลงในการแปลงหนี้ใหม่รายนี้ในที่สุดปรากฏว่ายังมิได้มีการโอนที่ดินให้โจทก์ตามสัญญา โดยฝ่ายจำเลยเองให้การว่าติดด้วยพระราชบัญญัติที่ดิน 2497 จึงโอนไม่ได้ ข้อเท็จจริงจึงฟังได้ว่าจำเลยยังมิได้ชำระเงิน 27,000 บาทอันเป็นหนี้เดิมและเมื่อหนี้อันจะพึงเกิดขึ้นเพราะแปลงหนี้ใหม่นั้นมิได้เกิดขึ้นได้ยกเลิกเสียเพราะมูลแห่งหนี้ไม่ชอบด้วยกฎหมาย หรือเพราะเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งอันมิรู้ถึงคู่กรณีก็ดี หนี้เดิมก็ยังหาระงับไปไม่ ตามนัยแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 351 จำเลยจะปฏิเสธไม่ชำระหนี้เดิมไม่ได้ พิพากษากลับให้จำเลยชำระหนี้เดิม 27,000 บาทให้แก่โจทก์กับดอกเบี้ยตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
