แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ความเสียหายที่เกิดขึ้นสำหรับความผิดฐานปลอมเอกสารจะต้องเป็นความเสียหายที่เกิดขึ้นเพราะข้อความแห่งเอกสารนั้นเมื่อข้อความในเอกสารที่โจทก์อ้างว่าจำเลยปลอมไม่มีข้อความเกี่ยวถึงตัวโจทก์ การที่โจทก์ต้องเสียที่ดินไปเป็นเรื่องของการออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์โดยผู้นำชี้นำชี้ทับที่ดินของโจทก์ ซึ่งเป็นคนละกรณีกับการปลอมใบมอบอำนาจ โจทก์จึงมิใช่ผู้เสียหายฐานปลอมและใช้เอกสารปลอม
เมื่อข้อเท็จจริงตามคำบรรยายฟ้องไม่มีข้อที่แสดงว่าจำเลยกระทำไปเพื่อแสวงหาประโยชน์ที่มิควรได้โดยชอบด้วยกฎหมายสำหรับตนเองหรือผู้อื่นหรือเพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้อื่นแล้วคำฟ้องดังกล่าวจึงขาดองค์ประกอบความผิดในข้อหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 เป็นคำฟ้องที่ไม่ชอบด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 158(5)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ 1 กับพวกร่วมกันปลอมใบมอบอำนาจอันเป็นเอกสารของทางราชการกรมที่ดิน ให้มีข้อความว่าจำเลยที่ 1 เป็นผู้รับมอบอำนาจจากนายแสวงและนางสวิง เกษรหอม ให้มีอำนาจจัดการยื่นคำขอออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์และอื่น ๆ จำเลยที่ 2 ที่ 3 ได้ลงลายมือชื่อรับรองลายมือชื่อผู้มอบอำนาจว่าเป็นลายมือชื่ออันแท้จริงของนายแสวงและนางสวิง เกษรหอม ซึ่งเป็นความเท็จ การกระทำดังกล่าวอาจเกิดความเสียหายแก่โจทก์ ต่อมาจำเลยที่ 1 ที่ 2 และที่ 3 ได้นำใบมอบอำนาจปลอมดังกล่าวไปยื่นแสดงต่อเจ้าพนักงานที่ดิน เพื่อขอหนังสือรับรองการทำประโยชน์ เจ้าพนักงานที่ดินหลงเชื่อว่าเป็นความจริง จึงทำการไต่สวนผู้นำพิสูจน์ที่ดินแล้วออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ทับที่ดินของโจทก์และจดทะเบียนขายที่ดินดังกล่าวให้จำเลยที่ 2 การใช้เอกสารปลอมทำให้เกิดความเสียหายแก่โจทก์และจำเลยที่ 1 กับจำเลยที่ 4 ซึ่งเป็นเจ้าพนักงานตามกฎหมายได้ร่วมกันปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติไม่ตรวจดูลายมือชื่อในใบมอบอำนาจว่าจะเหมือนลายมือชื่อในแบบแจ้งการครอบครองหรือไม่ โดยจำเลยที่ 1 ซึ่งเป็นกำนันทราบดีอยู่แล้วว่าลายมือชื่อในใบมอบอำนาจไม่ใช่ลายมือชื่อของผู้มอบอำนาจที่แท้จริง ส่วนจำเลยที่ 4 ซึ่งเป็นเสมียนที่ดินอำเภอรับเรื่องราวการออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์แล้วได้ออกทำการรังวัดไต่สวนพิสูจน์ที่ดินเป็นเท็จ ทำให้เจ้าพนักงานที่ดินหลงเชื่อ จึงออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ทับที่ดินโจทก์ ทำให้โจทก์ได้รับความเสียหาย ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 83, 86, 157, 264, 265
ศาลชั้นต้นไต่สวนมูลฟ้องแล้ว เห็นว่าคดีมีมูล ให้ประทับฟ้อง
จำเลยทั้งสี่ให้การปฏิเสธ
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายว่า สำหรับข้อหาฐานปลอมและใช้เอกสารปลอม เห็นว่าหากจำเลยทั้งสามร่วมกันปลอมและใช้เอกสารปลอมจริงผู้ที่ได้รับความเสียหายมีอำนาจฟ้องคดีนี้คือนายแสวงและนางสวิงเกษรหอม หาใช่โจทก์ไม่ที่โจทก์ฎีกาว่า โจทก์เสียที่ดินไปเนื่องจากการปลอมใบมอบอำนาจ โจทก์จึงเป็นผู้เสียหายมีอำนาจฟ้องคดีนั้น เห็นว่าความเสียหายที่เกิดขึ้นสำหรับความผิดฐานปลอมเอกสารจะต้องเป็นความเสียหายที่เกิดขึ้นเพราะข้อความแห่งเอกสารนั้น แต่ข้อความในเอกสารที่โจทก์อ้างว่าจำเลยทั้งสามปลอมไม่มีข้อความเกี่ยวถึงตัวโจทก์เลยการที่โจทก์ต้องเสียที่ดินไปเป็นเรื่องของการออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์โดยผู้นำชี้นำชี้ทับที่ดินของโจทก์ ซึ่งเป็นคนละกรณีกับการปลอมใบมอบอำนาจโจทก์จึงไม่ใช่ผู้เสียหายไม่มีอำนาจฟ้องจำเลยที่ 1 ที่ 2 และที่ 3 ในข้อหาปลอมและใช้เอกสารปลอม
สำหรับข้อหาฐานเป็นเจ้าพนักงานปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 นั้น เห็นว่า ข้อเท็จจริงตามที่โจทก์บรรยายไม่มีข้อที่แสดงว่า จำเลยกระทำไปเพื่อแสวงหาประโยชน์ที่มิควรได้โดยชอบด้วยกฎหมายสำหรับตนเองหรือผู้อื่น อันเป็นการปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยสุจริต แม้จะถือว่าจำเลยปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ ก็ต้องมีเจตนาพิเศษคือเพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้อื่น แต่โจทก์มิได้กล่าวมาในคำฟ้อง จึงขาดองค์ประกอบความผิด เป็นคำฟ้องที่ไม่ชอบด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 158(5)
พิพากษายืน
