แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
การอุทธรณ์การประเมินภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาล แม้จะเป็นการเรียกเก็บภาษีต่อเนื่องเชื่อมโยงอยู่กับการเรียกเก็บอากรขาเข้า ก็ไม่มีบทกฎหมายใดสนับสนุนให้อุทธรณ์การประเมินต่อผู้อำนวยการกองวิเคราะห์ราคา กรมศุลกากรผู้จัดเก็บแทนได้ การที่โจทก์อุทธรณ์การประเมินต่อผู้อำนวยการกองดังกล่าว จึงไม่ถือว่าเป็นการอุทธรณ์การประเมินภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาลต่อคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์ ตาม ป.รัษฎากร มาตรา 30 แต่ต้องถือว่าในส่วนที่เกี่ยวกับภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาล โจทก์มิได้อุทธรณ์การประเมินตาม ป.รัษฎากร โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้องขอให้เพิกถอนการประเมินในส่วนที่เกี่ยวกับภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาล อะไหล่ที่โจทก์นำเข้าเป็นอะไหล่เทียมที่มีคุณภาพ ชนิด และขนาดเหมือนอะไหล่แท้ และมีหมายเลขชิ้นส่วน (PARTNO.) ตรงกัน เมื่อการประเมินราคาของเจ้าพนักงานใช้วิธีนำเอาราคาของอะไหล่แท้แต่ละยี่ห้อที่อะไหล่เทียมของโจทก์จะนำไปใช้กับรถยนต์ตามยี่ห้อของอะไหล่แท้มาเปรียบเทียบ โดยคิดลดจากใบแจ้งราคาหรือบัญชีราคาสินค้าของอะไหล่แท้ ราคาอะไหล่เทียมที่เจ้าพนักงานคิดคำนวณขึ้นจึงเป็นราคาที่ขายได้โดยไม่ขาดทุน อันถือได้ว่าเป็นราคาอันแท้จริงในท้องตลาดโจทก์กล่าวอ้างว่าราคาที่โจทก์สำแดงไว้เป็นราคาอันแท้จริงในท้องตลาด แต่โจทก์มิได้นำสืบให้เห็นว่าราคาที่โจทก์ขายในท้องตลาดเป็นราคาเท่าใด อันพอที่จะพิจารณาให้เห็นได้ว่าราคาที่ขายได้โดยไม่ขาดทุนของโจทก์จะเป็นราคาตามที่โจทก์สำแดงไว้หรือไม่ เมื่อจำเลยไม่ยอมรับราคาที่โจทก์สำแดง กรณีจึงต้องฟังว่าราคาที่เจ้าพนักงานประเมินของจำเลยประเมินตามหลักเกณฑ์แห่งคำสั่งทั่วไป กรมศุลกากรที่ 28/2527 ซึ่งเจ้าพนักงานของจำเลยได้ถือปฏิบัติเป็นการทั่วไปนั้น เป็นราคาที่โจทก์จะขายได้โดยไม่ขาดทุนอันถือได้ว่าเป็นราคาอันแท้จริงในท้องตลาด.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ได้ซื้อกาบเพลาสำหรับเครื่องยนต์ชนิดมีส่วนควบภายใน (DAIDO ENGINE BEARING) เครื่องหมายการค้าหรือยี่ห้อ “ไดโด้” จากโรงงานผู้ผลิตในประเทศญี่ปุ่น เข้ามาในราชอาณาจักรไทย รวม 2 เที่ยวเรือ ตามใบขนสินค้าขาเข้าและแบบแสดงรายการการค้า เลขที่ 012-51822 และเลขที่ 032-54977โดยโจทก์ใช้ราคาสินค้าตามบัญชีราคาสินค้าเป็นฐานคำนวณค่าภาษีอากรและได้สำแดงยอดรวมค่าภาษีอากรที่พึงชำระทั้งหมดไว้ในใบขนสินค้าแต่ละฉบับด้วย เจ้าพนักงานของจำเลยตรวจสอบไม่พอใจราคาสินค้าและค่าภาษีอากรตามที่โจทก์สำแดงไว้ โดยแจ้งว่าราคาสินค้าที่โจทก์สำแดงมิใช่ราคาอันแท้จริงในท้องตลาด และรับชำระค่าภาษีอากรกับให้โจทก์วางประกันไว้ โจทก์จำต้องปฏิบัติตามคำสั่งเพื่อจะนำของออกจากอารักขาของจำเลย ต่อมาเจ้าพนักงานของจำเลยได้ประเมินราคาสินค้าและภาษีอากรเพิ่มเรียกเก็บเงินจากโจทก์ซึ่งโจทก์ไม่เห็นด้วย แต่เพื่อจะปฏิบัติให้เป็นไปตามระเบียบของจำเลยที่จะยื่นอุทธรณ์การประเมินราคาเพิ่มได้ และเพื่อมิให้ของของโจทก์ที่นำเข้าในครั้งหลังถูกจำเลยกักยึดไว้ โจทก์จึงยอมชำระค่าภาษีอากรเพิ่ม และได้ยื่นอุทธรณ์การประเมินต่อจำเลยต่อมาจำเลยได้แจ้งผลการพิจารณาอุทธรณ์ให้โจทก์ทราบว่าได้ประเมินราคาโดยชอบแล้ว สินค้าที่โจทก์นำเข้ามาเป็นของที่ผลิตจากโรงงาน”ไดโด้” มีเครื่องหมายการค้าว่า DAIDO เป็นการเฉพาะ ราคาสินค้าซึ่งโจทก์ใช้เป็นราคาสำแดงเสียภาษีอากรเป็นราคาที่โจทก์ซื้อมาโดยแท้จริง การที่เจ้าพนักงานจำเลยประเมินราคาสินค้าโจทก์เพิ่มสูงกว่าราคาที่โจทก์ซื้อมาจริง แล้วคำนวณเรียกเก็บเงินจากโจทก์เพิ่ม เป็นการไม่ชอบ เพราะราคาสินค้าที่เจ้าพนักงานจำเลยประเมินเพิ่มขึ้นนั้นมิใช่ราคาอันแท้จริงในท้องตลาด หากแต่เป็นราคาที่เจ้าพนักงานจำเลยได้กำหนดขึ้นเอง ขอให้เพิกถอนการประเมินอันมิชอบและให้จำเลยคืนเงินแก่โจทก์ 493,796.74 บาทพร้อมดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า การประเมินของเจ้าพนักงานประเมินชอบด้วยเหตุผลและกฎหมายแล้ว เพราะในการประเมินราคาอะไหล่ยานยนต์กรมศุลกากรจำเลยได้มีคำสั่งทั่วไป กรมศุลกากรที่ 28/2527ลงวันที่ 26 ตุลาคม 2527 เรื่องระเบียบปฏิบัติเกี่ยวกับการประเมินราคาอะไหล่ยานยนต์ วัตถุประสงค์เพื่อให้การประเมินราคาอะไหล่ยานยนต์เป็นไปด้วยความรัดกุมและให้ตรงกับสภาพความเป็นจริงในทางการค้าอันเป็นราคาที่แท้จริงในท้องตลาด โจทก์นำสินค้าอะไหล่ยานยนต์ที่ใช้ทดแทนอะไหล่แท้รายพิพาทเข้ามาในราชอาณาจักรตามใบขนสินค้าขาเข้าและแบบแสดงรายการการค้าเลขที่ 012-51822 และเลขที่ 032-54977 เพื่อเสียภาษีอากรให้แก่จำเลย เจ้าพนักงานของจำเลยมีคำสั่งให้โจทก์ส่งตัวอย่างสินค้าอะไหล่ยานยนต์ที่ใช้ทดแทนอะไหล่แท้เพื่อตรวจสอบ ผลการตรวจสอบพบว่าเป็นอะไหล่ยานยนต์ที่มีคุณภาพ ซึ่งถือได้ว่าเหมือนกับอะไหล่แท้ทุกประการ เจ้าพนักงานของจำเลยจึงได้ถือเอาคำสั่งทั่วไปกรมศุลกากรที่ 28/2527 เป็นเกณฑ์ประเมินราคาอะไหล่ยานยนต์และเนื่องจากอะไหล่ที่โจทก์นำเข้านั้นเป็นประเภทอะไหล่ที่ใช้ทดแทนอะไหล่แท้ที่มีเครื่องหมายการค้าไดโด้ “Daido” ที่ตัวของสินค้าซึ่งถือได้ว่าเหมือนกับอะไหล่แท้ทุกประการ แต่ปรากฏว่าโจทก์ได้สำแดงราคาอะไหล่ตามใบขนสินค้าขาเข้าและแบบแสดงรายการการค้าทั้งสองฉบับนั้นต่ำกว่าราคาอันแท้จริงในท้องตลาด เนื่องจากอะไหล่ที่โจทก์นำเข้านั้นมีคุณภาพชนิดและขนาดเช่นเดียวกับอะไหล่แท้ทุกประการ และนำเข้ามาใช้แทนอะไหล่แท้ที่ผลิตจากบริษัทผู้ผลิตรถยนต์ได้ กับทั้งผลิตจากประเทศญี่ปุ่น เช่นเดียวกับอะไหล่แท้แต่กลับมีราคาแตกต่างกันมาก จนไม่อาจถือได้ว่าเป็นราคาแท้จริงในท้องตลาดเจ้าพนักงานของจำเลยจึงต้องประเมินราคาสินค้าของโจทก์โดยถือเกณฑ์เทียบราคาระหว่างอะไหล่แท้กับอะไหล่ทดแทนของโจทก์ที่นำเข้า ปรากฏว่าราคาของซึ่งโจทก์นำเข้าต้องเพิ่มราคาขึ้นอีกตามที่เจ้าพนักงานของจำเลยทำการประเมินจึงจะเป็นราคาอันแท้จริงในท้องตลาด หาใช่ราคาสินค้าตามที่จำเลยสำแดงไว้ไม่ และเป็นผลให้โจทก์ต้องชำระค่าภาษีอากรเพิ่มขึ้นจากที่สำแดงไว้ ราคาสินค้าที่แท้จริงในท้องตลาดนั้นมิได้มีราคาตามใบกำกับสินค้า (Invoice)แต่อย่างใด โจทก์มิได้อุทธรณ์การประเมินของเจ้าพนักงานในส่วนของภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาลต่อคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์ตามประมวลรัษฎากร มาตรา 30 โจทก์จึงต้องห้ามมิให้ฟ้องคดีในส่วนของภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาลต่อศาล ขอให้ยกฟ้อง
ศาลภาษีอากรกลางพิพากษาว่า ราคาสินค้าที่โจทก์สำแดงไว้นั้นเป็นราคาอันแท้จริงในท้องตลาด ให้เพิกถอนการประเมินราคาสินค้าของโจทก์ที่ให้เพิ่มราคาสินค้า ให้จำเลยคืนเงิน 342,990.22 บาทพร้อมดอกเบี้ย ยกฟ้องในส่วนของภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาล
โจทก์และจำเลยอุทธรณ์ต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีภาษีอากรวินิจฉัยว่า “สำหรับปัญหาตามอุทธรณ์ของโจทก์เกี่ยวกับอำนาจฟ้อง ขอให้เพิกถอนการประเมินภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาลนั้น เห็นว่า การอุทธรณ์การประเมินภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาลแม้จะเป็นการเรียกเก็บภาษีต่อเนื่องเชื่อมโยงอยู่กับการเรียกเก็บอากรขาเข้า ก็ไม่มีบทกฎหมายใดสนับสนุนให้อุทธรณ์การประเมินต่อผู้อำนวยการกองวิเคราะห์ราคา กรมศุลกากรผู้จัดเก็บแทนได้ การที่โจทก์อุทธรณ์การประเมินต่อผู้อำนวยการกองวิเคราะห์ราคา กรมศุลกากร จึงไม่ถือว่าเป็นการอุทธรณ์การประเมินภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาลต่อคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์ตามประมวลรัษฎากร มาตรา 30 แต่ต้องถือว่าในส่วนที่เกี่ยวกับภาษีการค้า และภาษีบำรุงเทศบาล โจทก์มิได้อุทธรณ์การประเมินตามประมวลรัษฎากร โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้องคดีต่อศาลขอให้เพิกถอนการประเมินในส่วนที่เกี่ยวกับภาษีการค้าและภาษีบำรุงเทศบาลได้ อุทธรณ์ของโจทก์ฟังไม่ขึ้น
ส่วนปัญหาวินิจฉัยตามอุทธรณ์ของจำเลยเกี่ยวกับการประเมินราคาสินค้าเพิ่มขึ้นนั้น จำเลยฎีกาว่า เจ้าพนักงานของจำเลยประเมินราคาสินค้าเพิ่มขึ้นชอบแล้ว จึงมีปัญหาวินิจฉัยว่า ราคาอันแท้จริงในท้องตลาดของของที่โจทก์นำเข้านั้น เป็นไปตามราคาที่โจทก์สำแดงไว้ในใบขนสินค้าหรือราคาที่เจ้าพนักงานของจำเลยประเมินเพิ่มขึ้นพิเคราะห์แล้ว ตามคำเบิกความของนายพงษ์ศักดิ์ ชี้เชิญ พยานจำเลยซึ่งสำเร็จการศึกษาในสาขาวิศวกรรมเครื่องกลได้ความว่า อะไหล่ที่โจทก์นำเข้านั้นเป็นอะไหล่เทียมที่มีคุณภาพ ชนิด และขนาดเหมือนอะไหล่แท้ และมีหมายเลขชิ้นส่วน (Part No.) ตรงกับหมายเลขชิ้นส่วนของอะไหล่แท้ ในข้อนี้โจทก์มิได้นำสืบข้อเท็จจริงให้เห็นเป็นอย่างอื่น จึงเชื่อได้ตามคำของนายพงษ์ศักดิ์ว่าอะไหล่ที่โจทก์นำเข้านั้นมีคุณภาพเหมือนอะไหล่แท้ ในเรื่องราคาอันแท้จริงในท้องตลาดของอะไหล่แท้ที่นำมาใช้เป็นเกณฑ์กำหนดราคาอะไหล่เทียมนั้น โจทก์จำเลยไม่โต้แย้งกัน ในการประเมินราคาของเจ้าพนักงานนั้นตามคำเบิกความของนายพงษ์ศักดิ์ได้นำเอาราคาของอะไหล่แท้แต่ละยี่ห้อที่อะไหล่เทียมของโจทก์จะนำไปใช้กับรถยนต์ตามยี่ห้อของอะไหล่แท้มาเปรียบเทียบ โดยคิดลดจากใบแจ้งราคาอะไหล่แท้ของบริษัทฮีโน ร้อยละ 44.9 เหลือเท่าไรแล้วลดลงอีกร้อยละ 5ส่วนอะไหล่เทียมที่จะนำไปใช้กับรถยนต์ยี่ห้อนิสสันจะลดจากบัญชีราคาสินค้าของอะไหล่แท้ร้อยละ 5 เมื่ออะไหล่เทียมที่โจทก์นำเข้ามีคุณภาพเท่าเทียมกับอะไหล่แท้ การที่เจ้าพนักงานคิดราคาตามวิธีการดังกล่าวนั้น เป็นการเห็นได้ว่าราคาอะไหล่เทียมของโจทก์ที่นำเข้ามาจะเป็นราคาที่ขายได้โดยไม่ขาดทุน อันถือได้ว่าเป็นราคาอันแท้จริงในท้องตลาด โจทก์กล่าวอ้างในคำฟ้องว่าราคาที่สำแดงไว้เป็นราคาอันแท้จริงในท้องตลาด แต่โจทก์ก็มิได้นำสืบให้เห็นว่าราคาที่โจทก์ขายในท้องตลาดของอะไหล่ที่นำเข้ามานั้นโจทก์ขายในราคาเท่าใด อันพอที่จะพิจารณาให้เห็นว่า ราคาที่ขายได้โดยไม่ขาดทุนของโจทก์จะเป็นราคาตามที่โจทก์ได้สำแดงไว้หรือไม่ในเมื่อจำเลยไม่ยอมรับราคาที่โจทก์สำแดง โจทก์มิได้นำสืบให้เห็นว่าราคาที่สำแดงไว้เป็นราคาที่ขายโดยไม่ขาดทุน เช่นนี้ กรณีจึงต้องฟังว่าราคาที่เจ้าพนักงานประเมินตามหลักเกณฑ์แห่งคำสั่งทั่วไปกรมศุลกากรที่ 28/2527 ซึ่งเจ้าพนักงานของจำเลยถือปฏิบัติเป็นการทั่วไปนั้นเป็นราคาที่โจทก์จะขายได้โดยไม่ขาดทุนอันถือได้ว่าเป็นราคาอันแท้จริงในท้องตลาด การที่เจ้าพนักงานเรียกเก็บอากรขาเข้าตามราคาที่ประเมินจึงเป็นการกระทำที่ชอบแล้ว ที่ศาลภาษีอากรกลางพิพากษาเพิกถอนการประเมินราคา และให้จำเลยคืนเงินค่าอากรขาเข้าแก่โจทก์ ไม่ต้องด้วยความเห็นของศาลฎีกา อุทธรณ์ของจำเลยฟังขึ้น”
พิพากษาแก้เป็นว่า ให้ยกฟ้องโจทก์ในส่วนที่ขอให้เพิกถอนการประเมินราคาและอากรขาเข้าเสียด้วย นอกจากที่แก้คงให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลภาษีอากรกลาง.
