แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
คำร้องของผู้ร้องและของผู้คัดค้านที่ขอให้ตั้งตนเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย ต่างก็อ้างเหตุว่าเป็นทายาทโดยธรรม โดยเป็นบุตรของผู้ตายเช่นกัน ประเด็นพิพาทจึงมีเพียงว่าสมควรตั้งผู้ร้องหรือผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายหรือไม่ คดีไม่มีประเด็นข้อพิพาทว่าพินัยกรรมเป็นเอกสารปลอมหรือไม่ จึงไม่สมควรให้ส่งพินัยกรรมของผู้ร้องไปให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจพิสูจน์ เมื่อคำร้องของผู้ร้องและผู้คัดค้านไม่ปรากฏว่า นอกจากที่ดินตาม น.ส.3 ก. อันเป็นทรัพย์มรดกของผู้ตายที่ผู้ร้องอ้างว่าผู้ตายได้ทำพินัยกรรมยกให้ พ. แล้ว ผู้ตายยังมีทรัพย์มรดกอื่นอีกหรือไม่การที่ผู้คัดค้านอ้างว่าพินัยกรรมเป็นเอกสารปลอม เมื่อผู้คัดค้านไม่ใช่ฝ่ายเริ่มคดีขอเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย และศาลไม่ได้ประกาศนัดไต่สวนคำร้องคัดค้านของผู้คัดค้าน ทำให้ พ.ไม่ได้มาเป็นคู่ความในคดี ซึ่ง พ. อาจมีข้อโต้เถียงว่าพินัยกรรมของผู้ตายไม่ใช่เอกสารปลอม และคดีไม่มีประเด็นข้อพิพาทที่จะให้ศาลวินิจฉัยว่าพินัยกรรมของผู้ตายเป็นเอกสารปลอมหรือไม่ จึงไม่มีเหตุสมควรตั้งผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องขอว่า ผู้ร้องเป็นบุตรของนางกิ้มพร้อมแซ่เด่ง หรือแซ่ลิ้ม ผู้ตาย กับนายเซ่งเจ้าหรือเส้งเจ้าแซ่เด่ง ซึ่งอยู่กินกันฉันสามีภริยาโดยไม่จดทะเบียนสมรส มีบุตร2 คน คือนางกิ้มบ่วย ธนวนิชนามและผู้ร้อง ผู้ตายมีทรัพย์มรดกคือที่ดินตาม น.ส.3 ก. เลขที่ 502 และได้ทำพินัยกรรมยกที่ดินแปลงดังกล่าวให้แก่นางสาวพรทิพย์ ฐิตวัฒนกุล ซึ่งเป็นหลานของผู้ตายและเป็นบุตรของผู้ร้อง หลังจากผู้ตายถึงแก่ความตาย ผู้รับพินัยกรรมประสงค์จะขอไถ่ถอนจำนองและขอรับมรดกตามพินัยกรรมแต่พนักงานเจ้าหน้าที่แจ้งว่าไม่อาจดำเนินการให้ได้ ขอให้ตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย
ผู้คัดค้านยื่นคำร้องคัดค้านว่า ผู้คัดค้านเป็นบุตรของผู้ตายก่อนตายผู้ตายไม่ได้ทำพินัยกรรมยกทรัพย์มรดกให้แก่ผู้ใด พินัยกรรมตามเอกสารท้ายคำร้องเป็นเอกสารปลอมที่ผู้ร้องกับพวกทำขึ้น ผู้ตายไม่เคยลงลายพิมพ์นิ้วมือในช่องผู้ทำพินัยกรรม หากเป็นลายพิมพ์นิ้วมือของผู้ตาย ก็เป็นการกระทำโดยขาดเจตนาของผู้ตาย ไม่มีผลใช้บังคับ นางสาวพรทิพย์ไม่ใช่ทายาทผู้มีสิทธิรับมรดกของผู้ตาย ผู้ร้องเป็นผู้มีความประพฤติไม่เหมาะสมที่จะเป็นผู้จัดการมรดก ขอให้ยกคำร้องของผู้ร้องและขอให้ตั้งผู้คัดค้านซึ่งมีคุณสมบัติไม่ต้องห้ามกฎหมายเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย
ระหว่างไต่สวนผู้คัดค้านยื่นคำร้องขอให้ศาลชั้นต้นส่งพินัยกรรมตามคำร้องของผู้ร้องไปตรวจพิสูจน์ที่กองพิสูจน์หลักฐานกรมตำรวจศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่อนุญาต
ศาลชั้นต้นไต่สวนแล้ว มีคำสั่งให้ยกคำร้องของผู้ร้องและผู้คัดค้าน
ผู้คัดค้านอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 3 พิพากษายืน
ผู้คัดค้านฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ตามฎีกาของผู้คัดค้านในประการแรกที่ว่าสมควรให้ส่งพินัยกรรมตามคำร้องของผู้ร้องไปให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจพิสูจน์หรือไม่เห็นว่า พินัยกรรมของผู้ตายตามที่ผู้ร้องกล่าวไว้ในคำร้อง ผู้ตายไม่ได้ยกทรัพย์มรดกให้ผู้ร้องหรือผู้คัดค้านและไม่ได้ตั้งผู้ร้องหรือผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกผู้ร้องไม่ได้ยื่นคำร้องขอให้ตั้งผู้ร้องเป็นผู้จัดการมรดกตามพินัยกรรม แต่ร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายในฐานะที่เป็นทายาทโดยธรรมโดยเป็นบุตรของผู้ตาย และตามคำร้องคัดค้านของผู้คัดค้านที่ขอให้ตั้งผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายก็อ้างเหตุว่าผู้คัดค้านเป็นทายาทโดยธรรมโดยเป็นบุตรของผู้ตายเช่นกัน คดีจึงมีประเด็นข้อพิพาทเพียงว่า สมควรตั้งผู้ร้องหรือผู้คัดค้านในฐานะที่ต่างเป็นทายาทโดยธรรมของผู้ตายให้เป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายหรือไม่ คดีไม่มีประเด็นข้อพิพาทว่าพินัยกรรมตามคำร้องเป็นเอกสารปลอมหรือไม่จึงไม่สมควรให้ส่งพินัยกรรมตามคำร้องของผู้ร้องไปให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจพิสูจน์ ฎีกาของผู้คัดค้านในปัญหานี้ฟังไม่ขึ้น
มีปัญหาตามฎีกาของผู้คัดค้านต่อไปว่า สมควรตั้งผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายหรือไม่ เห็นว่า ตามคำร้องของผู้ร้องและตามคำร้องคัดค้านของผู้คัดค้าน ไม่ปรากฏว่านอกจากที่ดินตาม น.ส.3ก.อันเป็นทรัพย์มรดกของผู้ตายที่ผู้ร้องอ้างว่าผู้ตายได้ทำพินัยกรรมยกให้นางสาวพรทิพย์ ส่วนผู้คัดค้านอ้างว่าพินัยกรรมดังกล่าวเป็นเอกสารปลอมแล้ว ผู้ตายยังมีทรัพย์มรดกอื่นอีกหรือไม่ คดีนี้ผู้คัดค้านไม่ใช่ฝ่ายเริ่มคดีขอเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายศาลชั้นต้นไม่ได้ประกาศนัดไต่สวนคำร้องคัดค้านของผู้คัดค้านนางสาวพรทิพย์ซึ่งอาจมีข้อโต้เถียงว่าพินัยกรรมของผู้ตายไม่ใช่เอกสารปลอม ไม่ได้เข้ามาเป็นคู่ความในคดี และคดีนี้ไม่มีประเด็นข้อพิพาทที่จะให้ศาลวินิจฉัยว่าพินัยกรรมของผู้ตายเป็นเอกสารปลอมหรือไม่ ดังที่วินิจฉัยแล้วข้างต้น ข้อเท็จจริงยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าผู้ตายได้ทำพินัยกรรมยกทรัพย์มรดกให้นางสาวพรทิพย์แล้วจริงหรือไม่ จึงเห็นว่ายังไม่มีเหตุอันสมควรที่จะตั้งผู้คัดค้านให้เป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตาย ฎีกาของผู้คัดค้านในปัญหานี้ฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน แต่ไม่ตัดสิทธิผู้คัดค้านที่จะร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายใหม่
