แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้ศาลมีคำสั่งว่าผู้ร้องได้กรรมสิทธิ์โดยการครอบครองปรปักษ์ที่ดินพิพาททั้งแปลง ผู้คัดค้านทั้งสองยื่นคำคัดค้านว่า ผู้คัดค้านทั้งสองได้กรรมสิทธิ์โดยการครอบครองปรปักษ์ที่ดินพิพาทบางส่วน จ. บิดาผู้ร้องจดทะเบียนรับโอนที่ดินพิพาทในฐานะผู้รับมรดกจากเจ้าของที่ดินเดิมมาเป็นของตนคนเดียวทั้งแปลงเป็นการไม่ชอบและฟ้องแย้งขอให้ศาลมีคำสั่งว่าผู้คัดค้านทั้งสองได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทบางส่วน และขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนรับโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินของ จ. ด้วยศาลล่างทั้งสองวินิจฉัยว่า จ. จดทะเบียนรับโอนที่ดินพิพาทมาโดยไม่ชอบ แล้วพิพากษาให้เพิกถอนการจดทะเบียนรับโอนที่ดินของ จ. ด้วยเช่นนี้เป็นการพิพากษาตรงตามคำขอท้ายฟ้องแย้งของผู้คัดค้านทั้งสองไม่เป็นการพิพากษาเกินคำขอ แต่คำขอท้ายฟ้องแย้งของผู้คัดค้านทั้งสองที่ขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนรับโอนที่ดินของ จ.เป็นคำขอให้เพิกถอนนิติกรรมการโอนที่ดินพิพาทของบุคคลภายนอกอันเป็นการกระทบกระเทือนถึงกรรมสิทธิ์ของบุคคลภายนอกซึ่งมิได้เข้ามาเป็นคู่ความในคดีด้วย จึงพิพากษาคดีให้ตามคำขอท้ายฟ้องแย้งในส่วนนี้ของผู้คัดค้านทั้งสองไม่ได้
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้ศาลมีคำสั่งว่า ที่ดินโฉนดเลขที่ 14281เป็นกรรมสิทธิ์ของผู้ร้องโดยการครอบครองปรปักษ์
ผู้คัดค้านทั้งสองคัดค้านและฟ้องแย้งว่า ที่ดินตามฟ้องผู้คัดค้านที่ 1 เข้าครอบครองด้านทิศตะวันออกภายในเส้นสีเขียวผู้คัดค้านที่ 2 ครอบครองด้านทิศตะวันตกภายในเส้นสีม่วงและต่างครอบครองโดยความสงบและเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของเกินกว่า10 ปีแล้ว นายเจิมบิดาผู้ร้องได้จดทะเบียนรับโอนมรดกที่ดินตามฟ้องโดยผู้คัดค้านทั้งสองไม่ทราบ ขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนดังกล่าวและยกคำร้อง กับสั่งว่าผู้คัดค้านที่ 1 มีกรรมสิทธิ์ที่ดินภายในเส้นสีเขียว และผู้คัดค้านที่ 2 มีกรรมสิทธิ์ที่ดินภายในเส้นสีม่วง
ผู้ร้องให้การแก้ฟ้องแย้งว่า นายเจิมจดทะเบียนรับมรดกที่ดินโดยสุจริต ผู้คัดค้านทั้งสองอยู่ในที่ดินแปลงนี้โดยอาศัยสิทธิของนายหนูและนายเจิม จึงไม่อาจได้กรรมสิทธิ์ ขอให้ยกฟ้องแย้ง
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ววินิจฉัยว่า ผู้คัดค้านทั้งสองได้กรรมสิทธิ์ที่ดินพิพาทตามส่วนที่ครอบครองอยู่ โดยการครอบครองปรปักษ์นายเจิมจดทะเบียนรับมรดกของนายหนูในที่ดินพิพาทโดยไม่ชอบพิพากษาว่าที่ดิน โฉนดเลขที่ 14281 ตำบลบ้านทาน อำเภอบ้านลาดจังหวัดเพชรบุรี เฉพาะส่วนที่อยู่ทางทิศเหนือภายในเส้นสีเขียวและสีม่วงตามแผนที่พิพาทเป็นกรรมสิทธิ์ของนายช่วง อ่วมนิลหรืออ่วมนุช ผู้คัดค้านที่ 1 และนายพุด อ่วมนิล ผู้คัดค้านที่ 2ตามลำดับ ส่วนที่ดินซึ่งอยู่ทางทิศใต้เป็นกรรมสิทธิ์ นายเจียมอ่วมนิล ผู้ร้อง ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1382ให้เพิกถอนการจดทะเบียนรับมรดกนายหนู ของนายเจิม อ่วมนุช
ผู้ร้องอุทธรณ์
ระหว่างพิจารณา ผู้คัดค้านที่ 1 ถึงแก่กรรม ผู้คัดค้านที่ 2ยื่นคำร้องขอเข้าเป็นคู่ความแทน ศาลอุทธรณ์อนุญาต
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “คดีมีปัญหาวินิจฉัยตามฎีกาของผู้ร้องเฉพาะข้อกฎหมายว่า ศาลล่างทั้งสองพิพากษาเกินคำขอหรือไม่ คดีนี้ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้ศาลมีคำสั่งว่า ผู้ร้องได้กรรมสิทธิ์โดยการครอบครองปรปักษ์ที่ดินพิพาทโฉนดเลขที่ 14281 ทั้งแปลง ผู้คัดค้านทั้งสองยื่นคำคัดค้านว่า ผู้คัดค้านทั้งสองได้กรรมสิทธิ์โดยการครอบครองปรปักษ์ที่ดินพิพาทบางส่วน นายเจิมบิดาผู้ร้องจดทะเบียนรับโอนที่ดินพิพาทในฐานะผู้รับมรดกจากเจ้าของที่ดินเดิมมาเป็นของตนคนเดียวทั้งแปลงเป็นการไม่ชอบ และฟ้องแย้งขอให้ศาลมีคำสั่งว่าผู้คัดค้านทั้งสองได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทบางส่วน และขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนรับโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินของนายเจิมด้วยเมื่อศาลล่างทั้งสองวินิจฉัยว่า นายเจิมจดทะเบียนรับโอนที่ดินพิพาทมาโดยไม่ชอบแล้วพิพากษาให้เพิกถอนการจดทะเบียนรับโอนที่ดินของนายเจิมด้วยเช่นนี้ เห็นว่า ศาลล่างทั้งสองพิพากษาตรงตามคำขอท้ายฟ้องแย้งของผู้คัดค้านทั้งสอง หาใช่พิพากษาเกินคำขอดังที่ผู้ร้องฎีกาไม่ แต่คำขอท้ายฟ้องแย้งของผู้คัดค้านทั้งสองที่ขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนรับโอนที่ดินของนายเจิมเป็นคำขอให้เพิกถอนนิติกรรมการโอนที่ดินพิพาทของบุคคลภายนอก อันเป็นการกระทบกระเทือนถึงสิทธิของบุคคลภายนอกซึ่งมิได้เข้ามาเป็นคู่ความในคดีด้วย ศาลจึงพิพากษาคดีให้ตามคำขอท้ายฟ้องในส่วนนี้ของผู้คัดค้านทั้งสองไม่ได้ ที่ศาลล่างทั้งสองพิพากษาให้เพิกถอนการจดทะเบียนรับโอนที่ดินของนายเจิมด้วยจึงไม่ชอบ ศาลฎีกาเห็นสมควรแก้ให้ถูกต้อง”
พิพากษาแก้เป็นว่า ที่ดินโฉนดเลขที่ 14281 ตำบลบ้านทานอำเภอบ้านลาด จังหวัดเพชรบุรี เฉพาะส่วนที่อยู่ทางทิศเหนือภายในเส้นสีเขียวและสีม่วงตามแผนที่พิพาทเป็นกรรมสิทธิ์ของผู้คัดค้านที่ 1 และผู้คัดค้านที่ 2 ตามลำดับ ส่วนที่ดินซึ่งอยู่ทางทิศใต้เป็นกรรมสิทธิ์ของผู้ร้อง ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1382 คำขอท้ายฟ้องแย้งนอกจากนี้ให้ยก นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์
