แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยเป็นผู้มีอาชีพในการรับจ้างออกแบบและเป็นที่ปรึกษาในการดำเนินธุรกิจของโจทก์ ย่อมทราบดีเกี่ยวกับธุรกิจการค้าขายข้าวของโจทก์ โดยรูปประดิษฐ์รวงข้าวที่จำเลยออกแบบเพื่อใช้กับเครื่องเขียนสำนักงาน ชุดเครื่องแบบ หัวจดหมาย ซองจดหมาย นามบัตร อันเป็นการนำไปใช้ในการประกอบกิจการการค้าขายข้าวของโจทก์ซึ่งควรเป็นสิ่งที่มีเอกลักษณ์เพื่อให้โจทก์ใช้โดยเฉพาะและไม่เหมือนหรือคล้ายกับของผู้อื่นที่มีแต่ก่อให้เกิดความสับสนได้ ทั้งนี้ไม่ว่าโจทก์จะใช้เป็นเพียงสัญลักษณ์ธรรมดาที่ไม่ถึงขนาดประสงค์จะใช้เป็นเครื่องหมายการค้าหรือเครื่องหมายบริการก็ตาม สัญญาที่โจทก์ว่าจ้างให้จำเลยออกแบบรูปประดิษฐ์ให้โจทก์ เป็นสัญญาการออกแบบเพื่อใช้ในทางการค้าขายข้าว รูปประดิษฐ์รวงข้าวที่จำเลยออกแบบให้แก่โจทก์ตามสัญญาจึงต้องเป็นรูปประดิษฐ์ที่จำเลยสร้างสรรค์ขึ้นใหม่ที่นำไปใช้เป็นสัญลักษณ์ในการประกอบการค้าของโจทก์ได้ตามวัตถุประสงค์ของสัญญา จึงต้องไม่เป็นการลอกเลียนงานหรือทำซ้ำงานของบุคคลอื่น ในอันที่จะทำให้โจทก์ถูกผู้อื่นฟ้องหรือเสียหายในทางการค้า
การที่จำเลยไม่ได้ออกแบบรูปประดิษฐ์รวงข้าวพิพาทด้วยตนเองแต่กลับเพียงดัดแปลงแบบของบุคคลอื่นมาจากเว็บไซต์ซึ่งเหมือนกับรูปประดิษฐ์รวงข้าวในเว็บไซต์ของบุคคลอื่นซึ่งใช้รูปประดิษฐ์กับสินค้าข้าวสารเช่นเดียวกับโจทก์ อันอาจทำให้โจทก์ถูกบุคคลฟ้องร้องว่าละเมิดลิขสิทธิ์ในรูปประดิษฐ์รวงข้าว หรือละเมิดเครื่องหมายการค้ารูปประดิษฐ์รวงข้าวอันจะทำให้โจทก์เสียหายทางการค้าได้ จึงเป็นการที่จำเลยไม่ชำระหนี้ให้ตรงตามวัตถุประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้ จำเลยจึงเป็นฝ่ายผิดสัญญาในส่วนนี้ต่อโจทก์
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องและแก้ไขคำฟ้องขอให้ชดใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์เป็นค่าจ้าง 544,844 บาท และค่าใช้จ่ายในการตรวจสอบรูปรอยประดิษฐ์รวมทั้งค่าปรึกษาทางกฎหมายอีก 70,000 บาท พร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี นับแต่วันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2549 จนถึงวันฟ้องอีก 39,920.28 บาท รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 654,764.28 บาท พร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี ของต้นเงิน 614,844 บาท นับแต่วันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จ
จำเลยให้การขอให้ยกฟ้อง
ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางพิพากษายกฟ้อง ค่าฤชาธรรมเนียมให้เป็นพับ
โจทก์อุทธรณ์ต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงที่คู่ความมิได้โต้เถียงกันฟังได้ว่า โจทก์ว่าจ้างจำเลยให้ออกแบบรูปรอยประดิษฐ์เพื่อใช้เป็นตราสัญลักษณ์องค์กรที่เป็นเอกลักษณ์ทางการค้าของโจทก์ (TRC Group Logo) และนำไปใช้กับกระดาษเอกสาร หัวจดหมาย ซองเอกสาร นามบัตร ซองจดหมาย และตรายาง ซึ่งเป็นอุปกรณ์สำนักงานของโจทก์โดยตกลงให้ค่าตอบแทนแก่จำเลย 544,844 บาท จำเลยออกแบบรูปรอยอักษรโรมันเป็นชื่อย่อภาษาอังกฤษของโจทก์ว่า TRC และรูปประดิษฐ์รวงข้าวที่พิพาทส่งมอบให้โจทก์และโจทก์ได้จ่ายค่าตอบแทนจำนวนให้แก่จำเลยแล้ว
มีปัญหาวินิจฉัยตามอุทธรณ์ของโจทก์ว่า จำเลยเป็นฝ่ายผิดสัญญาหรือไม่ ในส่วนการทำงานออกแบบให้โจทก์นั้น ได้ความว่า รูปประดิษฐ์รวงข้าวที่จำเลยออกแบบและจัดวางรูปดังกล่าวลงในกระดาษหัวจดหมาย ซองเอกสาร ซองจดหมาย นามบัตรและตรายาง และส่งมอบให้โจทก์แล้ว มีสาระสำคัญของภาพเหมือนรูปประดิษฐ์รวงข้าวของเอส.ดี.เมอร์ฟี่วู้ดเวิร์คกิ้ง (S.D. Murphy Woodworking) และรูปประดิษฐ์รวงข้าวในเว็บไซต์ www.tibaexpo.com ของทีบ้าเอ็กซ์โป (TIBA EXPO) ซึ่งได้มีการใช้เครื่องหมายแจ้งความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในเว็บไซต์ของตนและใช้รูปประดิษฐ์รวงข้าวกับผลิตภัณฑ์ประเภทข้าวสารตามรายงานความคืบหน้าการตรวจสอบรูปประดิษฐ์รวงข้าวโดยเหมือนกันทั้งจำนวนเมล็ดข้าว รวง และใบข้าว แม้แต่ลายเส้นและสัดส่วนที่ใช้ก็เหมือนกัน ต่างกันเพียงรูปประดิษฐ์รวงข้าวของจำเลยไม่มีกรอบล้อมรอบเท่านั้น ทั้งจำเลยให้การรับว่าจำเลยได้ดัดแปลงจากรูปภาพที่ปรากฏอยู่ในเว็บไซต์ www.dafont.com ซึ่งเป็นเว็บไซต์ที่มีรูปภาพและตัวอักษรในรูปแบบต่างๆ ซึ่งบุคคลทั่วไปสามารถนำมาใช้ได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายโดยมาปรับแต่งโดยกลับด้านรูปประดิษฐ์รวงข้าว ข้อเท็จจริงจึงฟังได้ว่า จำเลยไม่ได้คิดออกแบบรูปประดิษฐ์รวงข้าวดังกล่าวขึ้นเอง แต่ออกแบบโดยการดัดแปลงงานของผู้อื่น ซึ่งต้องพิจารณาต่อไปว่าการทำงานออกแบบเช่นนี้ถือได้ว่าเป็นการชำระหนี้ถูกต้องตามสัญญาหรือไม่ โดยจำเลยอ้างว่า โจทก์ไม่เคยตกลงหรือแจ้งให้จำเลยทราบมาก่อนเลยว่า โจทก์ต้องการจะใช้รูปประดิษฐ์รวงข้าวพิพาทอย่างเครื่องหมายการค้า และการที่จำเลยดัดแปลงรูปประดิษฐ์รวงข้าวพิพาทจากรูปประดิษฐ์รวงข้าวที่ปรากฏอยู่ในเว็บไซต์ที่บุคคลทั่วไปสามารถนำมาใช้งานได้เพื่อมาใช้ประกอบเพื่อให้เกิดความสวยงามสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ในการประกอบกิจการค้าขายข้าวของโจทก์เท่านั้น มิได้เจตนาจะนำรูปประดิษฐ์รวงข้าวมาใช้เป็นตราสัญลักษณ์โจทก์ ในข้อนี้เห็นว่า โจทก์อ้างและนำสืบพยานหลักฐานสรุปได้ว่า โจทก์ประสงค์ให้จำเลยดำเนินการออกแบบรูปประดิษฐ์ที่เกี่ยวกับลักษณะการค้าของโจทก์เพื่อไปเป็นเอกลักษณ์และสัญลักษณ์ทางการค้าประจำบริษัทโจทก์โดยจะใช้กับกระดาษเอกสาร หัวจดหมาย ซองเอกสาร นามบัตร ซองจดหมาย และเครื่องแบบพนักงานของโจทก์ ตลอดจนเพื่อไปเป็นตรายาง และเครื่องหมายอันเป็นเอกลักษณ์ทางการค้าของโจทก์ ซึ่งใบเสนอราคาระบุราคาค่าจ้างไว้รวมเป็นเงิน 544,844 บาท โดยระบุแยกเป็นค่าจ้างออกแบบตราสัญลักษณ์ของโจทก์ (TRC Group Logo) 150,000 บาท ค่าจ้างออกแบบอุปกรณ์สำนักงานจำพวกนามบัตร หัวจดหมาย ซองจดหมาย ตราหรือเครื่องหมายที่ใช้กับเครื่องแบบพนักงาน และใบเสร็จรับเงิน 250,000 บาท ค่าจ้างออกแบบนามบัตร หัวกระดาษ และซองจดหมายเพิ่มเติม 10,000 บาท แม้ไม่ปรากฏว่าโจทก์และจำเลยได้มีการทำสัญญาว่าจ้างกันเป็นหนังสือที่ระบุว่าโจทก์ต้องการนำงานออกแบบอุปกรณ์สำนักงานดังกล่าวไปใช้อย่างเครื่องหมายการค้าหรือตราสัญลักษณ์ของโจทก์ก็ตาม จำเลยเป็นผู้มีอาชีพในการรับจ้างออกแบบและเป็นที่ปรึกษาในการดำเนินธุรกิจของโจทก์ย่อมทราบดีเกี่ยวกับธุรกิจการค้าขายข้าวของโจทก์ โดยรูปประดิษฐ์รวงข้าวที่จำเลยออกแบบก็เพื่อใช้กับเครื่องเขียนสำนักงาน ชุดเครื่องแบบ หัวจดหมาย ซองจดหมาย นามบัตรนั้น อันเป็นการนำไปใช้ในการประกอบกิจการการค้าขายข้าวของโจทก์ซึ่งควรเป็นสิ่งที่มีเอกลักษณ์เพื่อให้โจทก์ใช้โดยเฉพาะและไม่เหมือนหรือคล้ายกับของผู้อื่นที่มีแต่จะก่อให้เกิดความสับสนได้ ทั้งนี้ไม่ว่าโจทก์จะต้องการใช้เป็นเพียงสัญลักษณ์ธรรมดาที่ไม่ถึงขนาดประสงค์จะใช้เป็นเครื่องหมายการค้าหรือเครื่องหมายบริการก็ตาม ข้อเท็จจริงที่ปรากฏตามพยานหลักฐานดังกล่าวมานี้ล้วนเป็นเหตุผลสนับสนุนพยานหลักฐานของโจทก์ให้มีน้ำหนักรับฟังได้ดีกว่าจำเลยในข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเจตนาที่ข้อตกลงตามสัญญาที่ย่อมรับฟังได้ว่า สัญญาที่โจทก์ว่าจ้างให้จำเลยออกแบบรูปประดิษฐ์ให้โจทก์นั้น เป็นสัญญาการออกแบบเพื่อใช้ในทางการค้าขายข้าวของโจทก์ ดังนั้น รูปประดิษฐ์รวงข้าวที่จำเลยออกแบบให้แก่โจทก์ตามสัญญาจึงต้องเป็นรูปประดิษฐ์ที่จำเลยสร้างสรรค์ขึ้นใหม่ที่นำไปใช้เป็นสัญลักษณ์ในการประกอบการค้าของโจทก์ได้ตามวัตถุประสงค์ของสัญญา จึงต้องไม่เป็นการลอกเลียนงานหรือทำซ้ำงานของบุคคลอื่น ในอันที่จะทำให้โจทก์ถูกผู้อื่นฟ้องร้องหรือได้รับความเสียหายในทางการค้า ดังนั้น การที่จำเลยไม่ได้ออกแบบรูปประดิษฐ์รวงข้าวพิพาทด้วยตนเองแต่กลับเพียงดัดแปลงแบบของบุคคลอื่นมาจากเว็บไซต์ซึ่งรูปประดิษฐ์รวงข้าวที่จำเลยออกแบบเหมือนกับรูปประดิษฐ์รวงข้าวของเอส.ดี.เมอร์ฟี่วู้ดเวิร์คกิ้ง (S.D. Murpy Woodworking) และรูปประดิษฐ์รวงข้าวในเว็บไซต์ www.tibaexpo.com ของทีบ้าเอ็กซ์โป (TIBA EXPO) ซึ่งทีบ้าเอ็กซ์โป (TIBA EXPO) ใช้รูปประดิษฐ์ดังกล่าวกับสินค้าข้าวสารเช่นเดียวกับโจทก์อันอาจทำให้โจทก์ถูกเอส.ดี.เมอร์ฟี่วู้ดเวิร์คกิ้ง (S.D. Murpy Woodworking) และทีบ้าเอ็กซ์โป (TIBA EXPO) ฟ้องร้องว่าละเมิดลิขสิทธิ์ในรูปประดิษฐ์รวงข้าว หรือละเมิดเครื่องหมายการค้ารูปประดิษฐ์รวงข้าวอันจะทำให้โจทก์เสียหายทางการค้าได้ จึงเป็นการที่จำเลยไม่ชำระหนี้ให้ตรงตามวัตถุประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้ จำเลยจึงเป็นฝ่ายผิดสัญญาจ้างออกแบบในส่วนนี้ต่อโจทก์ ที่ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางวินิจฉัยว่า คู่สัญญาไม่มีเจตนากันตั้งแต่แรกที่จะให้ออกแบบรูปประดิษฐ์รวงข้าวเป็นตราสัญลักษณ์ของโจทก์ จำเลยมีเจตนาที่เสนองานให้แก่โจทก์โดยมีรูปประดิษฐ์รวงข้าวพิพาทเพียงเพื่อให้เกิดความสวยงามเป็นลายน้ำของกระดาษหัวจดหมาย ซองเอกสาร ซองจดหมาย และนามบัตรเท่านั้น จำเลยจึงไม่ผิดสัญญาจ้างออกแบบต่อโจทก์นั้น ศาลฎีกาแผนกคดีทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศไม่เห็นพ้องด้วย อุทธรณ์ของโจทก์ฟังขึ้น
พิพากษากลับ ให้จำเลยชำระเงินให้แก่โจทก์จำนวน 270,000 บาท พร้อมดอกเบี้ยของต้นเงินดังกล่าวในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี นับแต่วันที่ 4 มิถุนายน 2550 เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์ ให้จำเลยรับผิดใช้ค่าฤชาธรรมเนียมทั้งสองศาลแทนโจทก์ เฉพาะค่าขึ้นศาลให้ใช้เท่าทุนทรัพย์ที่โจทก์ชนะคดี โดยกำหนดค่าทนายความรวม 5,000 บาท
Tags: 11151/2555คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 11151/2555คำพิพากษาศาลฎีกาปี 2555
