แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยที่ 2 มิได้เป็นคู่สัญญารับขนของทางทะเลกับผู้ส่งซึ่งว่าจ้างจำเลยที่ 1 ให้เป็นผู้ขนส่ง เมื่อจำเลยที่ 1 นำเรือเข้าจอดที่ท่าเรือของบริษัทจำเลยที่ 2 ได้มีการขนถ่ายตู้สินค้าที่ใช้ขนส่งสินค้าในคดีนี้ลงจากเรือ และจำเลยที่ 1 มอบให้จำเลยที่ 2 เพื่อให้จำเลยที่ 2 มอบตู้สินค้านั้นให้ผู้รับตราส่งต่อไป อันเป็นการประกอบกิจการเช่นเดียวกับการดำเนินงานของการท่าเรือแห่งประเทศไทย การดำเนินการดังกล่าวของจำเลยที่ 2 จึงถือไม่ได้ว่าเป็นการที่จำเลยที่ 2 ได้รับมอบหมายจากจำเลยที่ 1 ผู้ขนส่งให้ทำการขนส่งของตามสัญญารับขนของทางทะเลนั้นแม้เพียงช่วงระยะทางช่วงใดช่วงหนึ่ง จำเลยที่ 2 จึงมิใช่ผู้ขนส่งอื่น ตาม พ.ร.บ.การรับขนของทางทะเล พ.ศ. 2534 มาตรา 3
คำว่า “ผู้ขนส่งอื่น” ตามบทบัญญัติมาตรา 3 แห่ง พ.ร.บ.การรับขนของทางทะเล พ.ศ. 2534 นั้น ไม่รวมถึงบุคคลซึ่งได้รับมอบอำนาจโดยชัดแจ้งหรือโดยปริยายตามประเพณีในธุรกิจการรับขนของทางทะเลให้เป็นตัวแทนผู้ขนส่งหรือผู้ขนส่งอื่นในการดำเนินงานอันเกี่ยวกับธุรกิจเนื่องจากการรับขนของทางทะเล เช่น การขนถ่ายของขึ้นจากเรือหรือการส่งมอบสินค้าแก่ผู้รับตราส่ง ดังนี้ แม้จะฟังได้ว่าจำเลยที่ 2 ได้รับมอบหมายจากจำเลยที่ 1 ให้เป็นผู้ขนย้ายตู้สินค้าจากเรือลงท่าเรือของบริษัทจำเลยที่ 2 และขนย้ายตู้สินค้าจากหน้าท่าไปยังลานเก็บสินค้าของท่าเรือ ก็ถือไม่ได้ว่าจำเลยที่ 2 เป็นผู้ขนส่งอื่น ตามบทบัญญัติมาตรา 3 แห่ง พ.ร.บ.ดังกล่าว
การขนส่งสินค้าเม็ดพลาสติกเป็นการขนส่งในระบบตู้สินค้าแบบ ซีวาย/ซีวาย คือผู้ส่งสินค้าได้ไปตรวจสอบตู้สินค้าว่าอยู่ในสภาพเรียบร้อย เหมาะสมกับสินค้าที่ใช้บรรจุแล้ว ผู้ส่งสินค้าจึงนำตู้สินค้าไปทำการบรรจุและตรวจนับสินค้าเข้าตู้ รวมทั้งปิดผนึกดวงตราปากตู้ต่อหน้าเจ้าพนักงานศุลกากร โดยจำเลยที่ 1 ผู้ขนส่งไม่ได้เกี่ยวข้องด้วย ต่อมาผู้ส่งสินค้าได้นำตู้สินค้าดังกล่าวมามอบให้ตัวแทนของจำเลยที่ 1 บรรทุกลงเรือ เมื่อเรือเดินทางมาถึงประเทศไทยแล้ว จำเลยที่ 1 ได้ส่งมอบตู้สินค้านั้นให้เจ้าหน้าที่ท่าเรือของบริษัทจำเลยที่ 2 ในสภาพตู้และดวงตราผนึกปากตู้เรียบร้อย เช่นนี้ หน้าที่และความรับผิดของจำเลยที่ 1 ผู้ขนส่งจึงสิ้นสุดลง
การขนส่งในระบบตู้สินค้าแบบ ซีวาย/ซีวาย ผู้รับตราส่งที่ปลายทางมีหน้าที่รับตู้สินค้าจากท่าเรือไปเปิดตู้สินค้าที่โกดังของผู้รับตราส่งเองและเมื่อผู้รับตราส่งมาขอรับตู้สินค้าจากจำเลยที่ 2 จะต้องมีการตรวจสอบสภาพตู้สินค้าว่ามีสภาพเรียบร้อยหรือไม่ ซึ่งหากพบความเสียหายจะต้องแจ้งให้เจ้าหน้าที่ท่าเรือทราบและต้องมีการบันทึกหมายเหตุความเสียหายนั้นไว้ในใบรับมอบตู้สินค้า แต่ปรากฏว่าตัวแทนของบริษัท ท. ผู้รับตราส่งได้ลงลายมือชื่อรับมอบตู้สินค้าไปในสภาพเรียบร้อยโดยไม่มีการระบุว่าหลังคาตู้สินค้ามีรูรั่วหรือมีความเสียหายใด ๆ เลย อันแสดงว่าตัวแทนของบริษัท ท. ผู้รับตราส่งได้รับมอบตู้สินค้าดังกล่าวไปในสภาพเรียบร้อย ดังนั้น ข้อเท็จจริงจึงรับฟังไม่ได้ว่าความเสียหายของตู้สินค้าและสินค้าเกิดขึ้นในระหว่างที่อยู่ในความดูแลของจำเลยที่ 1 ผู้ขนส่ง หรือเกิดจากการกระทำโดยประมาทเลินเล่อของจำเลยทั้งสอง อันเป็นเหตุให้ผู้รับตราส่งซึ่งเป็นผู้เอาประกันภัยไว้แก่โจทก์ได้รับความเสียหายตามคำฟ้อง จำเลยทั้งสองจึงไม่ต้องร่วมกันรับผิดชดใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เมื่อประมาณต้นเดือนสิงหาคม 2538 บริษัทไทยอุซุย จำกัด สั่งซื้อสินค้าเม็ดพลาสติกจากบริษัทอิโมริแอนด์โก จำกัด ประเทศญี่ปุ่น โจทก์รับประกันภัยสินค้าเม็ดพลาสติกดังกล่าวให้แก่บริษัทไทยอุซุย จำกัด บริษัทอิโมริแอนด์โก จำกัด ผู้ขายว่าจ้างจำเลยที่ 1 ให้ขนส่งสินค้าดังกล่าวจากประเทศญี่ปุ่นมาส่งมอบให้แก่บริษัทไทยอุซุย จำกัด ผู้ซื้อที่ประเทศไทยโดยเรือชัยภูมิ ต่อมาเรือชัยภูมิเดินทางมาถึงท่าเรือของบริษัทจำเลยที่ 2 ที่อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ จำเลยที่ 1 มอบหมายให้จำเลยที่ 2 ขนย้ายตู้สินค้าเม็ดพลาสติกจากเรือไปเก็บรักษาไว้ ณ ลานวางพักตู้สินค้าของจำเลยที่ 2 เพื่อส่งมอบให้แก่ผู้ซื้อซึ่งเป็นผู้รับตราส่งต่อไป โดยจำเลยที่ 2 เรียกเก็บค่าบำเหน็จในการรับฝากตู้สินค้าดังกล่าว ผู้รับตราส่งรับมอบตู้สินค้าจากจำเลยที่ 2 ปรากฏว่าเม็ดพลาสติกบางส่วนเปียกน้ำจืดและไม่สามารถนำไปใช้ได้ จำเลยที่ 1 และที่ 2 ในฐานะผู้ขนส่งหลายทอดต้องร่วมกันรับผิดในความเสียหายของสินค้าเม็ดพลาสติกต่อโจทก์ในฐานะผู้รับประกันภัยซึ่งได้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่บริษัทไทยอุซุย จำกัด ผู้เอาประกันภัยแล้ว ขอให้บังคับจำเลยทั้งสองชำระเงินจำนวน 400,009 บาท พร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี จากต้นเงินจำนวน 379,831 บาท นับถัดจากวันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
จำเลยทั้งสองให้การขอให้ยกฟ้อง
ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางพิพากษายกฟ้อง ค่าฤชาธรรมเนียมให้เป็นพับ
โจทก์อุทธรณ์ต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงปรากฏจากทางนำสืบของโจทก์และจำเลยที่ 2 ว่า จำเลยที่ 2 มิได้เป็นคู่สัญญารับขนของทางทะเลกับผู้ส่งซึ่งว่าจ้างจำเลยที่ 1 ให้เป็นผู้ขนส่ง เมื่อจำเลยที่ 1 นำเรือชัยภูมิเข้าจอดที่ท่าเรือของบริษัทจำเลยที่ 2 ได้มีการขนถ่ายตู้สินค้าที่ใช้ขนส่งสินค้าในคดีนี้ลงจากเรือชัยภูมิ และจำเลยที่ 1 มอบให้จำเลยที่ 2 เพื่อให้จำเลยที่ 2 มอบตู้สินค้านั้นให้ผู้รับตราส่งต่อไปอันเป็นการประกอบกิจการเช่นเดียวกับการดำเนินงานของการท่าเรือแห่งประเทศไทย การดำเนินการดังกล่าวของจำเลยที่ 2 ถือไม่ได้ว่าเป็นการที่จำเลยที่ 2 ได้รับมอบหมายจากจำเลยที่ 1 ผู้ขนส่งให้ทำการขนส่งของตามสัญญารับขนของทางทะเลนั้น แม้เพียงช่วงระยะทางช่วงใดช่วงหนึ่ง จำเลยที่ 2 จึงมิใช่ผู้ขนส่งอื่นตามมาตรา 3 แห่ง พ.ร.บ.การรับขนของทางทะเล พ.ศ. 2534 อันจะต้องรับผิดต่อผู้รับตราส่งซึ่งเป็นผู้เอาประกันภัยสินค้าที่ขนส่งไว้แก่โจทก์ ส่วนที่โจทก์อุทธรณ์ว่า การขนย้ายตู้สินค้าจากเรือลงหน้าท่าเรือของบริษัทจำเลยที่ 2 การขนย้ายตู้สินค้าจากหน้าท่าไปยังลานเก็บตู้สินค้าของท่าเรือเป็นการขนส่งตู้สินค้าอีกทอดหนึ่ง และจำเลยที่ 2 ก็เรียกเก็บค่าขนส่งดังกล่าวด้วย จึงเป็นส่วนหนึ่งของการขนส่งทางทะเล จำเลยที่ 2 จึงเป็นผู้ขนส่งอื่นนั้น เห็นว่า คำว่า “ผู้ขนส่งอื่น” ตามบทบัญญัติมาตรา 3 แห่ง พ.ร.บ.การรับขนของทางทะเล พ.ศ. 2534 ไม่รวมถึงบุคคลซึ่งได้รับมอบอำนาจโดยชัดแจ้งหรือโดยปริยายตามประเพณีในธุรกิจการรับขนของทางทะเลให้เป็นตัวแทนผู้ขนส่งหรือผู้ขนส่งอื่นในการดำเนินงานอันเกี่ยวกับธุรกิจเนื่องจากการรับขนของทางทะเล เช่น การขนถ่ายของขึ้นจากเรือหรือการส่งมอบสินค้าแก่ผู้รับตราส่ง ดังนี้ แม้จะฟังว่าจำเลยที่ 2 จะได้รับมอบหมายจากจำเลยที่ 1 ให้เป็นผู้ขนย้ายตู้สินค้าจากเรือลงท่าเรือของบริษัทจำเลยที่ 2 และขนย้ายตู้สินค้าจากหน้าท่าไปยังลานเก็บสินค้าของท่าเรือดังที่โจทก์อุทธรณ์ ก็ถือไม่ได้ว่าจำเลยที่ 2 เป็นผู้ขนส่งอื่น ตามบทบัญญัติมาตรา 3 แห่ง พ.ร.บ. ดังกล่าว
การขนส่งสินค้าเม็ดพลาสติกจากประเทศสาธารณรัฐสิงคโปร์มายังประเทศไทยเป็นการขนส่งในระบบตู้สินค้าแบบ ซีวาย/ซีวาย (CY/CY) คือผู้ส่งสินค้าได้ไปตรวจสอบตู้สินค้าว่าอยู่ในสภาพเรียบร้อยเหมาะสมกับสินค้าที่ใช้บรรจุแล้ว ผู้ส่งสินค้าจึงจะนำตู้สินค้าไปทำการบรรจุและตรวจนับสินค้าเข้าตู้ รวมทั้งปิดผนึกดวงตราปากตู้ต่อหน้าเจ้าพนักงานศุลกากรโดยจำเลยที่ 1 ผู้ขนส่งไม่ได้เกี่ยวข้องด้วย ต่อมาผู้ส่งสินค้าได้นำตู้สินค้าดังกล่าวมามอบให้ตัวแทนของจำเลยที่ 1 บรรทุกลงเรือชัยภูมิ เมื่อเรือเดินทางมาถึงประเทศไทยจำเลยที่ 1 ได้ส่งมอบตู้สินค้านั้นให้เจ้าหน้าที่ท่าเรือของบริษัทจำเลยที่ 2 แล้วมีการนำตู้สินค้าไปเก็บไว้ที่ลานพักตู้สินค้าของจำเลยที่ 2 ในสภาพตู้และดวงตราผนึกปากตู้เรียบร้อยแล้ว หน้าที่และความรับผิดของจำเลยที่ 1 จึงสิ้นสุดลง
การขนส่งสินค้าในคดีนี้เป็นการขนส่งในระบบตู้สินค้าแบบ ซีวาย/ซีวาย (CY/CY) ซึ่งผู้รับตราส่งที่ปลายทาง มีหน้าที่รับตู้สินค้าจากท่าเรือไปเปิดตู้สินค้าที่โกดังของผู้รับตราส่งเอง และในขั้นตอนที่ผู้รับตราส่งจะมาขอรับตู้สินค้าออกไปจากท่าเรือของบริษัทจำเลยที่ 2 นั้น เป็นหน้าที่ของคนขับรถและตัวแทนของผู้รับตราส่งที่จะต้องตรวจสอบสภาพตู้สินค้าว่ามีสภาพเรียบร้อยหรือไม่ หากพบว่าตู้สินค้ามีสภาพที่ได้รับความเสียหาย คนขับรถและตัวแทนผู้รับตราส่งจะต้องแจ้งให้เจ้าหน้าที่ท่าเรือทราบ แต่ปรากฏว่าตัวแทนของบริษัทไทยอุซุย จำกัด ผู้รับตราส่งได้ลงลายมือชื่อรับมอบตู้สินค้าไปในสภาพเรียบร้อยโดยไม่มีการระบุว่าหลังคาตู้สินค้านี้มีรูรั่วหรือมีความเสียหายใด ๆ เลย อันแสดงว่าตัวแทนของผู้รับตราส่งได้รับมอบตู้สินค้าดังกล่าวไปในสภาพเรียบร้อย ข้อเท็จจริงจึงฟังไม่ได้ว่าความเสียหายของตู้สินค้าและสินค้าเกิดขึ้นในระหว่างที่อยู่ในความดูแลของจำเลยที่ 1 หรือเกิดจากการกระทำโดยประมาทเลินเล่อของจำเลยทั้งสองอันเป็นเหตุให้ผู้รับตราส่งซึ่งเป็นผู้เอาประกันภัยสินค้าไว้แก่โจทก์ได้รับความเสียหายตามคำฟ้อง จำเลยทั้งสองจึงไม่ต้องร่วมกันรับผิดชดใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์
พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นนี้ให้เป็นพับ.
