แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ป.วิ.พ. มาตรา 156 วรรคหนึ่ง และวรรคสอง กำหนดให้ผู้ฟ้องหรือต่อสู้คดีอย่างคนอนาถาต้องสาบานตัวด้วยตนเอง จึงมอบอำนาจให้บุคคลอื่นมาสาบานตัวแทนไม่ได้
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยทั้งสี่ร่วมกันชำระเงินจำนวน 2,800,000 บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 15 ต่อปี จากต้นเงินจำนวน 1,000,000 บาท นับแต่วันที่ 18 เมษายน 2540 จากต้นเงินจำนวน 380,000 บาท นับแต่วันที่ 21 เมษายน 2540 จากต้นเงิน 1,000,000 บาท นับแต่วันที่ 24 เมษายน 2540 และจากต้นเงินจำนวน 420,000 บาท นับแต่วันที่ 29 เมษายน 2540 จนกว่าจะชำระเสร็จแก่ผู้สวมสิทธิแทนโจทกับให้จำเลยทั้งสี่ร่วมกันใช้ค่าฤชาธรรมเนียมแทนโจทก์และผู้สวมสิทธิแทนโจทก์ โดยกำหนดค่าทนายความ 15,000 บาท
จำเลยทั้งสี่อุทธรณ์และยื่นคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์โดยนายพงศ์ศักดิ์ พูนเจริญ ผู้รับมอบอำนาจจำเลยทั้งสี่สาบานตัวแทนจำเลยทั้งสี่
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งรับคำร้องและนัดไต่สวน แต่ต่อมาศาลชั้นต้นมีคำสั่งเพิกถอนคำสั่งดังกล่าว ให้จำเลยทั้งสี่สาบานตัวด้วยตนเองภายใน 3 วัน มิฉะนั้นจะมีคำสั่งไม่รับคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสี่
จำเลยทั้งสี่อุทธรณ์คำสั่ง
ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งว่า การสาบานตัวเป็นเรื่องเฉพาะตัวศาลชั้นต้นให้จำเลยทั้งสี่สาบานตัวด้วยตนเองชอบแล้ว ให้ยกคำร้องอุทธรณ์คำสั่งของจำเลยทั้งสี่ หากยังประสงค์จะขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ ให้จำเลยทั้งสี่สาบานตัวภายใน 3 วัน นับแต่วันทราบคำสั่ง หากไม่มาตามกำหนด ให้ถือว่าจำเลยที่ไม่มาไม่ประสงค์จะขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ ให้ศาลชั้นต้นดำเนินกระบวนพิจารณาในส่วนที่เกี่ยวข้องอย่างอื่นต่อไป จำเลยทั้งสี่ไม่มาสาบานตัวภายในกำหนดตามคำสั่งศาลอุทธรณ์ ศาลชั้นต้นจึงมีคำสั่งยกคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ ค่าคำร้องให้เป็นพับ หากจำเลยทั้งสี่ประสงค์จะดำเนินคดีต่อไป ให้นำเงินค่าธรรมเนียมศาลชั้นอุทธรณ์มาชำระภายใน 7 วัน หมายแจ้งคำสั่งให้จำเลยทั้งสี่ทราบ
จำเลยทั้งสี่ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “มีปัญหาที่ต้องวินิจฉัยตามฎีกาของจำเลยทั้งสี่ว่า จำเลยทั้งสี่ซึ่งขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์จะให้ผู้รับมอบอำนาจสาบานตัวให้คำชี้แจงว่าจำเลยทั้งสี่ไม่มีทรัพย์สินพอจะเสียค่าธรรมเนียมศาลแทนจำเลยทั้งสี่ได้หรือไม่ เห็นว่า ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 156 วรรคหนึ่ง และวรรคสอง กำหนดให้ผู้ฟ้องหรือต่อสู้คดีอย่างคนอนาถาต้องสาบานตัวด้วยตนเองจะมอบอำนาจให้บุคคลอื่นมาสาบานตัวแทนไม่ได้ เมื่อจำเลยทั้งสี่ไม่มาสาบานตัวภายในระยะเวลาที่กำหนดจึงชอบที่ศาลชั้นต้นจะยกคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสี่ ฎีกาของจำเลยทั้งสี่ฟังไม่ขึ้น
อนึ่ง ศาลชั้นต้นให้มีหมายแจ้งคำสั่งศาลที่ให้จำเลยทั้งสี่นำเงินค่าธรรมเนียมศาลชั้นอุทธรณ์มาชำระภายใน 7 วัน แต่ไม่ปรากฏว่าได้มีการดำเนินการแจ้งคำสั่งดังกล่าวแก่จำเลยทั้งสี่ทราบแต่อย่างใด ศาลฎีกาเห็นสมควรสั่งให้ศาลชั้นต้นดำเนินการให้ครบถ้วน”
พิพากษายืน ให้ศาลชั้นต้นแจ้งคำสั่งศาลที่ให้จำเลยทั้งสี่นำเงินค่าธรรมเนียมศาลชั้นอุทธรณ์มาชำระภายใน 7 วัน ให้จำเลยทั้งสี่ทราบ แล้วพิจารณาสั่งเกี่ยวกับอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสี่ต่อไป ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นฎีกาให้เป็นพับ.
