แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
บุคคลภายนอกเข้าทำสัญญากับบุคคลผู้หนึ่งโดยเข้าใจว่าบุคคลนั้นทำสัญญาเพื่อตนเอง ต่อมาความจริงปรากฎว่าบุคคลนั้นเป็นเพียงตัวแทนของตัวการผู้ซึ่งยอมให้ตัวแทนทำการออกนอกหน้าเป็นตัวการ ตัวการย่อมต้องรับผิดต่อบุคคลภายนอกตามสัญญานั้นด้วย
ย่อยาว
คดี ๓ สำนวนนี้รวมพิจารณาพิพากษา โจทก์ทั้ง ๓ สำนวนฟ้องจำเลยคนเดียวกันเป็นใจความทำนองเดียวกันว่าเดิมโจทก์ฟ้องนายเซ็งโหมว แซ่โ+ เป็นจำเลยเรียกค่าขายไม้ซุง ในที่สุดได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความกันโดยนายเซ็งโหมวยอมใช้ค่าไม้ซุงให้โจทก์สำนวนที่หนึ่ง ๘๒,๓๔๒ บาท กับค่าเสียหาย ๗,๕๖๓.๐๕ บาท ให้โจทก์สำนวนที่สอง ๑๐,๐๐๐ บาท กับค่าธรรมเนียมค่าทนาย ๑๕๐ บาท ให้โจทก์สำนวนที่ ๓, ๒๐,๐๐๐ บาท กับค่าทนายค่าธรรมเนียม ๕๒๘ บาท เมื่อครบกำหนดนายเซ็งโหมวมิได้ชำระ บัดนี้ปรากฎว่าศาลได้พิพากษาว่าโรงเลื่อยที่นายเซ็งโหมวครอบครองดำเนินกิจการอยู่เป็นของจำเลย เฉพาะเรื่องไม้ซุง นายเซ็งโหมวมีฐานเพียงลูกจ้างจำเลยนายเซ็งโหมวจะซื้อไม้ซุงจากใครหรือเป็นลูกจ้างใครเป็นเรื่องที่นายเซ็งโหมวทำได้ โจทก์ถือว่าเท่ากับนายเซ็งโหมวเป็นตัวแทนจำเลยหรือยินยอมเชิดให้นายเซ็งโหมวเป็นตัวแทนไม้ต่าง ๆ ที่นายเซ็งโหมวซื้อมาก็นำมาเลื่อยเป็นไม้ของโรงเลื่อยจำเลยซึ่งจำเลยถือเอาประโยชน์ด้วยจำเลยจึงต้องรับผิด จึงขอให้ศาลบังคับ
จำเลยต่อสู้ทำนองเดียวกันว่าจำเลยปฏิเสธหนี้ของนายเซ็งโหมว หากฟังว่าเป็นหนี้ก็เป็นหนี้ส่วนตัว จำเลยมิได้แต่งตั้งหรือเชิดนายเซ็งโหมวเป็นตัวแทน จำเลยไม่ได้รับไม้ที่นายเซ็งโหมวซื้อไว้เลย การที่จำเลยเป็นบริษัทจำกัดจะตั้งนายเซ็งโหมวเป็นตัวแทนก็จะต้องทำโดยคณะกรรมการ ฯลฯ
ศาลชั้นต้นฟังข้อเท็จจริงว่าในสองสำนวนแรก นายเซ็งโหมวซื้อไม้ในขณะเช่าโรงเลื่อยจำเลย จำเลยจึงไม่ต้องรับผิด แต่สำนวนที่ ๑ นั้น นายเซ็งโหมวซื้อไม้ในขณะเป็นลูกจ้างจำเลยจึงพิพากษาให้ยกฟ้องโจทก์สำนวนที่ ๑,๒ ส่วนสำนวนที่ ๓ ให้จำเลยใช้ค่าไม้ซุง ๒๐,๐๐๐ บาท
โจทก์ในสำนวน ๑,๒ และจำเลยในสำนวนที่ ๓ อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์สำนวนที่ ๑,๒ และ จำเลยสำนวนที่ ๓ ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าถ้าหากข้อเท็จจริงฟังได้ว่านายเซ็งโหมวเป็นตัวแทนจำเลยแล้ว แม้โจทก์จะขายไม้ให้แก่นายเซ็งโหมว ไปโดยคิดว่านายเซ็งโหมวเป็นเจ้าของโรงเลื่อยเองก็ดี จำเลยก็ย่อมจะต้องรับผิดต่อโจทก์ตาม ป.พ.พ.ม.๘๐๖ ตามพฤติการณ์ที่ได้ความ ศาลฎีกาเชื่อว่านายเซ็งโหมวได้เป็นตัวแทนของจำเลยตั้งแต่ก่อนนายเซ็งโหมวจะซื้อไม้ซุงจากโจทก์ที่ ๑,๒ แล้ว จึงพิพากษาแก้ว่า ให้จำเลยใช้เงินให้แก่โจทก์สำนวนที่ ๑,๒ ด้วย ส่วนสำนวนที่ ๓ คงพิพากษายืน
