แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เงินค่าสิทธิลำคลองในการทำเหมืองแร่นั้นเป็นเงินเหมา แล้วแต่จะตกลงกันกรมราชโลหกิจ ไม่ใช่เงินที่กำหนดอัตราไว้
ย่อยาว
คดีนี้ศาลฎีกาย้อนสำนวนไปให้ศาลชั้นต้นคิดหักบัญชีระหว่างโจทก์จำเลย
ในชั้นฎีกามีปัญหาข้อกฎหมายฉะเพาะเงินค่าสิทธิลำคลอง คือโจทก์ตกลงเสียเงินค่าสิทธิลำคลองไว้กับกรมราชโลหกิจเป็นเงิน ๑๗๘๖๐ เหรียญ และได้ชำระไปแล้ว เมื่อจำเลยไปขอรับประทานบัตร์ภายหลัง กรมราชโลหกิจเรียกค่าสิทธิลำคลองเพิ่มขึ้นเป็น ๓๒๙๖๗ เหรียญ ๕๖ เซ็นต์
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า เงินค่าสิทธิลำคลองนี้กรมราชโลหกิจบังคับให้เสียโดยอาศัย พ.ร.บ.การทำเหมืองแร่ พ.ศ.๒๔๖๑ มาตรา ๗๓(๓) และปรากฎตามคำเสนาบดีกระทรวงเกษตร์ว่า เงินที่ทางราชการเรียกจากโจทก์นั้นทำเป็นเงินเหมาทางราชการมิได้เรียกเป็นอัตราอย่างใด ศาลฎีกาจึงเห็นว่า เงินที่จำเลยต้องเสียเพิ่มขึ้นนั้น จำเลยจะขอหักเอาจากโจทก์ไม่ได้ เพราะถ้าโจทก์เป็นผู้ได้รับประทานบัตร์แล้ว (โดยจำเลยไม่ลอดเข้าไปเกี่ยวข้อง) กรมราชโลหกิจก็จะต้องผูกพันตามสัญญาเดิม จึงพิพากษายืนตามศาลอุทธรณ์
