แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การที่บุตรได้ไปมาหาสุ่บิดาในที่ดินซึ่งเป็นมฤดกของมารดาตกทอดมายังบิดาและบุตร ทั้งบุตรได้ใช้สิทธิในที่ดินนั้นเป็นต้นว่าได้เก็บผลไม้และตัดไม้ไผ่ในที่พิพาทไปใช้สรอยเสมอมาเสมือนตนเป็นเจ้าของด้วยนับแต่มารดาตายจนถึงบิดาตายเป็นเวลากว่า 1 ปี ถือได้ว่าบุตรนั้น ได้ครอบครองที่มาด้วยกันกับบิดา
โจทก์ฟ้องขอแบ่งมฤดกของบิดามารดาจากจำเลย ผู้ซึ่งร่วมบิดากันแต่ต่างมารดานั้น จำเลยยกอายุความมฤดกตามมาตรา 1755 มายันโจทก์ได้ฉะเพาะมฤดก ส่วนของบิดาเท่านั้นส่วนมฤดกของมารดาโจทก์จำเลยมิได้เป็นทายาทจะนำอายุความมฤดกมาตัดฟ้องด้วยไม่ได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่านายหลีนางพึ่งบิดามารดาโจทก์มีกรรมสิทธิ์ที่ดิน ๒ แปลง มีโฉนด ๑ แปลงอีก ๑ แปลง ไม่มีหนังสือสำคัญนางพึ่งตายมาได้ ๗ ปี ส่วนนายหลีตายมาได้ ๒ ปี จำเลยเป็นบุตรนายหลี เกิดแต่นางวอนภริยาใหม่ จำเลยไปโอนรับมฤดกที่ดินแต่ผู้เดียว หาแบ่งให้โจทก์ไม่ที่ดิน ๒ แปลงนี้ โจทก์มีสิทธิรับมฤดก ๒ ส่วนจำเลยมี ๑ ส่วน โจทก์จึงฟ้องขอให้ศาลว่าโจทก์มีส่วนรับมฤดกรายนี้ ตามส่วน
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้แบ่งที่พิพาทเป็นส่วนของนายหลี นางพึ่งคนละส่วน ส่วนของนางพึ่งได้แก่โจทก์ส่วนของนายหลีได้แก่จำเลย
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า นางพึ่งตายก่อนนายหลีมฤดกนางพึ่งตกทอดมายังนายหลี และโจทก์แต่นายหลีครอบครองที่ดินมฤดกนางพึ่งมาฝ่ายเดียวเกินปี มฤดกส่วนนางพึ่งจึงตกได้แก่นายหลีผู้เดียว เมื่อนายหลีตายโจทก์มีสิทธิขอแบ่งมฤดกนายหลี แต่โจทก์ฟ้องคดีเกิน ๑ ปีแล้ว คดีขาดอายุความจึงพิพากษาแก้ให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าสำหรับมฤดกของนายหลีบิดาโจทก์นั้น ศาลล่างยกฟ้องเพราะโจทก์ไม่ได้ครอบครองมฤดกนั้นมาด้วยกันกับจำเลยนั้น ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย
ส่วนมฤดกของนางพึ่งนั้นได้ความว่าโจทก์ได้ไปมาหาสู่บิดาในที่พิพาท ทั้งโจทก์ได้ใช้สิทธิในที่ดินเป็นต้นว่าได้เก็บผลไม้ตัดไม้ไผ่ในที่พิพาทไปใช้สรอยเสมอมาเสมือนตนเป็นเจ้าของด้วยตั้งแต่นางพึ่งตายจนถึงนายหลีตายเป็นเวลาเกินกว่า ๑ ปี ถือได้ว่าโจทก์ได้ครอบครองมาด้วยกันกับบิดาโจทก์ ๆ จึงมีสิทธิรับมฤดกของนางพึ่งมารดาโจทก์ด้วย เมื่อมารดาโจทก์ตายต้องแบ่งมฤดกนางพึ่งเป็นส่วนของมารดาโจทก์ ๑ ใน ๓ ของบิดาโจทก์ ๒ ใน ๓ มฤดกมารดาโจทก์ ๑ ใน ๓ นี้ได้แก่โจทก์ และนายหลีบิดาโจทก์คนละ ๑ ส่วนเท่า ๆ กัน จึงพิพาทแก้ให้แบ่งที่พิพาท ๒ แปลงแก่โจทก์ ๑ ใน ๖ ส่วน
