แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องเรียกมรดกตามพินัยกรรม จำเลยสู้ว่าจำเลยครอบครองมรดกนั้นอยู่โจทก์ฟ้องคดีเกินกว่า 10 ปี นับแต่เจ้ามรดกตาย และเจ้ามรดกได้ทำพินัยกรรมฉบับสุดท้ายยกที่พิพาทให้แก่จำเลยแล้ว เป็นคดีฟ้องเรียกทรัพย์มรดกตามพินัยกรรมโดยตรง การที่ศาลอุทธรณ์ไปวินิจฉัยเรื่องสิทธิฟ้องร้องของโจทก์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1374 จึงเป็นเรื่องนอกประเด็น
ที่พิพาทเป็นที่ยังไม่มีโฉนด โจทก์อ้างว่าที่พิพาทรวมทั้งสิ่งปลูกสร้างได้ตกเป็นกรรมสิทธิ์ของโจทก์แล้ว แต่โจทก์จะได้ครอบครองที่พิพาทมาเพียงใดหรือไม่ ยังไม่ปรากฏฝ่ายจำเลยก็โต้เถียงว่าจำเลยเป็นฝ่ายครอบครองที่พิพาทมาเป็นเวลากว่า 40ปี แล้ว จึงมีประเด็นว่าที่พิพาทรายนี้ฝ่ายโจทก์หรือฝ่ายจำเลยเป็นผู้ครอบครองหลังจากเจ้ามรดกตายแล้ว จึงมีข้อเท็จจริงที่จะต้องฟังจากพยานหลักฐานต่อไป
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า นายซายาอุดินได้ทำพินัยกรรมยกที่พิพาทและสิ่งปลูกสร้างให้แก่โจทก์ ต่อมาปรากฏว่าจำเลยกับพวกสมคบกันจับมือนายซายาอุดินในขณะป่วยหนักพิมพ์ลายมือลงในพินัยกรรมอีกฉบับหนึ่งลบล้างพินัยกรรมฉบับที่ยกทรัพย์สินให้โจทก์ พินัยกรรมฉบับหลังจึงเป็นโมฆะ ขอให้ศาลพิพากษาว่าที่พิพาทและสิ่งปลูกสร้างเป็นของโจทก์และเพิกถอนพินัยกรรมฉบับหลังเสีย
จำเลยให้การว่าโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง ฟ้องโจทก์เคลือบคลุมและขาดอายุความและฟ้องซ้ำ และฟ้องโจทก์ไม่เกี่ยวข้องกับพินัยกรรมที่โจทก์อ้าง
ศาลชั้นต้นสั่งงดสืบพยานโจทก์แล้วพิพากษาว่า ฟ้องโจทก์ขาดอายุความและเคลือบคลุมให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาว่าฟ้องโจทก์ไม่ขาดอายุความ โจทก์ไม่ได้ฟ้องเรียกทรัพย์มรดก ศาลแพ่งจะยกอายุความ 10 ปี ตามมาตรา 1710, 1754 โดยฟังว่าเป็นคดีเกี่ยวกับพินัยกรรมนั้นไม่ชอบ ฟ้องโจทก์ไม่เคลือบคลุม ให้ยกคำพิพากษาศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นดำเนินกระบวนพิจารณาสืบพยานโจทก์จำเลยแล้วพิพากษาใหม่
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ฟ้องโจทก์ไม่เคลือบคลุม ที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่าโจทก์มิได้ฟ้องเรียกทรัพย์มรดกของนายซายาอุดิน จะยกอายุความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1710, 1754 ขึ้นบังคับใช้ไม่ได้นั้น เห็นว่า ตามคำฟ้องคำแถลงของโจทก์ อาศัยสิทธิตามพินัยกรรมของนายซายาอุดินจึงเป็นคดีฟ้องเรียกทรัพย์มรดกตามพินัยกรรมโดยตรงเมื่อจำเลยต่อสู้ว่าฟ้องโจทก์ขาดอายุความ คดีก็มีประเด็นในเรื่องนี้ด้วย เมื่อโจทก์ฟ้องเรียกทรัพย์มรดกตามพินัยกรรมโดยตรง ฝ่ายจำเลยต่อสู้ว่าจำเลยครอบครองทรัพย์มรดกนั้นอยู่ โจทก์ฟ้องคดีเกินกว่า 10 ปี นับแต่เจ้ามรดกตาย และเจ้ามรดกได้ทำพินัยกรรมฉบับสุดท้ายยกที่พิพาทให้แก่จำเลยแบ้ว เช่นนี้การที่ศาลอุทธรณ์กลับไปวินิจฉัยเรื่องสิทธิฟ้องร้องของโจทก์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1374 จึงเป็นเรื่องนอกประเด็น คดีมีประเด็นที่ต้องวินิจฉัยเรื่องการครอบครองที่พิพาท ถ้าโจทก์ครอบครองคดีก็ไม่ขาดอายุความ และยังจะต้องวินิจฉัยว่าพินัยกรรมที่ยกทรัพย์ให้จำเลยนั้นสมบูรณ์หรือไม่ประเด็นเหล่านี้เป็นข้อเท็จจริงที่จะต้องฟังจากพยานหลักฐาน
พิพากษายืน ยกฎีกาจำเลย
