แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ตามพระราชบัญญัติควบคุมการเช่านา พ.ศ.2517 มาตรา 41 วรรคแรก ผู้ให้เช่านาจะขายนาที่ให้เช่าได้ต่อเมื่อได้แจ้งเป็นหนังสือให้ผู้เช่านาแปลงนั้นทราบพร้อมทั้งราคาที่จะขาย และวิธีกาารชำระเงิน และถ้าผู้เช่านาแสดงความจำนงจะซื้อนาแปลงนั้นใน 30 วันนับแต่วันที่แจ้งผู้ให้เช่านาจะต้องขายนาแปลงดังกล่าวให้ผู้เช่านาในราคาและตามวิธีการที่ได้แจ้งไว้ ที่กฎหมายให้แจ้งเป็นหนังสือก็เพื่อให้เป็นหลักฐานไม่ประสงค์จะให้กล่าวอ้างกันลอย ๆ เพื่อคุ้มครองผู้เช่านา เมื่อข้อเท็จจริงฟังได้ว่าผู้ให้เช่าได้ขายนาที่ให้เช่าให้จำเลยทั้งสองโดยไม่มีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบก่อนเป็นการไม่ปฏิบัติตามมาตรา 41 วรรค 1 ย่อมมีผลตามมาตรา 41 วรรค 4 ให้โจทก์ผู้เช่านามีสิทธิซื้อนาจากจำเลยผู้ซื้อในราคาและตามวิธีการชำระเงินที่ผู้ให้เช่านาได้ขายให้แก่จำเลย
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เมื่อปี พ.ศ.๒๕๑๙ โจทก์เช่านาโฉนดเลขที่ ๖๓๒๑ และ ๖๓๒๒ ตั้งอยู่ที่อำเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี เนื้อที่ ๘ ไร่ ของนาวาอากาศโทเทียน มีกำหนด ๑ ปี แต่ในปี ๒๕๒๐ นาวาอากาศโทเทียน ได้ขายที่ดิน ๒ แปลง ดังกล่าวให้แก่จำเลยทั้งสองในราคา ๔๐,๐๐๐ บาท โดยมิได้แจ้งให้โจทก์ทราบเป็นหนังสือตามกฎหมาย โจทก์จึงมีสิทธิซื้อนาดังกล่าวจากจำเลยในราคา ๔๐,๐๐๐ บาท ตามที่ผู้ให้เช่าได้ขายให้แก่จำเลยแต่จำเลยไม่ยอมขายให้โจทก์ ขอให้ศาลบังคับ
จำเลยทั้งสองให้การว่า หากมีการเช่ากันจริงสัญญาก็หมดอายุแล้ว ตั้งแต่วันที่ ๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๐ ตนได้ซื้อนาดังกล่าวไว้โดยสุจริตในราคา ๑๐๐,๐๐๐ บาท โดยนาวาอากาศโทเทียน ได้ทำหนังสือแจ้งโจทก์ทราบก่อนแล้ว โจทก์แจ้งว่าไม่ประสงค์จะซื้อ จึงได้ขายให้จำเลย ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า แม้ทำสัญญาเช่า ๑ ปี แต่มีผลบังคับ ๖ ปีตามพระราชบัญญัติควบคุมการเช่านา พ.ศ.๒๕๑๗ มาตรา ๕ และฟังว่า นาวาอากาศโทเทียนได้มีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบแล้วก่อนขายให้จำเลย โจทก์ไม่ประสงค์จะซื้อจึงได้ขายให้จำเลยทั้งสอง พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ฟังว่า นาวาอากาศโทเทียนมิได้แจ้งเป็นหนังสือให้โจทก์ทราบก่อนขาย พิพากษากลับให้จำเลยทั้งสองขายนาพิพาทให้โจทก์ในราคา ๔๐,๐๐๐ บาท
จำเลยทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า พระราชบัญญัติควบคุมการเช่านา พ.ศ.๒๕๑๗ มาตรา ๔๑ วรรคแรกบัญญัติไว้ว่า ผู้ให้เช่าน่าจะขายนาได้ต่อเมื่อได้แจ้งเป็นหนังสือให้ผู้เช่านาซึ่งเช่านาแปลงนั้นทราบพร้อมทั้งราคาที่จะขายและวิธีการชำระเงินและถ้าผู้เช่านาแสดงความจำนงจะซื้อนาแปลงนั้นในสามสิบวันนับแต่วันที่แจ้ง ผู้ให้เช่านาจะต้องขายนาแปลงดังกล่าวให้ผู้เช่านาในราคาและตามวิธีการที่แจ้งไว้ การที่กฎหมายบัญญัติให้แจ้งเป็นหนังสือให้ผู้เช่านาทราบก็เพื่อให้เป็นหลักฐาน ไม่ประสงค์จะให้กล่าวอ้างกันลอย ๆ เพื่อคุ้มครองผู้เช่านา ข้อเท็จจริงฟังไม่ได้ว่านาวาอากาศโทเทียนได้มีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบว่าจะขายนาพิพาท และข้อเท็จจริงฟังได้ว่านาวาอากาศโทเทียนขายนาพิพาทให้จำเลยในราคา ๔๐,๐๐๐ บาท เมื่อผู้ให้เช่าขายนาให้จำเลยโดยไม่มีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบก่อนเป็นการไม่ปฏิบัติตามพระราชบัญญัติควบคุมการเช่านา พ.ศ.๒๕๑๗ มาตรา ๔๑ วรรค ๑ ย่อมมีผลตามมาตรา ๔๑ วรรค ๔ ให้ผู้เช่านามีสิทธิซื้อนาจากผู้ซื้อในราคาและตามวิธีการชำระเงินที่ผู้ให้เช่านาได้ขายให้แก่ผู้ซื้อ ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้จำเลยทั้งสองจดทะเบียนโอนขายที่นาพิพาททั้งสองแปลงในราคา ๔๐,๐๐๐ บาทให้โจทก์จึงชอบแล้ว
พิพากษายืน
