แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้เยาว์และผู้แทนโดยชอบธรรมร่วมกันเป็นโจทก์ฟ้องคดีและทำสัญญายอมความ โดยผู้เยาว์มิได้รับความยินยอมจากผู้แทนโดยชอบธรรมและผู้แทนโดยชอบธรรมก็ไม่เคยให้สัตยาบัน ดังนี้ ผู้แทนโดยชอบธรรมฟ้องขอให้เพิกถอนสัญญายอมความนั้นได้
ผู้ที่อ้างว่าเป็นบิดาและมารดาฟ้องขอให้เพิกถอนสัญญายอมความที่ผู้เยาว์ทำไว้ โดยอ้างว่าบิดามิได้ให้ความยินยอม ถ้ายังปรากฏความในฟ้องต่อไปซึ่งแสดงให้เห็นว่าโจทก์ฟ้องโดยหมายความว่าผู้เยาว์ไม่อาจทำนิติกรรมโดยตนเองได้แล้ว แม้ทางพิจารณาจะได้ความว่าบิดาไม่ใช่ผู้แทนโดยชอบธรรม ก็ถือได้ว่าฟ้องตรงกับประเด็นแล้ว
ย่อยาว
ได้ความว่า นางสาวบุญเยื้อง กับนางอบโจทก์ซึ่งเป็นมารดานางสาวบุญเยื้อง ได้ร่วมกันเป็นโจทก์ฟ้องขอแบ่งมรดกจากจำเลยแล้วทำสัญญาประนีประนอมยอมความกัน ศาลได้พิพากษาคดีตามยอมปรากฎอยู่ในสำนวนคดีแดงที่ 34/2488 ของศาลแพ่ง จำเลยยังไม่ทันเอาเงินมาชำระตามยอม โจทก์ก็มาฟ้องเป็นคดีนี้ ขอให้ทำลายสัญญายอมความดังกล่าว โดยอ้างว่านางสาวบุญเยื้องยังไม่บรรลุนิติภาวะนายเจิมโจทก์อ้างว่าเป็นบิดา ไม่ได้รู้เห็นยินยอม
จำเลยต่อสู้ว่านายเจิมโจทก์มิใช่บิดาโดยชอบด้วยกฎหมายนางอบโจทก์ผู้เป็นมารดาผู้แทนโดยชอบธรรมได้ยินยอมอนุญาตแล้วและคัดค้านว่านางสาวบุญเยื้องบรรลุนิติภาวะแล้ว
ศาลชั้นต้นไต่สวนแล้ว สั่งว่านางสาวบุญเยื้องยังไม่บรรลุนิติภาวะ นายเจิมมิใช่บิดาโดยชอบด้วยกฎหมาย จึงให้นางอบโจทก์ผู้เป็นมารดาดำเนินคดีแทนนางสาวบุญเยื้องผู้เยาว์ต่อไปด้วยแล้วพิพากษาว่าสัญญายอมความเป็นโมฆะ
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ข้อที่จำเลยอ้างว่าโจทก์ฟ้องขอให้เลิกล้างสัญญายอมความอ้างเหตุแต่เพียงว่า นายเจิมบิดามิได้ให้ความยินยอม เมื่อปรากฎว่านายเจิมมิใช่ผู้แทนโดยชอบธรรมก็ควรยกฟ้องนั้น ปรากฎว่าโจทก์ได้กล่าวไว้ในฟ้องด้วยว่า “และซึ่งด้วยประการใดก็ตาม นางสาวบุญเยื้องไม่มีสิทธิทำได้ตามกฎหมายเพราะไม่ได้รับอนุญาตจากศาลและจากโจทก์ที่ 1 สัญญาประนีประนอมจึงตกเป็นโมฆะ” ดังนี้ แสดงอยู่ว่าโจทก์ฟ้องโดยหมายความว่านางสาวบุญเยื้องเป็นผู้เยาว์ไม่อาจทำนิติกรรมโดยตนเองได้ซึ่งตรงกับประเด็นเรื่องนี้แล้ว และเห็นว่า คดีนี้ต้องห้ามมิให้ฎีกาในข้อเท็จจริง เมื่อศาลล่างทั้งสองฟังข้อเท็จจริงว่านางสาวบุญเยื้องได้ฟ้องโจทก์และทำสัญญายอมความโดยไม่ได้รับความยินยอมจากผู้แทนโดยชอบธรรมและทั้งผู้แทนโดยชอบธรรมยังไม่เคยให้สัตยาบัน ศาลก็ต้องพิพากษาให้เพิกถอนสัญญายอมความนั้นจึงพิพากษายืน
