แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
อย่างไรเรียกว่าสัญญาปรานีปรานอม สัญญาชนิดนี้ต้องทำเปนลายลักษณอักษร มฤดก แบ่งปันกันเปนสัญญาปรานีปรานอม
ย่อยาว
ข้อเท็จจริงได้ความว่า ก.ผู้ตายมีนา ๓ แปลงแลทรัพย์อื่น ๆ ซึ่งควรจะได้แก่โจทก์จำเลยเท่านั้น โจทก์ต้องการนาแปลงเดียว จึงได้ตกลงทำหนังสือขึ้นฉบับหนึ่ง แต่คู่สัญญาแลพะยานใช้พิมพ์ลายนิ้วมือ มีลงลายมือชื่อแต่ ข.คนเดียวเท่านั้นต่อมาจำเลยเข้าทำในที่นานั้นบ้าง โจทก์จึงฟ้องขอให้ขับไล่จำเลย
ศาลจังหวัดเชียงใหม่ตัดสินว่าสัญญาที่โจทก์ฟ้องนี้ใช้ไม่ได้ตามกฎหมาย เพราะไม่มีพะยานลงชื่อรับรอง ๒ คน แลอีกประการหนึ่งสามีจำเลยไม่รู้เห็นด้วย ตามประมวลแพ่ง ม.๓๘ ถือว่าเปนโมฆะ ให้ยกฟ้องโจทก์
ศาลอุทธรณเห็นว่าสัญญาแบ่งมฤดกไม่จำเปนต้องทำเปนเอกสารตาม ม.๙ เพราะทำกันเองก็ใช้ได้ แต่ไม่ปรากฎว่าจำเลยรุกที่ตรงไหน จึงตัดสินยกฟ้อง
ศาลฎีกาเห็นว่า เมื่อโจทก์จำเลยผู้ควรได้รับมฤดกยอมผ่อนผันให้แก่กันเช่นนี้ แสดงให้เห็นเจตนาว่าที่ทำหนังสือสัญญาก็เพื่อจะระงับข้อพิพาทอันใดอันหนึ่งซึ่งจะเกิดขึ้นภายน่าให้เสร็จไปดังนี้เรียกว่าเปนการปรานีปรานอมตาม ม.๘๕๐ เมื่อเปนเช่นนี้ตาม ม.๘๕๑ ต้องทำเปนเอกสาร แต่เอกสารที่โจทก์อ้างไม่มีพะยานลงชื่อ ๒ คน จึงใช้ไม่ได้ตาม ม.๙ โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องจำเลยโดยอ้างสิทธิตามสัญญาฉบับนี้ได้ ให้ยกฟ้องโจทก์
