แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ตามพระราชบัญญัติป้องกันการค้ากำไรเกินควรนั้น คณะกรรมการส่วนจังหวัดอาจประกาศห้ามมิให้ส่งของออกนอกท้องที่ได้ โดยไม่ต้องมีการประกาศกำหนดราคาสูงสุดแห่งสิ่งของนั้นด้วย เพราะวิธีการสั่งควบคุมหรือป้องกันการค้ากำไรเกินควรนี้ คณะกรรมการหาจำเป็นต้องกำหนดราคาสูงสุดทุกกรณีไม่ (มีฎีกาที่844/2492วินิจฉัยแนวเดียวกัน)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยบังอาจยักย้ายกระบือ 10 ตัวอันเป็นสิ่งที่ต้องควบคุมห้ามยักย้ายไปจากสถานที่เก็บตำบลราชกรด อำเภอเมือง จังหวัดระยอง ไปยังตำบลปากทรง อำเภอนะโต๊ะ จังหวัดชุมพร โดยมิได้รับอนุญาตจากข้าหลวงประจำจังหวัดเป็นลายลักษณ์อักษรขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติป้องกันการค้ากำไรเกินควร
ศาลชั้นต้นเห็นว่า ตามพระราชบัญญัติป้องกันการค้ากำไรเกินควร 2490 มาตรา 8 นั้น คณะกรรมการต้องระบุชื่อหรือประเภทแห่งสิ่งของไว้และยังต้องกำหนดราคาสูงสุดแห่งสิ่งของนั้นไว้ด้วยแล้วจึงจะมีอำนาจสั่งการเกี่ยวกับสิ่งของที่ต้องห้ามค้ากำไรเกินควรนั้นได้ แต่ตามประกาศของคณะกรรมการในคดีนี้ ได้ระบุว่ากระบือเป็นสิ่งที่ต้องควบคุมแล้ว แต่ยังมิได้กำหนดราคาสูงสุดของกระบือไว้ซึ่งเท่ากับยังมิได้ห้ามค้ากำไรเกินควรสำหรับกระบือ จึงไม่มีอำนาจจะวางระเบียบหรือห้ามการส่งออกนอกจังหวัด พิพากษายกฟ้อง
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า ประกาศของคณะกรรมการมีผลบังคับได้จึงพิพากษากลับว่าจำเลยมีความผิดตามพระราชบัญญัติป้องกันการค้ากำไรเกินควร พ.ศ. 2490 มาตรา 8, 17
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกา เห็นว่าตามพระราชบัญญัติป้องกันการค้ากำไรเกินควร 2490 มาตรา 8 ให้คณะกรรมการมีอำนาจระบุชื่อประเภทสิ่งของและสั่งห้ามไม่ให้ค้ากำไรเกินควรในสิ่งนั้นก็ดี แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าคณะกรรมการจะต้องกำหนดราคาสูงสุดของสิ่งนั้นด้วย ในคราวเดียวกันเสมอไป และเมื่อพิจารณาตามมาตรา 11, 16 ด้วยแล้ว จะเห็นได้ว่าวิธีการสั่งควบคุมหรือป้องกันการค้ากำไรเกินควรนี้ คณะกรรมการหาจำเป็นต้องกำหนดราคาสูงสุดทุกกรณีไม่ จึงเห็นพ้องกับศาลอุทธรณ์ว่าประกาศคณะกรรมการในคดีนี้มีผลบังคับได้ จำเลยจึงมีความผิดแต่กระบือของกลางยังไม่ควรริบ ตามแบบอย่างคำพิพากษาฎีกาที่ 201/2493พิพากษาแก้ว่ากระบือของกลางไม่ริบ นอกนั้นยืน
