แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้ทรงตั๋วแลกเงินไปยอมผ่อนเวลาการจ่ายเงินให้แก่ผู้จ่ายเงินตามตั๋วแลกเงินโดยมิได้ตกลงกับผู้สั่งจ่ายเสียก่อน ผู้ทรงตั๋วนั้นย่อมสิ้นสิทธิที่จะไล่เบี้ย และผู้สั่งจ่ายก็พ้นจากความรับผิดอย่างใด ๆ ตามกฎหมายต่อผู้ทรง
ในกรณีดังกล่าวข้างต้น ถ้าผู้สั่งจ่ายยอมทำหนังสือรับสภาพหนี้ให้แก่ผู้ทรง ก็ย่อมถือได้ว่าเป็นการสำคัญผิดในสาระสำคัญแห่งนิติกรรม เพราะขณะนั้นไม่มีหนี้อะไรเหลืออยู่แล้วแม้หนี้เดิมตาม ป.พ.พ.มาตรา 1005 ก็ไม่ต้องรับผิด หนังสือรับสภาพหนี้นั้นจึงเป็นโมฆะตาม ป.พ.พ.มาตรา 119
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องจำเลยขายตั๋วแลกเงิน ๒ ฉบับ รวมเป็นเงิน ๗๕,๐๐๐ บาทให้โจทก์ไปเก็บเงินที่บริษัทเอ็กและบริษัทชื่อง่วนหลี บริษัททั้งสองปฏิเสธการใช้เงินจำเลยจึงได้ทำหนังสือรับสภาพหนี้ให้โจทก์และมอบเช็คของจำเลยไว้ให้โจทก์ จำเลยไม่ชำระเงินให้โจทก์ จำเลยเป็นผู้มีหนี้สินล้นพ้นตัว จึงขอให้พิพากษาให้เป็นบุคคลล้มละลาย
จำเลยต่อสู้ว่าจำเลยทำหนังสือรับสภาพหนี้โดยสำคัญผิด จำเลยพ้นจากความรับผิดจากตั๋วแลกเงินนั้น+เพราะโจทก์ยอมผ่อนเวลาให้แก่ผู้จ่ายเงิน ทำให้จำเลยเสียหาย จำเลยไม่ใช่เป็นคนมีหนี้สินล้นพ้นตัว
ก่อนสืบพยานจำเลยแถลงรับว่าจำเลยได้ทำหนังสือรับสภาพหนี้จริง ฝ่ายโจทก์รับว่าบริษัทผู้จ่ายตามที่ระบุในตั๋วแลกเงินทั้งสองฉบับได้ลงลายมือชื่อและประทับตรารับรองว่าจะจ่ายเงินตามตั๋วแล้ว แต่เมื่อครบกำหนดโจทก์ได้ยอมผ่อนพันการชำระเงินโดยมิได้แจ้งให้จำเลยทราบ
เมื่อสืบพยานแล้วศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า โจทก์สิ้นสิทธิการไล่เบี้ยแล้ว จำเลยยอมทำหนังสือรับสภาพหนี้โดยสำคัญผิด พิพากษาให้ยกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่ามูลหนี้เดิมค่าขายตั๋วแลกเงินยังมีอยู่ตามป.พ.พ.มาตรา ๑๐๐๕ เมื่อจำเลยทำหนังสือสภาพหนี้ให้และออกเช็คให้อีกด้วย จำเลยจึงต้องผูกพันตามนิติกรรมที่ทำใหม่นั้น และฟังข้อเท็จจริงว่าจำเลยมีหนี้สินล้นพ้นตัว พิพากษากลับให้พิทักษ์ทรัพย์จำเลยเด็ดขาดแต่มีผู้พิพากษานายหนึ่งทำความเห็นแย้งว่าจำเลยทำหนังสือรับสภาพหนี้โดยสำคัญผิด เพราะโจทก์ผ่อนเวลาให้บริษัทผู้จ่ายเงินตามตั๋วแลกเงินทำให้จำเลยเสียหาย +เดิมจึงไม่มีอยู่ตาม ป.พ.พ.มาตรา ๑๐๐๕ เห็นควรพิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าการที่โจทก์ยอมผ่อนเวลาให้แก่ผู้จ่ายโดยไม่ได้ตกลงกับจำเลยนั้น โจทก์ย่อมสิ้นสิทธิที่จะไล่เบี้ยเอาจากจำเลย และไม่มีเหตุที่จำเลยจะต้องรับผิดตามกฎหมายต่อโจทก์อีกต่อไป การที่จำเลยทำหนังสือรับสภาพหนี้ก็เพราะโจทก์ลวงให้สำคัญผิดว่าผู้จ่ายปฏิเสธไม่รับรองการจ่ายเงิน จึงเป็นโมฆะตาม ป.พ.พ.มาตรา ๑๑๙ เช็คที่จำเลยเขียนให้เนื่องด้วยหนี้ตามหนังสือรับสภาพหนี้จึงย่อมไม่เกิดมูลหนี้ใด ๆ ตามเช็คนั้นที่จำเลยจะต้องรับผิด
พิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์
