แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
จำเลยยื่นอุทธรณ์และยื่นคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ ศาลต้องมีคำสั่งคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาก่อนมีคำสั่งคำฟ้องอุทธรณ์ของจำเลยตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 156 วรรคสาม การที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งคำฟ้องอุทธรณ์ของจำเลยก่อน จึงเป็นการไม่ชอบด้วยกระบวนพิจารณา
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยและบริวารขนย้ายทรัพย์สินออกจากที่ดินและบ้านพิพาท ห้ามเกี่ยวข้องอีกต่อไปให้จำเลยชำระค่าเสียหายให้แก่โจทก์ ให้ยกฟ้องแย้งของจำเลยจำเลยอุทธรณ์และยื่นคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ศาลชั้นต้นสั่งอุทธรณ์ของจำเลยว่า ศาลได้ปิดประกาศหน้าศาลให้จำเลยทราบวันนัดฟังคำพิพากษาและได้อ่านคำพิพากษาเมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน2531 จำเลยยื่นอุทธรณ์หลังวันที่ 23 ธันวาคม 2531 จึงไม่รับอุทธรณ์จำเลย และสั่งคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาว่าศาลไม่รับอุทธรณ์จึงให้ยกคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ จำเลยอุทธรณ์คำสั่งไม่รับอุทธรณ์ และอุทธรณ์คำสั่งที่ให้ยกคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถา ศาลอุทธรณ์สั่งอุทธรณ์คำสั่งไม่รับอุทธรณ์ของจำเลยว่าได้มีคำสั่งไว้ในคำร้องอุทธรณ์คำสั่งที่ยกคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาแล้ว และสั่งคำร้องอุทธรณ์คำสั่งที่ให้ยกคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถาของจำเลยว่า เมื่อศาลชั้นต้นเห็นว่าจำเลยฟ้องอุทธรณ์ไม่ได้เพราะยื่นเกินกำหนด ก็พึงสั่งยกคำร้องขอฟ้องอุทธรณ์อย่างคนอนาถานั้นเสียตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 156 วรรคสาม หาควรที่จะก้าวล่วงไปสั่งไม่รับอุทธรณ์ของจำเลยเสียทีเดียวไม่ จึงให้ยกคำสั่งศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นสั่งใหม่ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 156 วรรคสาม จำเลยฎีกาขอให้รับอุทธรณ์ของจำเลย
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “คดีนี้ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยแพ้คดีจำเลยได้ยื่นอุทธรณ์ และยื่นคำร้องขออุทธรณ์อย่างคนอนาถา ศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่รับอุทธรณ์จำเลยและให้ยกคำร้องขออุทธรณ์อย่างคนอนาถาอ้างว่าศาลไม่รับอุทธรณ์ จึงให้ยกคำร้องที่ขอให้ดำเนินคดีอย่างคนอนาถาในชั้นอุทธรณ์ ที่จำเลยฎีกาว่า ที่ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งให้ศาลชั้นต้นมีคำสั่งใหม่นั้นไม่ชอบ และการที่ศาลชั้นต้นนัดให้จำเลยมาฟังคำพิพากษาโดยวิธีปิดประกาศหน้าศาลไม่ชอบ อุทธรณ์ของจำเลยจึงยื่นภายในกำหนดแล้ว ขอให้รับอุทธรณ์ของจำเลย ศาลฎีกาเห็นว่าการที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งคำฟ้องอุทธรณ์ของจำเลยก่อนมีคำสั่งคำร้องขออุทธรณ์อย่างคนอนาถาของจำเลยเป็นการชัดต่อประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 156 วรรคสาม จึงเป็นการไม่ชอบด้วยกระบวนพิจารณาการที่ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งให้ยกคำสั่งศาลชั้นต้น และให้ศาลชั้นต้นพิจารณาสั่งใหม่ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา156 วรรคสามนั้นชอบแล้ว ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย ดังนั้น จึงไม่มีความจำเป็นจะต้องสั่งรับอุทธรณ์ของจำเลยในชั้นนี้ ฎีกาจำเลยฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
