แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้จัดการมรดกตามพินัยกรรมเข้ารับหน้าที่ผู้จัดการมรดกแล้วต่อมาจะขอลาออกจากตำแหน่งก็ได้ แต่ต้องได้รับอนุญาตจากศาลตามมาตรา 1727 วรรคท้ายเสียก่อน
ผู้จัดการมรดกเพียงคนเดียวจะฟ้องคดีโดยลำพังโดยมิได้รับความยินยอมเห็นชอบจากผู้จัดการอื่นไม่ได้
ย่อยาว
คดี 2 สำนวนนี้ ศาลพิจารณาพิพากษารวมกัน โจทก์ในฐานะผู้จัดการมรดกนางเตี้ยมผู้วายชนม์ฟ้องจำเลยสำนวนแรกขอให้เพิกถอนทำลายนิติกรรมการรับชำระหนี้ไถ่ถอนการจำนองและขอโฉนด 2 ฉบับคืนและสำนวนที่ 2 ขอให้เพิกถอนพินัยกรรมของนางเตี้ยม ฉบับวันที่ 28 สิงหาคม 2495 เสีย โจทก์ทั้งสองกับนายเสงี่ยมเป็นผู้จัดการมรดกของนางเตี้ยม แต่นายเสงี่ยมได้ลาออกไปแล้ว
จำเลยให้การต่อสู้และคัดค้านว่าโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง โดยการฟ้องคดีไม่ได้รับความยินยอมจากนายเสงี่ยมผู้จัดการมรดกด้วยกันนายเสงี่ยมจะลาออกจากผู้จัดการมรดกได้ต้องได้รับอนุญาตจากศาลการที่ตั้งนายเล็กเป็นผู้จัดการมรดกก็ไม่สมบูรณ์
ก่อนสืบพยานโจทก์จำเลยขอให้ศาลวินิจฉัยชี้ขาดเบื้องต้นในข้อกฎหมาย คือ 1. พินัยกรรมของนางเตี้ยมที่ตั้งนายเล็กโจทก์เป็นผู้จัดการมรดกสมบูรณ์หรือไม่ 2. การลาออกของนายเสงี่ยมจะต้องได้รับอนุญาตจากศาลก่อนหรือไม่
ศาลชั้นต้นเห็นว่า (1) พินัยกรรม ข้อ 5 หมายเหตุเพิ่มเติมตั้งให้นายเล็กเป็นผู้จัดการไม่สมบูรณ์ เพราะมีพยานรับรองคนเดียวนายเล็กจึงไม่เป็นผู้จัดการมรดก เป็นโจทก์ฟ้องคดีนี้ไม่ได้ และ (2) นายเสงี่ยมเข้าจัดการมรดกนางเตี้ยมแล้ว ฉะนั้นจะลาออกจากผู้จัดการมรดกก็ต้องได้รับอนุญาตจากศาล ตามมาตรา 1727 วรรคท้ายก่อน จึงถือว่านายเสงี่ยมยังเป็นผู้จัดการมรดกอยู่ นางอวยพรโจทก์จะฟ้องจำเลยโดยลำพังไม่ได้ ตามมาตรา 1715 ตอนท้าย พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่านายเล็กไม่อยู่ในฐานะที่จะเป็นโจทก์ได้ส่วนการลาออกของนายเสงี่ยมเห็นว่าไม่ต้องผ่านศาล เพราะมิได้รับแต่งตั้งจากศาล นางอวยพรมีอำนาจฟ้องความได้ พิพากษาแก้ให้ศาลชั้นต้นรับฟ้องนางอวยพรไว้ ส่วนที่ยกฟ้องของนายเล็กโจทก์ชอบแล้ว
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกา ในชั้นนี้คงมีข้อวินิจฉัยเพียงว่าการลาออกของนายเสงี่ยมจะต้องได้รับอนุญาตจากศาลหรือไม่ เห็นว่าเมื่อผู้จัดการมรดกเข้ารับตำแหน่งแล้วจะลาออกต้องได้รับอนุญาตจากศาลตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1727 วรรคท้ายก่อน เรื่องนี้นางอวยพรโจทก์รับว่านายเสงี่ยมเข้าจัดการมรดกร่วมด้วยแล้วฉะนั้นการที่นายเสงี่ยมลาออกต่อผู้จัดการมรดกด้วยกันย่อมไร้ผลนายเสงี่ยมยังคงเป็นผู้จัดการมรดกอยู่ นางอวยพรจะเป็นโจทก์ฟ้องคดีโดยลำพังไม่ได้ (มาตรา 1715, 1726) พิพากษาแก้ ให้ยกฟ้องโจทก์ตามศาลชั้นต้น
