แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ตามมาตรา 433 ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์เป็นหน้าที่ของผู้เป็นเจ้าของสัตว์จะพิสูจน์ว่า ได้ใช้ความระมัดระวังอันสมควรแก่การเลี้ยงสัตว์ การรักษาตามชนิดและวิสัยของสัตว์
ช้างของจำเลยตกมันเต็มที่ ถ้าได้ยินเสียงคนเป็นไล่อาละวาดทันทีช้างของจำเลยได้เพ่นพ่านอยู่ในละแวกบ้านไม่น้อยกว่า 20 วัน จำเลยเป็นแต่คอยเฝ้าดูแลในเวลากลางวันห่างๆ เพราะเข้าใกล้ไม่ได้ ส่วนในเวลากลางคืนหาได้เฝ้าดูแลไม่ เมื่อปรากฏว่าช้างของจำเลยได้ทำร้ายผู้อื่นตายจำเลยจึงได้ใช้วิธียิงขาช้างและจับได้ จะว่า จำเลยได้ใช้ความระมัดระวังอันสมควรแก่การเลี้ยงการรักษาตามชนิดและวิสัยของสัตว์แล้วไม่ได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยเป็นเจ้าของช้างพลายตัวหนึ่งช้างตกมันมีนิสัยดุร้าย เที่ยวอาละวาดทำอันตรายบุคคลและทรัพย์สมบัติของราษฎร จำเลยหาได้จัดการควบคุม หรือระมัดระวังอย่างใดไม่ ช้างของจำเลยได้ทำร้ายนางพร้อยและด.ญ.พริ้งบาดเจ็บสาหัส นางพร้อยได้ตายใน 2 วัน ต่อมา จึงขอค่าสินไหมทดแทน ค่าขาดอุปการะ และค่าปลงศพนางพร้อย จำเลยให้การว่า ได้ใช้ความระมัดระวังในการดูแลรักษาช้างตามวิสัยของสัตว์และตามเหตุการณ์ที่บังเกิดขึ้นเหตุที่ช้างทำร้ายนางพร้อยและ ด.ญ.พริ้ง เพราะนางพร้อยมีความประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง เหลือความสามารถของจำเลยที่จะขัดขวางได้ จำเลยจึงไม่ต้องรับผิดและว่านางพร้อยมีโรคภัยเบียดเบียนจะตายอยู่แล้ว ศาลชั้นต้นเห็นว่า ที่จำเลยปฏิบัติแล้วยังไม่พอถือได้ว่าจำเลยได้ใช้ความระมัดระวังอันควรแก่การรักษาช้างตกมัน พิพากษาให้จำเลยใช้ค่าทดแทนที่โจทก์ขาดอุปการะ 2,400 บาท ค่าปลงศพนางพร้อย 200 บาท ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ตามมาตรา 433 ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ให้เป็นหน้าที่ของจำเลยผู้เป็นเจ้าของช้างจะพิสูจน์ว่า ได้ใช้ความระมัดระวังอันสมควรแก่การระวังรักษาตามชนิดและวิสัยของสัตว์ข้อเท็จจริงได้ความว่า ช้างของจำเลยตกมันเต็มที่ ได้เสียงคนไม่ได้ถ้าได้ยินเสียงเป็นอาละวาดทันที แม้ควานช้างก็ไม่กล้าเข้าใกล้ช้างของจำเลยได้เพ่นพ่านอยู่ในละแวกบ้านไม่น้อยกว่า 20 วัน จำเลยเป็นแต่คอยเฝ้าดูและในเวลากลางวันห่าง ๆ ไกลช้าง เข้าใกล้ไม่ได้ส่วนในเวลากลางคืนหาได้เฝ้าดูแลไม่ต่อเมื่อปรากฎว่า ช้างของจำเลยได้ทำร้ายนางพร้อยถึงตาย จำเลยจึงได้ใช้วิธียิงขาช้างและจับได้จะว่าจำเลยได้ใช้ความระมัดระวังอันสมควรแก่การเลี้ยงการรักษาตามชนิดและวิสัยของสัตว์ไม่ได้ ศาลล่างพิพากษาให้จำเลยรับผิดชอบแล้ว
พิพากษายืน
