แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยได้ทำหนังสือสัญญาซื้อลิฟท์จากโจทก์ในราคา 1,420,000บาท โดยมีข้อตกลงว่าราคานี้ขึ้นอยู่กับค่าภาษีและค่าธรรมเนียมอื่น ๆ ที่เป็นอยู่ในวันที่เสนอราคานี้และขึ้นอยู่กับอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศที่เป็นอยู่ในขณะทำสัญญา ถ้ามีการตีราคาแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศใหม่ ราคาของวัสดุที่นำเข้าก็จะต้องปรับใหม่ตามอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศที่เป็นอยู่ในวันที่นำเอกสารต่าง ๆ ไปขึ้นเงินกับธนาคารเมื่อจำเลยต้องการจะซื้อลิฟท์ของโจทก์ที่สั่งมาจากอเมริกา ซึ่งใช้เงินดอลล่าร์แต่โจทก์สั่งลิฟท์จากโรงงานประเทศฝรั่งเศสและเยอรมันที่เป็นสาขาของโจทก์และใช้เงินฟรังค์และดอยซ์มาร์คตามลำดับเมื่ออัตราแลกเปลี่ยนเงินดังกล่าวเพิ่มขึ้นระหว่างการส่งและติดตั้งลิฟท์ ทำให้ค่าของเงินดอลล่าร์และเงินบาทลดลง ก็เป็นความผิดของโจทก์เอง จำเลยหาต้องรับผิดชำระราคาลิฟท์ที่เพิ่มขึ้นตามอัตราแลกเปลี่ยนเงินฟรังค์และดอยซ์มาร์คตามฟ้องโจทก์ไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ประกอบกิจการผลิตและจำหน่ายลิฟท์ มีสาขาอยู่ในประเทศต่าง ๆ รวมทั้งประเทศไทยด้วย เมื่อมีการตกลงซื้อขายลิฟท์ในประเทศไทยสาขาในประเทศไทยจะต้องสั่งซื้อจากสาขาในประเทศฝรั่งเศสและหรือเยอรมันตะวันตก ราคาวัสดุและอุปกรณ์ลิฟท์คิดตามสกุลเงินตราของประเทศผู้ส่งออกเมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2515 จำเลยทำสัญญาซื้อลิฟท์จากโจทก์เป็นเงิน 1,420,000 บาท ซึ่งคิดตามอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราของธนาคารพาณิชย์ในวันซื้อขาย คือ 1 ฟรังค์ต่อ 4.20 บาท หรือ 1 ดอยช์มาร์ค ต่อ 6.58 บาท และจำเลยยอมตกลงว่าถ้ามีการตีราคาอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศใหม่ ราคาวัสดุและอุปกรณ์ลิฟท์ที่นำเข้าต้องปรับใหม่ตามอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศที่เป็นอยู่ในวันนำเอกสารต่าง ๆ ไปขึ้นเงิน โจทก์ติดตั้งลิฟท์ให้จำเลยเสร็จเรียบร้อยแล้ว และโจทก์ต้องปรับราคาให้สูงขึ้นตามสัญญา เนื่องจากเมื่อโจทก์นำเอกสารไปขึ้นเงินซื้อดร๊าฟท์เพื่อส่งเงินไปให้ผู้ส่งวัสดุและอุปกรณ์ลิฟท์ในประเทศฝรั่งเศสและเยอรมันตะวันตก ปรากฏว่าอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราของธนาคารพาณิชย์คือ 1 ฟรังค์ต่อ 4.76 เศษ 3 ส่วน 8 บาท และ 1 ดอยช์มาร์คต่อ 8.27 เศษ 1ส่วน 4 บาท ทำให้โจทก์ต้องจ่ายเงินเพิ่มขึ้นอีก 175,311.11 บาท จำเลยไม่ยอมชำระเงินดังกล่าว ขอให้จำเลยชำระเงินจำนวนดังกล่าวพร้อมดอกเบี้ยร้อยละ7 เศษ 1 ส่วน 2 ต่อปีนับแต่วันฟ้องจนกว่าจำเลยจะชำระเงินเสร็จ
จำเลยให้การว่า ตามสัญญาตกลงให้จำเลยซื้อลิฟท์จากอเมริกาเป็นเงินบาท โดยคิดเปรียบเทียบกับเงินดอลล่าร์ โจทก์จะนำอัตราแลกเปลี่ยนเงินบาทกับเงินฟรังค์และดอยช์มาร์คมาใช้ไม่ได้ โจทก์สั่งซื้อลิฟท์จากประเทศฝรั่งเศสและเยอรมันตะวันตกโดยต้องการผลกำไรเกินควร เพราะราคาถูกกว่า ตามสัญญาที่ว่าวันที่นำเอกสารต่าง ๆ ไปขึ้นเงินกับธนาคารไม่ได้หมายถึงวันที่โจทก์นำเงินไปซื้อดร๊าฟท์ส่งไปชำระผู้ส่งออก จำเลยชำระค่าลิฟท์เป็นเงินบาทครบถ้วนแล้ว ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกร้องให้จำเลยรับผิดชำระเงินที่เพิ่มขึ้น พิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้จำเลยชำระเงินตามฟ้องแก่โจทก์
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า จำเลยได้ทำหนังสือสัญญาซื้อลิฟท์ของโจทก์ราคา 1,420,000 บาท ราคานี้ขึ้นอยู่กับค่าภาษีและค่าธรรมเนียมอื่น ๆ ที่เป็นอยู่ในวันที่เสนอราคานี้ และขึ้นอยู่กับอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศที่เป็นอยู่ในขณะทำสัญญา ถ้าหากมีการตีราคาแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศใหม่ราคาของวัสดุที่นำเข้าก็จะต้องปรับใหม่ตามอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศที่เป็นอยู่ในวันที่นำเอกสารต่าง ๆ ไปขึ้นเงินกับธนาคาร และศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงต่อไปอีกว่าจำเลยต้องการซื้อลิฟท์จากโจทก์ที่สั่งมาจากอเมริกาซึ่งใช้เงินดอลล่าร์ เมื่อโจทก์สั่งลิฟท์จากโรงงานในฝรั่งเศสและเยอรมันที่เป็นสาขาของโจทก์และใช้เงินฟรังค์และเงินดอยช์มาร์คตามลำดับในระหว่างการส่งและติดตั้งลิฟท์ให้จำเลยยังไม่เสร็จ เมื่ออัตราแลกเปลี่ยนเงินฟรังค์และดอยช์มาร์คเพิ่มขึ้นทำให้ค่าของเงินดอลล่าร์และเงินบาทลดลง ก็เป็นความผิดของโจทก์เอง จำเลยหาจำต้องรับผิดชำระราคาลิฟท์ที่เพิ่มขึ้นตามฟ้องโจทก์ไม่
พิพากษากลับ ให้ยกฟ้องโจทก์ตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
