แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องหย่าจำเลย แต่จำเลยมีเชื้อชาติและสัญชาติฝรั่งเศสและมีภูมิลำเนาอยู่ในประเทศฝรั่งเศส ศาลไทยจึงไม่มีอำนาจรับคำฟ้องของโจทก์ไว้พิจารณาได้ แม้มูลคดีจะเกิดในเขตศาลไทย แต่จำเลยก็ไม่ได้เข้ามาในประเทศไทย กรณีจึงไม่อยู่ในบังคับ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 4(3) และเมื่อศาลยังไม่ได้ สั่งรับคำฟ้องจะใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 34 บังคับไม่ได้
ย่อยาว
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่รับคำฟ้องของโจทก์ ศาลอุทธรณ์ พิพากษายืนโจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า “ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 4 บัญญัติว่า “เว้นแต่จะได้มีกฎหมายบัญญัติไว้เป็นอย่างอื่นการยื่นคำฟ้องนั้น ต้องอยู่ในบังคับแห่งบทบัญญัติดังต่อไปนี้ (1) คำฟ้องเกี่ยวด้วยอสังหาริมทรัพย์หรือสังหาริมทรัพย์หรือสิทธิหรือประโยชน์ใด ๆ อันเกี่ยวกับทรัพย์เหล่านั้น ให้เสนอต่อศาลที่ทรัพย์เหล่านั้นตั้งอยู่ในเขตศาล ฯลฯ (2) คำฟ้องอื่น ๆ นอกจากนี้ให้เสนอต่อศาลที่จำเลยมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาล ฯลฯ (3) ในกรณีที่เกี่ยวด้วยหนี้เหนือบุคคลซึ่งมิได้ตกอยู่ในบทบัญญัติแห่งหมวดนี้ ระหว่างเจ้าหนี้ซึ่งมีภูมิลำเนาอยู่ในประเทศสยามและลูกหนี้ซึ่งมิได้มีภูมิลำเนาในประเทศสยามหากเข้ามาในประเทศสยามชั่วคราวนั้น ไม่ว่าจะเกิดมูลคดีในประเทศใด หรือมูลคดีจะเป็นประการใดก็ตาม เจ้าหนี้จะยื่นคำฟ้องขอให้บังคับตามสิทธิเช่นว่านั้นในศาลซึ่งตนมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาลนั้น หรือในศาลที่พบตัวลูกหนี้ในเขตศาลนั้นก็ได้ แต่ศาลจะดำเนินคดีต่อไปได้ต่อเมื่อได้ส่งหมายเรียกให้แก่ลูกหนี้ในประเทศสยามแล้ว”
ศาลฎีกาพิเคราะห์แล้วเห็นว่า คำฟ้องของโจทก์ต้องตามมาตรา 4(2) แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งซึ่งจะต้องเสนอคำฟ้องต่อศาลที่จำเลยมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาล แต่ปรากฏตามคำฟ้องของโจทก์ระบุว่า จำเลยมีเชื้อชาติและสัญชาติฝรั่งเศส อยู่บ้านเลขที่ 4 ถนนแวรต์บัวส์ปลาสเดอราเรพับลิค 75003 ปารีส ประเทศฝรั่งเศส และตามฎีกาของโจทก์เองก็ยืนยันอีกว่า จำเลยมีภูมิลำเนาอยู่ในประเทศฝรั่งเศสนอกเขตอำนาจของศาลแพ่ง จึงจะรับคำฟ้องของโจทก์ไว้พิจารณาไม่ได้ เพราะจำเลยไม่มีภูมิลำเนาอยู่ในประเทศไทย ไม่อยู่ภายใต้อำนาจของศาลไทย และแม้มูลคดีจะเกิดในเขตศาลไทย แต่จำเลยก็ไม่ได้เข้ามาในประเทศไทยกรณีจึงไม่อยู่ในบังคับมาตรา 4(3) เมื่อศาลยังไม่ได้สั่งรับคำฟ้องก็จะใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 34 ตามที่โจทก์ฎีกาไม่ได้”
พิพากษายืน
