แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การที่จำเลยนำผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปที่ซื้อมาใช้ในการผลิตผงชูรสสำเร็จรูปแทนการผลิตผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปจากกากน้ำตาลด้วยตนเองดังที่เคยกระทำมา เป็นการตัดทอนขั้นตอนการผลิตเดิมตั้งแต่การหมักกากน้ำตาล เลี้ยงเชื้อ ต้มน้ำตาล ในกระบวนการผลิตขั้นตอนที่ 1 ของขั้นตอนเพาะเชื้อ ถึงกระบวนการในห้องแยกน้ำแยกเนื้อผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปที่ห้องเอสดีซีซึ่งอยู่ในกระบวนการผลิตขั้นตอนที่ 2 ออก การปรับปรุงกระบวนการผลิตโดยตัดทอนขั้นตอนการผลิตด้วยวิธีนี้จำเลยไม่ได้นำเครื่องจักรมาใช้ จำเลยมีวัตถุประสงค์ผลิตผงชูรส การนำน้ำที่เหลือจากการผลิตมารีไซเคิลเป็นเพียงการนำของเหลือที่จะทิ้งมาใช้อีกครั้ง สิ่งที่ได้เป็นผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปจำนวนไม่มากเมื่อเทียบกับกำลังการผลิตต่อวันของจำเลย และเป็นการทำให้น้ำที่เหลือจากการผลิตสะอาดขึ้นก่อนปล่อยเป็นน้ำทิ้ง ซึ่งไม่ใช่วัตถุประสงค์ในการผลิตของจำเลย ผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปที่ได้จากการรีไซเคิลน้ำเป็นเพียงผลพลอยได้เท่านั้น การที่จำเลยนำเครื่องโม่มาใช้ในการรีไซเคิลน้ำจึงไม่ใช่การที่นายจ้างปรับปรุงกระบวนการผลิตเนื่องจากการนำเครื่องจักรมาใช้ตาม พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน พ.ศ.2541 มาตรา 121 วรรคหนึ่ง
ย่อยาว
คดีทั้งสิบเอ็ดสำนวนนี้ศาลแรงงานกลางสั่งให้รวมพิจารณาเป็นคดีเดียวกันโดยเรียกโจทก์ว่าโจทก์ที่ 1 ถึงที่ 11 ตามลำดับ
โจทก์ทั้งสิบเอ็ดสำนวนฟ้องขอให้บังคับจำเลยชำระสินจ้างแทนการบอกกล่าวล่วงหน้าพิเศษและค่าเสียหายจากการเลิกจ้างที่ไม่เป็นธรรมพร้อมด้วยดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี กับค่าชดเชยพิเศษพร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 15 ต่อปี นับแต่วันฟ้องตามคำขอบังคับท้ายฟ้องของโจทก์แต่ละคนจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์ทั้งสิบเอ็ด
จำเลยทั้งสิบเอ็ดสำนวนให้การและแก้ไขคำให้การขอให้ยกฟ้อง
ศาลแรงงานกลางพิพากษาให้จำเลยจ่ายสินจ้างแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า
จำเลยทั้งสิบเอ็ดสำนวนอุทธรณ์ต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีแรงงานวินิจฉัยว่า มีปัญหาวินิจฉัยว่าจำเลยเลิกจ้างโจทก์ทั้งสิบเอ็ดเพราะจำเลยปรับปรุงกระบวนการผลิตอันเนื่องมาจากการนำเครื่องจักร (เครื่องโม่ 2 เครื่อง) มาใช้หรือไม่ เห็นว่า ผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปที่จำเลยซื้อมาใช้ในกระบวนการผลิตใหม่มีลักษณะเป็นเกล็ดอบแห้ง การที่จำเลยนำผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปหรือ GA ที่ซื้อมาใช้ในการผลิตผงชูรสสำเร็จรูปแทนการผลิตผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปจากกากน้ำตาลด้วยตนเองดังที่เคยกระทำมา อันเป็นการตัดทอนขั้นตอนการผลิตเดิมตั้งแต่การหมักกากน้ำตาล เลี้ยงเชื้อ ต้มน้ำตาล ในกระบวนการผลิตขั้นตอนที่ 1 ของขั้นตอนเพาะเชื้อ ถึงกระบวนการในห้องแยกน้ำแยกเนื้อผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปที่ห้องเอสดีซีซึ่งอยู่ในกระบวนการผลิตขั้นตอนที่ 2 ออก การปรับปรุงกระบวนการผลิตโดยตัดทอนขั้นตอนการผลิตด้วยวิธีนี้จำเลยไม่ได้นำเครื่องจักรมาใช้ เครื่องจักรคือเครื่องโม่ 2 เครื่อง จึงไม่ใช่ต้นเหตุทำให้จำเลยเลิกจ้างโจทก์ทั้งสิบเอ็ดในส่วนนี้ ส่วนการที่จำเลยนำเครื่องโม่ทั้งสองเครื่องมาใช้เกิดจากการที่จำเลยนำน้ำที่เหลือจากการผลิตผงชูรสในกระบวนการผลิตขั้นตอนที่ 3 หน่วยงานที่ 3 ปั่นแยกน้ำแยกเนื้อผงชูรสสำเร็จรูปแล้วครั้งหนึ่งมาปั่นแยกผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปออกจากน้ำอีกครั้งซึ่งเป็นการรีไซเคิลน้ำหรือเป็นการนำน้ำที่ใช้แล้วกลับมาผลิตอีกครั้ง ข้อเท็จจริงในสำนวนปรากฏว่าในกระบวนการผลิตแบบเดิมจำเลยก็ไม่เคยทิ้งน้ำที่เหลือจากขั้นตอนที่ 3 ไปเลย แต่นำมารีไซเคิลตลอดมา โดยนำมาเข้าเครื่องโม่แยกน้ำแยกเนื้อผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปที่ห้องเอสดีซี (รวมกับผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปที่มาจากกระบวนการผลิตขั้นตอนที่ 1) ที่อยู่ในกระบวนการผลิตขั้นตอนที่ 2 หน่วยงานที่ 3 ส่วนตามกระบวนการผลิตใหม่เนื่องจากจำเลยเลิกใช้ห้องเอสดีซีจึงเปลี่ยนมาใช้เครื่องโม่จำนวน 2 เครื่อง แทนเครื่องโม่ที่เคยใช้ในห้องเอสดีซีซึ่งก็มีลักษณะไม่แตกต่างจากเครื่องโม่มากนัก แต่กำลังการผลิตแตกต่างกันมาก และมีขนาด ชนิด และคุณสมบัติเช่นเดียวกับเครื่องโม่ที่ใช้แยกน้ำแยกเนื้อผงชูรสสำเร็จรูปในกระบวนการผลิตขั้นตอนที่ 3 หน่วยงานที่ 3 อันเป็นเทคโนโลยีที่จำเลยใช้มา 30 ปีเศษ แล้ว จำเลยมีวัตถุประสงค์ผลิตผงชูรส การนำน้ำที่เหลือจากการผลิตมารีไซเคิลเป็นเพียงการนำของเหลือที่จะทิ้งมาใช้อีกครั้ง สิ่งที่ได้เป็นผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปจำนวนไม่มากเมื่อเทียบกับกำลังการผลิตต่อวันของจำเลย และกล่าวได้ว่าเป็นการทำให้น้ำที่เหลือจากการผลิตสะอาดขึ้นก่อนปล่อยเป็นน้ำทิ้ง ซึ่งไม่ใช่วัตถุประสงค์ในการผลิตของจำเลย ผงชูรสกึ่งสำเร็จรูปที่ได้จากการรีไซเคิลน้ำเป็นเพียงผลพลอยได้เท่านั้น การที่จำเลยนำเครื่องโม่มาใช้ในการรีไซเคิลน้ำจึงไม่ใช่การที่นายจ้างปรับปรุงกระบวนการผลิตเนื่องจาการนำเครื่องจักรมาใช้ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.2541 มาตรา 121 วรรคหนึ่ง จำเลยไม่ต้องจ่ายเงินตามฟ้องให้แก่โจทก์ทั้งสิบเอ็ดอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสิบเอ็ดสำนวนฟังขึ้น
พิพากษากลับ ให้ยกฟ้องโจทก์ทั้งสิบเอ็ดสำนวน.
