แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
โจทก์จำเลยโต้เถียงกันว่าจำเลยกำหนดค่าทดแทนที่ดิน ของโจทก์ที่ถูกเวนคืนชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ประเด็นที่โจทก์จำเลยโต้เถียงกันดังกล่าวเกิดจากที่ดินของโจทก์ซึ่งอยู่ในเขตอำนาจของศาลแพ่งธนบุรีถูกเวนคืน มูลแห่งคดีจึงเกิดขึ้นในเขตอำนาจของศาลแพ่งธนบุรีเมื่อโจทก์ขออนุญาตฟ้องและศาลแพ่งธนบุรีอนุญาตให้โจทก์ฟ้องที่ศาลแพ่งธนบุรีแล้ว โจทก์จึงมีอำนาจฟ้องที่ศาลแพ่งธนบุรีได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 4(2)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของที่ดินรวม 4 โฉนดอยู่ที่แขวงราษฎร์บูรณะ เขตราษฎร์บูรณะ กรุงเทพมหานครเนื้อที่ 44 ตารางวา, 100 ตารางวา, 145 ตารางวาและ 325 ตารางวา ตามลำดับ เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 2525มีพระราชกฤษฎีกากำหนดเขตที่ดินในบริเวณที่ที่จะเวนคืนในท้องที่เขตบางขุนเทียน เขตราษฎร์บูรณะ และเขตยานนาวากรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2525 เพื่อใช้สร้างทางพิเศษสายดาวคะนอง-ท่าเรือที่ดิน 4 โฉนดของโจทก์ดังกล่าวถูกเวนคืนตามพระราชกฤษฎีกานี้และจำเลยเข้าครอบครองที่ดินและตีราคาที่ดินโจทก์เพื่อใช้ค่าทดแทนคือที่ดินโฉนดเลขที่ 187เนื้อที่ 145 ตารางวา ซึ่งจำเลยคิดค่าทดแทน 2 อัตราได้แก่ตารางวาละ 900 บาท และตารางวาละ 650 บาทรวมค่าทดแทนเป็นเงิน 107,000 บาท ที่ดินโฉนดเลขที่ 2644เนื้อที่ 325 ค่าทดแทน 2 อัตรา ตารางวาละ 900 บาทอัตราตารางวาละ 650 บาท รวมค่าทดแทนเป็นเงิน258,250 บาท ที่ดินโฉนดเลขที่ 2648 เนื้อที่ 100 ตารางวาคิดค่าทดแทน 3 อัตรา ตารางวาละ 11,000 บาทตารางวาละ 5,200 บาท และตารางวาละ 900 บาทรวมค่าทดแทนเป็นเงิน 516,200 บาท ที่ดินโฉนดเลขที่ 2652เนื้อที่ 44 ตารางวา คิดค่าทดแทน 2 อัตรา คือ ตารางวาละ11,000 บาท และตารางวาละ 5,200 บาท รวมค่าทดแทนเป็นเงิน 437,600 บาท รวมค่าทดแทนที่ดินทั้งสี่โฉนด เป็นเงินทั้งสิ้น 1,319,050 บาท โจทก์เห็นว่าจำเลยตีราคาที่ดินเป็นค่าทดแทนไม่เป็นธรรมเพราะไม่คำนวณจากราคาซื้อขายในท้องตลาดขณะเวนคืนตามกฎหมาย ที่ดินของโจทก์มีราคาสูงกว่าที่จำเลยกำหนดค่าทดแทน โจทก์ได้โต้แย้งและไม่ยอมรับราคาที่ดินที่จำเลยตีราคา จำเลยนำเงินค่าทดแทนที่ดินไปวางต่อสำนักงานวางทรัพย์กลาง กรมบังคับคดี เมื่อวันที่ 14 สิงหาคม 2527 และโจทก์ได้รับเงินจำนวนดังกล่าวแล้วและได้โต้แย้งสิทธิไว้ ที่ดินโฉนดเลขที่ 2652และ 2648 ตั้งอยู่ติดถนนสุขสวัสดิ์มีชุมชนหนาแน่น เป็นที่เจริญแล้ว ปลูกอาคารพาณิชย์ได้ ราคาซื้อขายในท้องตลาดขณะที่เวนคืนมีราคาตารางวาละ 18,000 บาท แต่โจทก์ขอคิดราคาเพียงตารางวาละ 15,000 บาท ที่ดินทั้งสองโฉนดรวมเนื้อที่ 145 ตารางวา คิดเป็นราคาที่ดินตามราคาที่ซื้อขายกันในท้องตลาดเป็นเงิน 2,175,000 บาท จำเลยคิดค่าทดแทนให้โจทก์เพียง 953,800 บาท เฉลี่ยตารางวาละ 6,578 บาทราคาต่ำไป 1,221,200 บาท ที่ดินโฉนดเลขที่ 187และ 2644 ตั้งอยู่ห่างจากถนนสุขสวัสดิ์ประมาณ 70 เมตรมีถนนฝังท่อระบายน้ำผ่านที่ดิน รถยนต์เข้าได้ น้ำประปาไฟฟ้าเข้าถึงใช้สร้างที่อยู่อาศัยได้ ราคาซื้อขายในท้องตลาดขณะเวนคืนตารางวาละ 7,000 บาท แต่โจทก์ขอคิดเพียงตารางวาละ 5,000 บาท ที่ดินทั้งสองโฉนดเนื้อที่รวม470 ตารางวาละ คือเป็นเงิน 2,350,000 บาท จำเลยคิดค่าทดแทนให้เพียง 365,250 บาท เฉลี่ยตารางวาละ 777 บาทค่าทดแทนที่จำเลยกำหนดต่ำกว่าราคาซื้อขายในท้องตลาด1,984,750 บาท ราคาที่ดินของโจทก์ 4 โฉนด ตามราคาซื้อขายในท้องตลาดเป็นเงิน 4,525,000 บาท จำเลยคิดค่าทดแทนให้เพียง 1,319,050 บาท ต่ำไปจากราคาซื้อขายในท้องตลาดคิดเป็นเงิน 3,205,950 บาท ซึ่งเป็นราคาที่จำเลยต้องจ่ายค่าทดแทนเพิ่มให้แก่โจทก์ ขอให้บังคับจำเลยชดใช้ค่าทดแทนที่ดินให้โจทก์เป็นเงิน 3,205,950 บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี นับตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม 2525เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
จำเลยให้การว่า การที่โจทก์เรียกร้องและกำหนดราคาที่ดินโฉนดเลขที่ 2648 และ 2652 ในอัตราตารางวาละ 15,000 บาทโฉนดเลขที่ 187 และ 2644 ในอัตราตารางวาละ 5,000 บาทเป็นการกำหนดเอาตามความพอใจของโจทก์โดยไม่มีหลักเกณฑ์การคำนวณราคาที่แน่นอนและเป็นราคาที่สูงกว่าความเป็นจริงขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยจ่ายค่าทดแทนเป็นเงิน874,150 บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปีในต้นเงินดังกล่าวนับแต่วันที่ 2 พฤษภาคม 2525 ไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์ คำขอนอกจากนี้ให้ยก โจทก์และจำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืนโจทก์และจำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ข้อเท็จจริงในเบื้องต้นฟังได้ว่าโจทก์เป็นเจ้าของที่ดินรวม 4 โฉนด อยู่ที่แขวงราษฎร์บูรณะเขตราษฎร์บูรณะ กรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 2525ได้มีพระราชกฤษฎีกากำหนดเขตที่ดินในบริเวณที่ที่จะเวนคืนในท้องที่เขตบางขุนเทียน เขตราษฎร์บูรณะ และเขตยานนาวากรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2525 เพื่อสร้างทางพิเศษสายดาวคนอง-ท่าเรือ มีผลใช้บังคับในวันที่ 2 พฤษภาคม 2534ที่ดินของโจทก์ถูกเวนคืนทั้งสี่โฉนดจำเลยกำหนดค่าทดแทนให้แก่โจทก์คือ ที่ดินโฉนดเลขที่ 187 เนื้อที่ 145 ตารางวาให้ตารางวาละ 900 บาท จำนวน 51 ตารางวา เป็นเงิน45,900 บาท และตารางวาละ 650 บาท จำนวน 94 ตารางวาเป็นเงิน 61,100 บาท รวมเป็นเงิน 107,000 บาท ที่ดินโฉนดเลขที่ 2644 เนื้อที่ 325 ตารางวา ให้ตารางวาละ 900 บาทจำนวน 188 ตารางวา เป็นเงิน 169,200 บาท และตารางวาละ650 บาท จำนวน 137 ตารางวา เป็นเงิน 89,050 บาทรวมเป็นเงิน 258,250 บาท ที่ดินโฉนดเลขที่ 2648 เนื้อที่100 ตารางวา ให้ตารางวาละ 11,000 บาท จำนวน29 ตารางวา เป็นเงิน 319,000 บาท ตารางวาละ 5,200 บาทจำนวน 31 ตารางวา เป็นเงิน 161,200 บาท และตารางวาละ900 บาท จำนวน 40 ตารางวา เป็นเงิน 36,000 บาทรวมเป็นเงิน 516,200 บาท ที่ดินโฉนดเลขที่ 2652 อยู่ติดถนนสุขสวัสดิ์ เนื้อที่ 44 ตารางวา ให้ตารางวาละ 11,000 บาทจำนวน 36 ตารางวา เป็นเงิน 396,000 บาท และตารางวาละ 5,200 บาท จำนวน 8 ตารางวา เป็นเงิน41,600 บาท รวมเป็นเงิน 437,600 บาท รวมค่าทดแทนเป็นเงินทั้งสิ้น 1,319,050 บาท โจทก์ไม่ยอมรับ จำเลยจึงได้นำเงินค่าทดแทนดังกล่าวไปวางที่สำนักงานวางทรัพย์กลาง กรมบังคับคดี เมื่อวันที่ 14 สิงหาคม 2527 โจทก์ได้ไปรับเงินค่าทดแทนที่จำเลยวางไว้แล้วแต่ได้โต้แย้งสิทธิว่า จำเลยตีราคาค่าทดแทนต่ำไม่เป็นธรรมแก่โจทก์
พิเคราะห์แล้ว ที่จำเลยฎีกาว่ามูลเหตุที่ก่อให้เกิดการเวนคืนการพิจารณากำหนดจำนวนเงินค่าทดแทนและการจ่ายเงินค่าทดแทนแก่เจ้าของที่ดินที่ถูกเวนคืน และการยื่นคำร้องคัดค้านการกระทำของจำเลยเกิดขึ้นที่สำนักงานของจำเลยที่แขวงลาดยาวเขตบางเขน กรุงเทพมหานคร มูลคดีแห่งการโต้แย้งสิทธิจึงอยู่ในเขตอำนาจศาลแพ่ง เห็นว่า โจทก์จำเลยโต้เถียงในประเด็นที่ว่าจำเลยกำหนดค่าทดแทนที่ดินของโจทก์ชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ ประเด็นที่โจทก์จำเลยโต้เถียงกันดังกล่าวเกิดจากที่ดินของโจทก์ ซึ่งอยู่ในเขตอำนาจของศาลแพ่งธนบุรีถูกเวนคืน มูลแห่งคดีจึงเกิดขึ้นในเขตอำนาจของศาลแพ่งธนบุรี เมื่อโจทก์ขออนุญาตฟ้องและศาลแพ่งธนบุรีอนุญาตให้โจทก์ฟ้องที่ศาลแพ่งธนบุรีแล้วโจทก์จึงมีอำนาจฟ้องที่ศาลแพ่งธนบุรีได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 4(2) ฎีกาจำเลยข้อนี้ฟังไม่ขึ้น”
พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยจ่ายเงินค่าทดแทนเพิ่มให้แก่โจทก์อีกจำนวน 130,000 บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปีนับแต่วันที่ 2 พฤษภาคม 2525 เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จนอกจากที่แก้คงให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์
