แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ทำสัญญาแลกเปลี่ยนที่ดินกันโดยฝ่ายหนึ่งตกลงจะเพิ่มราคาที่ดินให้ เมื่ออีกฝ่ายหนึ่งยังไม่ได้รับเงินส่วนที่เพิ่มให้ แม้จะได้รับที่ดินมาแล้วก็ยังถือว่าเป็นสัญญาจะแลกเปลี่ยนเท่านั้น ประมวลวิธีพิจารณาแพ่ง ม. 142 ทำสัญญาจะแลกเปลี่ยนที่ดินกัน เมื่อต่างได้รับที่ดินไปแล้ว จะมาฟ้องขอให้ขับไล่กันไม่ได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยทำสัญญาแลกเปลี่ยนที่ดินกับโจทก์ แลจำเลยตกลงจะเพิ่มเติมเงินให้โจทก์ จำเลยกลับเอาที่ดินของจำเลยไปขายให้ผู้อื่นเสีย ที่ของโจทก์จำเลยรับไปปกครองอยู่ จึงขอให้ขับไล่อย่าให้เกี่ยวข้องกับที่ของโจทก์ต่อไป
ทางพิจารณาได้ความว่าโจทก์จำเลยทำสัญญาแลกเปลี่ยนที่ดินกัน ที่โจทก์ราคาสูงกว่า จำเลยจึงตกลงจะเพิ่มราคาให้โจทก์อีก บัดนี้ปรากฎว่าจำเลยยังไม่ได้ให้เงินโจทก์ตามสัญญา แต่โจทก์ได้รับที่ ๆ ตกลงแลกเปลี่ยนไปแล้ว ดังนี้
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าตาม ม. ๔๕๒ ตอน ๒ การตกลงแลกเปลี่ยนที่ดินกันนี้เป็นแต่สัญญาจะแลกเปลี่ยนที่ดินโดยมีหนังสือสัญญาต่อกัน ก็สมบูรณ์ตามกฎหมาย ฟ้องร้องขอให้บังคับกันได้ แต่โจทก์มิได้ฟ้องขอให้ศาลบังคับตามสัญญาแลโจทก์ได้รับส่วนที่ตกลงจะแลกเปลี่ยนไปแล้ว จะฟ้องขอให้ห้ามหรือขับไล่ไม่ได้จึงพิพากษาให้ยกฟ้องโจทก์
