แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
อำนาจยึดหน่วงของผู้ขายซึ่งไม่ได้รับใช้ราคา ผู้ซื้อล้มละลาย
ย่อยาว
ได้ความว่า ง.ทำสัญญาซื้อเข้า ๑๔๐๐ กระสอบจากจำเลย โดยสัญญาจะใช้เงินสด ง.ส่งเช็คให้จำเลยสำหรับราคาเข้า จำเลยจึงได้ทำเอกสารมีใจความว่า “ได้รับมอบตามตั๋ว โรงสีเต๊กเฮงหลีได้ฝากเข้าอยู่ในโกดังของข้าพเจ้า ๑๔๐๐ กระสอบ…….เมื่อวันออกต้องนำตั๋วใบนี้มาแสดงต่อข้าพเจ้า” ง.นำตั๋วฉบับนี้ไปให้โจทย์ ๆ เชื่อว่า ง.มีสิทธิจะได้รับส่งมอบเจ้ารายนี้ จึงได้ออกเช็คโดยไม่ได้ทำเครื่องหมายขีดเส้นไว้ในเช็คให้แก่ ง. สำหรับราคาเข้าที่ได้ตกลงขายกันกับโจทย์ ง.ขึ้นเช็คของโจทย์แลรับเงินไปแล้ว ฝ่ายเช็คของ ง.ที่ให้แก่จำเลยนั้น แบงก์บอกปัด ต่อมา ง.ล้มละลาย
ปัญหามีว่า ตั๋วนั้นเป็นเอกสารแสดงกรรมสิทธิ์ในเข้า ๑๔๐๐ กระสอบฤาไม่ แลการที่จำเลยส่งตั๋วนั้นให้แก่ ง. เช่นนี้ เป็นการแสดงให้คนที่ ๓ เชื่อว่า ง. มีสิทธิในเข้านั้นฤาไม่
ฎีกาตัดสินว่า ตั๋วนั้นไม่ใช่หนังสือแสดงกรรมสิทธิแลไม่ใช่ตั๋วเปลี่ยนมือได้ กับทั้งไม่ใช่คำสั่งให้ส่งมอบเข้าแก่ผู้ถือ ตั๋วนั้นจึงไม่ใช่ใบแทนสินค้า แลไม่ทำให้คนที่ ๓ มีกรรมสิทธิดีกว่า ง. ตัวนั้นไม่ได้แสดงว่าได้ชำระเงินกันเสร็จแล้ว เพียงแต่แจ้งว่าจำเลยมีเข้า ๑๔๐๐ กระสอบพร้อมอยู่ในความปกครองของตนตามสัญญาที่ได้ทำไว้กับ ง. แลตั๋วนั้นไม่ตัดสำนวน มิให้จำเลยปฏิเสธการส่งมอบเข้าจนกว่า ง. ปฏิเสธตามสัญญา (คือใช้เงินสด) ถ้าจะให้มีข้อตัดสำนวนมิให้จำเลยยกสิทธิใด ๆ ในกฏหมายขึ้นแย้งแล้วตัวนั้นต้องมีข้อความชัดเจนแสดงกรรมสิทธิเด็ดขาดในของนั้น แลการใช้เงินโดยออกเช็คนั้น คือ การใช้เงินโดยมีเงื่อนไขจนกว่าจะได้รับเงินตามเช็ค เว้นแต่จะพิศูจน์ว่าได้มีการยอมให้เชื่อ ฤายอมรับกันว่า เป็นการใช้ราคาโดยเด็ดขาด การที่โจทย์ออกเช็คให้ ง. โดยไม่มีขีดเส้นไว้นั้น ย่อมเปิดทางให้ ง. ทำการฉ้อโกงได้ถนัด เพราะฉนั้นเมื่อจำเลย (ผู้ขาย) ไม่ได้รับใช้เงินราคา แลเข้านั้นยังอยู่ในความยึดถือของจำเลย ๆ ก็มีสิทธิที่จะยึดหน่วงเข้าไว้ได้ ถึงแม้จะปรากฏว่าจำเลยจะกระทำการอย่างมุ่งไปในทางที่จะโอนกรรมสิทธิแห่งทรัพย์ ดูคดีลอรี แอน ม.วูดโจทย์ ดูดินบราเธอร์ จำเลย ๑ เค.ดี ๑๙๒๖ นา ๒๓๓)
